Алдыңғы бөлімдерде алған білімдеріне сүйене отырып білім алу
Сабақ барысы:
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-əрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
1-тапсырма. Тыңдау жəне талдау.
«Музыка»
(МК,Ұ) Оқушыларға «Елім-ай» халық əнін тыңдау
оқулығы,
ұсынылады жəне шығу тарихы жөнінде мəлімдеме
нота
беріледі. 1723 жылы бейқам жатқан қазақ еліне
хрестоматиясы,
жоңғарлар тұтқиылдан шабуыл жасап, аяусыз қырды.
фонохрестоматия
Қазақ тарихында бұл – «Ақтабан шұбырынды» деген
атаумен ұғымдас аса қасіретті босқыншылық кезең.
Қазақтың халық əні «Елім-ай» да осы тұста туған,
халқымыздың мұң-зарын əнімен жеткізген тарихи
өлең. Оқушылар оқулықтағы суретке қарап,
бейнежазбаны көргеннен кейін əн жөніндегі өз пікірін
білдіреді. Мұндағы мақсат – халқымыздың сол ауыр
кезеңдегі қайғысын жеткізген əннің қаншалықты
мұңды, зарлы екенін сезіндіру.
Осыған байланысты сұрақ та қойылған.
– Əн сурет жəне бейнетаспадағы көріністерді қандай
əуен арқылы жеткізді (қаһарлы, жігерлі, мұңды,
зарлы)?
Сабақтың
2-тапсырма. Əн үйрену.
Елім-ай
ортасы
(МК,ОТ). Əн мəтініне назар аударылады. Мұғалім
https://www.youtub
əннің мазмұндық сипаттамасын талдағаннан кейін,
e.com/watch?v=snC
балалармен бірге əннің мұңды көңіл күйін жеткізе
RREiAmA8
білуі тиіс. «Елім-ай» əнін орындай отырып, оқушылар
минорлы көңіл күйге түсініктеме береді, мажормен
салыстырады. Оқулықта анықтама келтірілген «Елім-
ай» əні минорлы ладта жазылған. Минор дегеніміз
көңілсіз, мұңды деген мағынаны білдіреді. Оқушы-
ларда минорда тек көңілсіз шығармалар ғана
жазылады деген пікір туындамауы керек. Сондықтан
мұғалім минорлық ладта көтеріңкі көңіл күйдегі
шығармалар жазылатындығын атап өтуі тиіс. Ол үшін
оқушыларға таныс бірнеше əннің əуенін сөзімен
айтқызып, мысал арқылы көрсету қажет. Мысалы:
«Домбырасыз сəн қайда», «Ортеке» қазақтың халық
əндері.
3-тапсырма.Орындау.
(МК,Ұ,Ж) «Елім-ай» халық əнін үйренгеннен кейін оқушылар əннің бірінші жолын нотамен айтады, ля жəне си ноталарының жазылуын көрсетіп, жартылық ұзақтықпен танысады. Сыныпқа мұғалімнің көрсе- туімен дирижерлеп те көрсетуге болады.
Сабақтың соңы
4-тапсырма. Таныстыру.
(Ұ,Т) Оқушылар сыныптастарымен бірге мажор жəне минор ладтарындағы өздеріне таныс əндерді орындап таныстырады жəне бағалайды.
Рефлексия. Мен не білдім? Нені үйрендім?
Қандай тапсырма қиындықтар туғызды? Қандай тапсырма жеңіл болды?
Саралау – Оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау– Оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық жəне қауіпсіздік техникасының сақталуы
Қабілеті жоғары оқушыларға композицияны орындау барысында музыканың көркемдеуіш құралдарын анықтауға тапсырма беруге
болады.
Бақылау;
Бағалау өлшемдері мен дескрипторлар бойынша;
Əн орындау кезінде оқушылар бірін-бірі өзара бағалайды.
Денсаулық сақтау технологиялары
Сергіту сəттері мен белсенді іс-əрекет түрлері
Сабақ бойынша рефлексияСабақ мақсаты/оқу мақсаты дұрыс қойылған ба?
Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарында қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанада
берілген сұрақтарғаажпау беріңіз.
Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз): 1. 2.
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1. 2. Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
№7 сабақ жоспары
Ұзақмерзімді жоспар бөлімі 2-бөлім: Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен
Мектеп:
Күні:
Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып: 3
Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:
Сабақ тақырыбы
Терме – нақыл, өсиет
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаты (оқу бағдарламасына сілтеме)
3.1.1.2 – музыкалық шығармаларды интонация, əуен арқылы танып ажырату;
– музыкалық шығармаларды талдау барысында негізгі музыкалық ұғымдарды анықтау жəне ажырату;
– музыкалық жанрлар мен стильдерді анықтау жəне ажырату;
3.2.1.1 – музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну;
3.3.1.1 – өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің жəне өзгелердің
жұмыстарын бағалай білу.
