Сабақ жүргізетін: 1 Сыздыкбеков Н. Т. доцент, т.ғ. к 2 Шакенова Ж. Н. аға оқытушысы 3 Исанова М. К. оқытушысы
жүктеу/скачать 1,33 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖҮЙЕЛІК ПРОГРАММАЛЫҚ ҚАМТАМА
- 1 ПƏННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ – SYLLABUS 1.1 Оқытушылар жөнінде ақпарат
- 1.2 Пəн туралы мəліметтер
- 1.3 Пререквизиттері
- 1.5 Пəннің мақсаттары мен міндеттері
- 1.6 Тапсырмалар тізімі мен түрлері жəне оларды орындау графиги
- 1.7 Əдебиеттер тізімі 1.7.1 Негізгі əдебиет
- 1.8 Білімді бақылау жəне бағалау
- Модуль бойынша жəне аттестация аралық бақылауға арналған сұрақтар 1-модуль бойынша бақылау сұрақтары
- 2-модуль бойынша бақылау сұрақтары
- Аралық аттестаттауға арналған сұрақтар тізімі
- 1.9 Курстың саясаты мен процедурасы
- 2 НЕГІЗГІ ТАРАТЫЛАТЫН МАТЕРИАЛДАР МАЗМҰНЫ
- 2.2 ДƏРІСТІК САБАҚ КОНСПЕКТІЛЕРІ 1 ДƏРІС. Негізгі анықтаулар жəне ұғымдар
| ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.Сəтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті Машина жасау институті Білдек жасау, материалтану жəне машина жасау өндірісінің технологиясы кафедрасы Н.Т.Сыздыкбеков, Ж.Н. Шакенова, М.К. Исанова
пəні бойынша бойынша 05В071200 «Машинажасау» мамандығына арналған оқу-əдістемелік кешені
1 ПƏННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ – SYLLABUS 1.1 Оқытушылар жөнінде ақпарат: Сабақ жүргізетін: 1) Сыздыкбеков Н.Т. – доцент, т.ғ.к 2) Шакенова Ж.Н. – аға оқытушысы 3) Исанова М.К. – оқытушысы Байланысқа қажет ақпарат телефон 257-71-68, іштегі 71-68 МЖИ кафедрасына болатын уақыты ауд. 205 с –
Пəн атауы «Жүйелiк программалық қамтама» Кредиттер саны : 3 Өткізу орны: аудиториялар 201, 202, 203 МЖИ, кеңсе – кафедра 1.1-кесте Оқу жоспарының көшірмесі Аптасына академиялық сағат саны Курс
Семестр Кредитт
ер Дəрістер Лабор. сабақтар СӨЖ
СОӨЖ Барлығы
Бақылау түрі
1 2 3 4 5 6 7 8 9 2 4 3
2 1 3 3 9 Емтихан 1.3 Пререквизиттері Оқылатын пəнді игеруге қажетті бұрын өтілген пəні: Ақпараттану 1.4 Постреквизиттері Пəнді оқыту барысында алынған білімдерді қолданатын келесі пəндер тізімі: Автоматты жобалау жүйесінің қолданбалы программаларық қамтамасыз ету, Кəсіпорында өндірістік бірыңғай кеністігін құру, Күрделі программалық жүйелерді жасау технологиясы.
«Жүйелік программалық қамтама» пəнінің негізгі мақсаты есептеу техникалары құралдарының даму тарихын, операциялық жүйелерінің концепцияларын құруды, олардың негізгі сипаттамалары, қолдану аймағы мен классификациясы, ақпараттық жүйелер мен технологиялардың бағдарламалық қамтамасыз ету түрлері мен бағыттарын, компьютерлердің жұмыс қабілеттілігін, Интернет желісіне қосылу технологиясы мен жұмысын оқып үрену болып табылады. Берілген пəнді оқу нəтижесінде студенттер мыналарды білуі тиіс: - операциялық жүйелердің даму тарихы, бағдарламалық қамтамасыз ету, ЭЕМ буындары жəне классификациясы; - есептеу техника құралдарының, операциялық жүйелерінің, бағдарламалық қамтамасыз етудің даму тарихы, қолдану аймағы жəне мүмкіншіліктері; - қазіргі аппараттық платформалар жəне операциялық жүйелер, олардың тағайындалуы, негізгі сипаттамалары жəне операциялық жүйелердің құрамы мен құрылымы туралы ұғымның болуы; - компьютердің құрылымы, кескін үйлесімдері жəне оның əртүрлі операциялық жүйелерде жұмысы туралы ұсыныс болу; - ЭЕМ архитектурасын, операциялық жүйелерде есептеу ресурстарымен басқаруды, үзулердің механизмін, сыртқы құрылғылармен алмасуын, жады қорғанышын, виртуалды жады ұғымын, файлдық жүйені білуі; - MS DOS жұмысында дағдыларға ие болу: MS DOS құрамы жəне негізгі модульдер, жүйенің кескін үйлесімдері файлдарды, MS DOS негізгі командалары; - OS Windows барлық жаңа түрлерін, құруды жəне жүйені күйге келтіруді, тізімді күйге келтіруді, жүйелік дискеталардың жасаудыы білуі; - желілік технологияларда, есептеуіш желілерді топологиясында, ЛВС рұқсаты əдістерінде, желілі протоколдарды, OSI жетідейгейлі желілі сəулетін сауатты тəртіпке салуды білуі; - локальды желілердің аппараттық құралдарын қолдана отырып бір компьютерден басқа компьютерге хабарды көшіре білуі; - компьютердің IP - мекенжайын дұрыс жаза білуі.
1.2-кесте Тапсырма түрлері жəне оларды орындау мерзімі Бақылау
түрі Жұмыс
түрі Жұмыс
тақырыбы Ұсынылатын əдебиетке (беттері көрсетілген) сілтеме Тапсыру мерзімі
Ағымдық № 1 Лабор. жұмыс Манипуляция жасаудың командалары жəне MS DOSтың
кескiнiнiң күйге келтiруi. 3[194-200,201-213,214- 238, 440-465] 2 аптада Ағымдық
бақылау № 2 Лабор. жұмыс
Реестры OS Windows 4[579-614],13[33-158] 4 аптада
Ағымдық бақылау
№ 3 Лабор. жұмыс Windows файл жүйесімен жұмыс жасау 1[424-496],2[129-187], 4[99 -105],8[92-94, 95- 97],10[44-49] 6 аптада
Аралық бақылау 7 аптада Ағымдық
бақылау № 4 Лабор. жұмыс
Арнайы бағдарлама- утилиттер көмегiмен мəлiметтiң қалпына келтiруi 4 [489-532,535-577],10 [55-80, 121-136, 153- 172] 8 аптада
Ағымдық бақылау
№ 5 Лабор. жұмыс Linux
операциялық жүйеде жұмыс істеу 9 [8-23,24-40,45-52,56- 69,96-156] 10 аптада Ағымдық бақылау
№ 6 Лабор. жұмыс Жергілікті жүйені құру
үшін жүйенi
қою, жабдықтың жоспарлауы 2[43-74, 77-107, 282- 303], 4[39-83, 88-114, 655-699, 701-749], 6 [23-38, 63-90, 129-176, 178-234, 241-280, 284- 311, 314-331] 12 аптада
Ағымдық
бақылау № 7 Лабор. жұмыс
Web - сайт жəне дыбыстық
презентация жасау
16[1-41], 17[15-52, 53- 82, 83-112, 113-173] 15 аптада Қорытынды бақылау Емтихан
1.7 Əдебиеттер тізімі 1.7.1 Негізгі əдебиет 1. Таненбаум Э. Современные операционные системы. 2-е издание: С- Петербург, 2002. 2. Гордеев А. В., А. Ю. Молчанов. Системное программное обеспечение: С- Петербург, 2002. 3. Фигурнов В.Э. IBM PC для пользователя: Москва, 2000. 4. Андреев А. и др. Microsoft Windows ХР. Руководство администратора: С- Петербург, 2006. 5. Руководство по Windows Vista (вторая бета - версия): © Корпорация Майкро- софт, 2006. 6. Гук М. Аппаратные средства локальных сетей: С-Петербург, 2001.
7. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Основы передачи данных. Курс лекций: Москва, 2003.
8. Кипрушкин С.А., Соловьев А.В.Основы работы в Linux. Учебное пособие. Издательство ПетрГУ-Петрозаводск, 2009. 9. Курячий Г., Маслинский К. Операционная система Linux. Учебное пособие: Москва, 2010. 10. Ташков П. Восстанавливаем данные: С-Петербург, 2010. 11. Журнал «Computer Bild» № 8 (131)/2011. 1.7.2 Қосымша əдебиет 12. Материалы из Интернета. Саитов Г., Саитов Д. Центр справки и настройки Windows XP 3.8: Ульяновск, 2003г. 13. Грэг Холден. Реестр Windows 98: С-Петербург, 1999. 14. Бутянов Д. Основы работы в Интернет. Материал из Интернета www.5ballov.ru. 15. Материалы из Интернета http://www.osys.ru. 16. Материалы из Интернета http://postroika.ru. 17. Алексендрова И.С. Электронные образовательные ресурсы. Работа в Micro- soft PowerPoint. Казань, 2008. 18. Финогенов К.Г. Основы языка ассемблера: Москва, 2000. 19. Материалы из Интернета http://www.acronis.ru 20. Материалы из Интернета http://www.cgsecurity.org/wiki/PhotoRec 21. Материалы из Интернета http://present.griban.ru/kak-sozdat-prezentaciju-v- powerpoint.html
Əрбір пəнге келесі бақылау түрлері белгіленеді: ағымдық баұылау, аралық бақылау, қорытынды бақылау. Ағымдық бақылау түріне: бақылау жұмысы, реферат, семестрлік тапсырма, коллоквиум, лабораториялық жұмыстарды орындау жəне басқалар жатады. Қорытынды бақылау түріне байланысты бақылау түрлерінің % көрсеткіштері қолданылады (1.3- кесте). Емтихан жазу түрде тапсырылады. 1.3- кесте Бақылау түрлеріне қарай рейтингтік пайыздарды бөлу № Қорытынды бақылау түрі Бақылау түрлері Пайыз
Қорытынды бақылау 100%
Аралық бақылау 100%
1. Емтихан
Ағымдық бақылау 100%
Ағымдық бақылаудың нəтижелерін тапсыру мерзімі пəн бойынша оқу үрдісінің күнтізбелік кестесімен анықталады (1.4-кесте). Ағымдық бақылаулардың саны пəннің оқу – əдістемелік жиынтығында көрсетілген осы пəннің мазмұны жəне көлемімен анықталады. 1.4-кесте Оқу үрдісінің күнтізбелік кестесі «Жүйелік программалық қамтама» пəні бойынша Апталар 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Бақылау түрлері
Л 1 Л 1 Л 2 Л 2 Л 3 Л 3 А Б Л 4 Л 5 Л 5 Л 6 Л 6
Б Л 7 Л 7 Бақылауд ың апталық
саны 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 Бақылау түрлері: Л – лабораторлық жұмыс; АБ – аралық бақылау Пəннің қорытынды бағасы шкала бойынша (1.5-кесте) анықталады ³ 50%. 1.5-кесте Студенттердің білімдерін бағалау Баға
Əріптік эквивалент Рейтингтік балл пайызбен (%) Балмен
95-100
4 Өте жақсы А- 90-94
3,67 В+ 85-89 3,33 В 80-84 3,0 Жақсы
В- 75-79
2,67 С+ 70-74 2,33 С 65-69 2,0 С- 60-64 1,67 D+ 55-59 1,33 Қанағаттанарлық D 50-54
1,0 Қанағаттанарлықсыз F 0-49
0 Модуль бойынша жəне аттестация аралық бақылауға арналған сұрақтар 1-модуль бойынша бақылау сұрақтары 1. Бағдарламалық қамтамасыздандыру қандай функцияларды орындайды? 2. Жүйелік бағдарламалық қамтамасыздандыру қандай функцияларды орындайды? 3. Утилиталар неүшiн керек? 4. Басқару жүйесi компьютердiң қорларын қалай үлестiредi? 5. БЖ мiндетiне не кiредi? 6. БЖ компьютердiң жұмысын қалайқадағалайды? 7. Бағдарламалар не үшiн арналған? 8. Есеп. Есептердiң алгоритмдары. Алгоритм - жүйе.