Сабақ мақсаты
Барлық оқушылар:
музыкалық жанрларды ажыратуға тырысады;
терме жанрына анықтама бере алады;
сыныппен бірге терме тыңдап, үзінділер орындайды;
музыкалық сауаттылығын дұрыс пайдалануға тырысады;
өз жұмыстарын таныстыруда мұғалім мен сыныптастарының көмегіне сүйенеді.
Оқушылардың көпшілігі:
музыкалық жанрларды ажыратады;
терме жанрының басқа жанрлардан ерекшеліктерін көрсете алады;
музыкалық сауаттылығын көрсете алады;
термеден үзінділер орындайды, өлең құрастыруға тырысады;
өз жұмыстарын таныстыра алады.
Кейбір оқушылар:
музыкалық жанрларды ажыратады жəне сипаттай біледі;
терме жанрында өлең құрастыруда белсенділік көрсетеді;
өз жұмысы мен мүмкіндігінше өзгелердің жұмыстарын бағалай біледі.
Бағалау критерийлері
Оқушылар мына мақсатқа жетті:
музыкалық жанрларды ажыратуға тырысады;
терме жанрына анықтама бере алады;
термеден үзінділер орындайды, өлең құрастыруға тырысады;
музыкалық сауаттылығын дұрыс пайдалануға тырысады;
өз жұмысы мен өзгелердің жұмыстарын мүмкіндігінше бағалай біледі.
Тілдік мақсаттар
Оқушылар:
тиісті терминдерді қолдана отырып, музыканы талқылай жəне талдай алады;
өз жұмысына түсініктеме беріп, оны жетілдіру бойынша ұсыныстар жасай алады.
Құндылықтарды дарыту
Термелерді орындау жəне тыңдау арқылы адамгершілігі жоғары
тұлғаларды тəрбиелеу
Пəнаралық байланыстар
Тарих. Əдебиет
Бастапқы білім
Алдыңғы бөлімдерде алған білімдеріне сүйене отырып білім алу
Сабақ барысы:
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-əрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
1-тапсырма.Сыныпта талқылау.
(МК,Ұ) Мұғалім оқушылармен жанр, терме жанры ұғымын талқылайды жəне осыған байланысты сурет ұсынылып, сұрақтар қойылады:
«Музыкалық өнердің өзің білетін (əн, күй, би) жəне алдағы сабақтарда танысатын басқа түрлері де бар. Өнердің осындай бірнеше түрге бөлінуін жанр деп атайды. Жанр (genre) француз тілінен аударғанда түр, тек деген мағынаны білдіреді.
Суреттегі сахнада қандай музыкалық өнердің жанрлары көрсетілген?
Терме жанры туралы не білесің?
«Терме» атауы қазақтың ең асыл деген нақыл, өсиет сөздерін теріп айту деген мағынаны білдіреді.
Термені əуенге қосып айтады жəне оны орындаушыны термеші деп атайды. Əдетте термеші əуенді өзі таңдайды». Ой қозғау ретінде өздері таныс жанрларын сипаттайды.
«Музыка» оқулығы
Сабақтың ортасы
2-тапсырма.Орындау.
(МК,Ұ) Сабақта «Жақсы менен жаман» (сөзін жазған: А. Рахметов) термесі үйретіледі. Оқушылар терменің мəтін жолдарының мазмұнын талдап, адам бойын- дағы жаман мен жақсы қасиеттерді ажыратады.
Төмендегідей сұрақтар ұсынылады:
Қалай ойлайсың, термеде неге баса көңіл бөлінген? Əуеніне ме əлде сөзіне ме?
Термеде əндегідей қайырма кездесті ме?
(ОТ) Бұл сұрақтар оқушыларға тəжірибе жүзінде термедегі ең басты нақылдық, өсиеттік сипаттағы сөздердің басымдылығын, терменің əн жанрынан айырмашылығын көруіне ықпал етеді. Термеде Сыр өңірінің əуені (мақамы) алынған. Əуені тез жатталады, орындауда қиындықтар келтірмейді. Əсерлі болуы үшін термеде қысқа қайырым да қарастырылған.
3-тапсырма. Музыка тыңдау жəне талдау.
Оқушылар «Ата-ананың қадірі» атты Майлықожаның термесінен үзінді тыңдайды.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы (1835–1898) – ХІХ ғасырда өмір сүрген ақын-жыраулардың ішінде
өзіндік орны бар, артына мол мұра қалдырған ақын. Терме əнші Ж. Байырбекованың жəне айтыскер ақын Ж. Омаровтың жеке орындалуында бейнежазбадан тыңдатылады.
Мұғалім екі орындаушының термені орындау нұсқаларын салыстыруы қажет.
Терменің мазмұнын талдауда оқушылар ата-ананың балаға, ағаның ініге қамқорлығы қалай баяндалғанын талқылап, пікірін ортаға салады. Балаға қызықты болу үшін терме де дəстүрлі жəне эстрадалық сүйемелдеуде орындалады.