9. MS DOS-тың басты артықшылығыне болып табылады? 10. Драйверлер деген не жəне олар не үшiн арналған? 11. MS DOS нелiктен бiр есептi тəртiпте жұмыс iстейдi? 12. Джонды фон Нейман есептеу машиналарының қандай құрылымын ұсынды? 13. Есептеу машинасы қандай қағидаларға негiзделген? 14. Сiз бағдарламаларлық құралдардың қандай классификациясын бiлесiз? 15. Супервизордан супервизорлық бағдарламаның айырмашылығы неде?
1.Windows 3.11мен MS DOS-тың айырмашылықтарын атаңыз? 2.Windows 3.11мен Windows 95-тің айырмашылықтарын атаңыз? 3.Windows 98 бен Windows 95-тің айырмашылықтарын атаңыз? 4. Windows 98 бен WindowsNT-нің айырмашылықтарын атаңыз? 5. WindowsXPмен WindowsNT-нің айырмашылықтарын атаңыз? 6.WindowsXP мен WindowsVista-ның айырмашылықтарын атаңыз? 7. Қазiргi БЖ-лердiң түрлерi. 8. Есептеу жүйелерінің қорына не жатады? 9. Есептеу жүйелерінің түрлері? 10. «Мультипрограммалау» терминін қалай түсінесіз? 11. Қазіргі уақыт тəртібі 12. Есептеу жүйесінің бір бағдарламалық тəртібі 13. Есептеу жүйесінің көп бағдарламалық тəртібі 14. Жалпы қолданысқа арналған бағдарламаларлық жүйелер 15. Есептеу желілерінің жұмысын ұйымдастыруға арналған бағдарламаларлық жүйелер.
1. БЖ-ні үлестіру жəне тағайындау. БЖ міндеті. Міндет қою. Тапсырма алгаритмі. 2. Желілік бағдарламашы. Қолданбалы бағдарламашы. Бағдарламалық өнімнің мінездемесі. Бағдарламалық өнімді қолдау 3. Бағдарламалық өнімнің сапалық мінездемелерінің қоры. Бағдарламалық өнімнің класстары. 4. Windows БЖ-нің үрдісі. Ядросының ішкі жүйесі мен құрылымы. Windows тың базалық құрылымы. Қолданушы тəртібі, ядро тəртібі 5. Windows-та жұмыс істеудің негіздері. Windows жобаларының бір бірінен айырмашылығы. 6. Windows БЖ-ін жүктеу. Реестрлар. Олардың функцияналдық міндеттері. 7. Есептеуіш қор деген не? Қорлар классификациясы. 8. Дескриптор процессі деген не? Дескриптор процессі қандай ақпарат қамтиды? 9. Үзу. Үзу механизмінің басты функциялары. 10. Қорлардың негізгі түрлері. 11. Процесстер мен талаптарды жобалау жəне диспетчерлеу. 12. Диспетчерлеудің ығыстырушы жəне ығыстырушы емес алгоритмі. 13. Жады жəне бейнелеу, виртуалды бағыттау кеңестігі. 14. MS DOS-та жедел жадының үйлестірілуі. 15. MS Windows 95/98/NT-та жедел жадының үйлестірілуі. 16. Процессордың нақты жəне қорғаулы жұмыс тəртібі.
17. Микропроцесстерді тіркеудің жаңа жүйелері. 18. 32-разрядты микропроцессорлардың қорғаулы жұмыс тəртібіндегі бағыттау. 19. Бағыттау кеңестігін қорғау. 20. БЖ-дағы негізгі түсініктер мен енгізу/шығару тұжырымдамаларын ұйымдастыру. 21. Енгізу/шығарудың негізгі жүйелік кестелері. 22. БЖ құрудағы негізгі ұстанымдар. 23. Микроядерлік БЖ. 24. Монолитті БЖ. 25. Нақты уақытты БЖ-ларға қойылатын талаптар. 26. Қолданбалы бағдарлаудың интерфейсі. 27. Локальді желі деген не? Желі құрылымы 29. Модем деген не? 30. Ғаламтор деген ұғымға түсінік беріңіз. 1.9 Курстың саясаты мен процедурасы Студенттер сабаққа міндетті түрде қатысулары тиіс. Егер студенттер сабаққа келмесе (орынды немесе орынсыз себептер бойынша), онда оларды сабаќтан тыс уақытта өтейді. Практикалық жұмыстарға арналған тапсырмалар студентке оның алдындағы тапсырмаларды орындап өткізгеннен кейін ғана беріледі. Студент қорытынды бақылауды тапсыруға бақылау түрлерінің барлығын тапсырғаннан кейін ғана жіберіледі.
2.1 КУРСТЫҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ Сағаттар саны Тақырыптың аталуы Дəріс Лабораториялық сабақтар
СОӨЖ СӨЖ 1 Негізгі анықтаулар жəне
ұғымдар 2 3 3 2 DOSтың басқару жүйесi 2 2
3 3 Windows жанұясының операциялық жүйелері 2 2
3 4 Есептеуiш процесс жəне
ресурс ұғымы 2 2 3 3 5 Үрдіс жəне тасқандар 2 3 3 6 Үзілу 2 3 3 7 Жоспарлау жəне жүйелер мен берілген тапсырмалардың диспетчеризациясы 2 3 3 8 Нақты тəртiптiң архитектурасы 2 3
9 Windows тың файлдық жүйесі 2 2 3 3 10 Түрлі жинақтаушы ақпараттпен деректердің қалпына келтірілуі 2 3
11 Қазіргі операциялық жүйелер 2 3 3 12 Есептеуіш желілердің эволюциясы 2 2
3 13 Сымсыз желі 2 2
3 14 Сымсыз маршрутизаторды реттеу (1 бөлім) 2 3
15 Сымсыз маршрутизаторды реттеу (2 бөлім) 2 3 3 3 Барлық сағаттар саны 30 15 45 45 2.2 ДƏРІСТІК САБАҚ КОНСПЕКТІЛЕРІ 1 ДƏРІС. Негізгі анықтаулар жəне ұғымдар Программалық қамтамасыз ету (Software) - бұл жұмыс бағдарлаушы компьютерлердiң командаларының жиыны. Программалық қамтамасыз етудiң функциялары бұл ұйымның компьютер қорларымен басқарылады, қолданушыны барлық керекті құралдармен қамтаммасыз етеді, бұл қорлардан пайданың шығаруы үшiн жəне ұйымдардың арасындағы арашашының рөлiн орындайды жəне сақталатын мəлiметпен қолданушыға қажеттiлігін қамтамасыз етеді.
компоненттерiнiң жұмысын үйлестiредi, қолданбалы программалардың арасындағы арашаның ролiн ойнайды жəне аппаратты қамтамасыз етеді. ЖПҚ бұл компьютердiң жұмысымен басқаруы басқару жүйесi (БЖ) (operating system - OS) деп аталады, ал утилита (utilities) - компьютердiң қызмет көрсетуi жəне шеттегi құрылымдар үшiн арналған бағдарлама. Басқару жүйелерiнiң құрастыруының қағидалары ЭЕМда программалық қамтамасыз етудiң пайда болуы 1953 жылы КСРОда (Кеңес Социалистік Республикалардың Одағы) ең алғашқы сандық ЭЕМдер үшiн программалаудың автоматтандырылған теориялық жұмыстардың алғашқыларының бiрi (А.П.Ершов), ал Массачусетсктік технологиялық институтында (АҚШ) эксперименталдi "операциялық жүйе" жасалды жəне оқу мақсатында қолданылды. Содан соңы нақты уақыттың қорғаныстық есептеуiш жүйелерiнiң қызмет көрсетуi үшiн мамандандырылған басқару жүйелерi (БЖ) пайда болды. Дегенмен бұл өңдеулер эксперименталдi, зерттеушілiк сипатта болғанымен кең таратыла алалмады. Əйтсе де, ЭВМді əртүрлі пəндік облыстарда программалық қамтамассыз етуі өңдеушiлерiнiң еңбек өнiмдiлiгiн тиiмдi қолданады. ЭЕМнiң жаттығу қолдануының қажеттiктерімен бiрге талпыныс ЭЕМ өткiзу нарығын кеңейтті Есептеуіш машинасының құрастырылуының негізгі үш қағидасы:
1. Цифрларға мəлiметтердiң берiлуiнiң қағидасы (операциялар, əрiптер, сөздер жəне тағы басқалар сандар, командалар). ЭЕМнің мəлiметтік бiрлiктерi бит, байт, сөздер болып табылады жəне тағы сол сияқтылар 2. Мəлiметтердiң адрестiлiгiнiң қағидасы - бағдарламаның кез келген объекттерi барлық мəлiметтер мекенжай болатын жад ұяларында сақталады. 3. Бағдарламалы басқару қағидасы (Ч.Беббидж, 1834 жыл) - ЭЕМ жадта бар есептеуiш процесспен басқару бағдарлама арқылы iске асады. Барлық əмбебап есептеу машиналар соның iшiнде дербес компьютерлердің құрылымдарды суретте 1 көрсетілген. АЛҚ - арифметикалық - логикалық құрылым; БҚ- басқару құрылғысы; СҚ- сыртқы құрылымдар; ЖЕСҚ- жедел есте сақтайтын құрал 1-сурет. Əмбебаб ЭЕМ жалпы құрылымы Мұндай есептеу машиналарының құрылымын тұңғыш рет 1945 жылдағы Джон фон Нейман ұсынды, сондықтан мұндай құрылыммен ЭЕМ Нейман фонның машиналары деп атайды. ЭЕМнің схемалық нақты аппаратуралық iске асырылуы жылдандан жылға өзгеруде. Мысалы, қазiргi АЛҚ компьютерлерiнде жəне БҚ бiртұтас құрылымдарға топтаcтырылуы - орталық процессор. Бұдан басқа, ЭЕМге үзулердi жүйелердi енгiздi. Мəлiметтердiң компьютерiндегi параллель өңдеудi жүзеге асырылуға мүмкiндiк беретiн көп процессорлық ЭЕМдер пайда болды. Программалық құралдардың классификациясы Есептеуiш жүйелердiң программалық қамтамасыз етуi келесi түрлерге бөлiнеді: ортақ (жүйелiк) программалық қамтамасыз ету (ПҚЕ) жəне арнайы программалық қамтамасыз ету. Есептеуiш жүйелердiң ортақ программалық қамтамасыз етуiлуі келесі құрамдарға кiредi: деректердi өңдеудi басқарудың программалық құралдары, басқару жүйесiн қоса; (сервис) қызмет етушi (утилита) бағдарламалар; аспапты программалық құралдар. (бойынша) арнайысы келесi түрлерге жiктеледi: жалпы тағайындау жəне қолданушының қолданбалы программасының (қосымша) қолданбалы программалары. Жалпы тағайындаудың қолданбалы программаларын келесi топтарға бөлуге болады: деректер қоры жəне жалпы тағайындаудың қалған қолданбалы программалар. Кез келген тағайындаудың қолданбалы программаларының жұмыс жасауы басқарумен болады жəне жүйелiк программалық қамтамасыз етеді. БЖдың негiзгi функцияларымен болып табылады:
1) өңделген есептерiнiң iске қосуы жəне олардың аяқтауы бойынша автоматты орындауы; 2) диспетчеризация (есептердiң өңдеуiн жоспарлау); 3) əр түрлi есептердiң арасындағы жадты үлестiру; 4) есептеуiш жүйедегi есептердiң орындауын жүрiспен басқару; 5) есептерге үлестiрiлу қор есептеуiш жүйелерiнiң (ЕЖ) қажеттi; 6) есептердiң орындауын синхронизация; 7) мəлiметтердiң енгізу/шығару операциялардың орындауын қолдау; 8) жүйенiң жұмыс есебiн жүргiзу (керек болса). БЖдың функциялдық орындалуы супервизор бағдарламаларының басқарылуы тиiстi программалық кешендерiнің көмегiмен iске асады(супервизорлар немесе менеджерлер). Супервизор бағдарламасы - əдетте мəлiметтердiң басқару жүйесіндегі жұмыс iстеулерiң ағыны, бағдарламаларының орындалуын басқарып реттелген басқару жүйесiнiң машиналық бағдарламасы. Супервизор - басқарушы программаның бір бөлігі, есептеуiш жүйенiң басқаратын ресурстық системасы. Негiзiнен қазiргi басқару жүйелерi (2-шi сурет) иерархиялық жүйеде болады. 2-сурет. ОЖ құрылымы Иерархиялық негiздегі есептеу машинасынын "таза машина" кейде "Жалаңаш темір" деп аталатын аппаратурасында болады. Иерархиялар келесi деңгейде операциялық жүйелері ядроның кейбiр функцияларында болады (келесi бiрнеше деңгейлерге). Компьютердің (жəне де "Примитивами" деп аталатын) ядролар бiрiгiп осы функциялардің ұлғаймалы машинасы болып қалыптасады, яғни машина тiлiғана емес, қосымша мүмкiндiктердi де ұсынады. Ядроның
жоғарғысында (енгізу/шығару операцияларының сыртқы құрылымдардың басқаруы, қызмет көрсетуi тағы сол сияқтылар) қолданушының есептерiн орындауды қамтамасыз ететін БЖның бағдарламасы орналасқан. Иерархияның төбесінде қолданушы бағдарламасы болады. Ұқсас иерархиялық жүйелерде келесi шектеулер қабылданған: иерархия тек қана үстiнен астына үндеуге рұқсат етiледi, яғни əрбiр деңгейдiң құралы тек қана ең жақын төменде жатқан деңгейлерде болатын функцияларға айнала алады.
МикроЭЕМ басқару үшiн жүйелерiнiң жасауына бас БЖды қойылды СР/М. Ол 1974 жылы жасалды, кейiннен 8-ші дəрежелi машиналарға орнатылды. Бұл басқару жүйесi шеңберiнде программалық қамтамасыз етуi, Бейсик, Паскальнiң тiлдерiмен қосатын трансляторлар, жəне де Си, Фортран, Кобол, Лисп, АДАны жəне тағы басқа бағдарламалар қамтылды. Мəтiндiк процессорлар - бұл қолданбалы программалардың ең кең қолданыстағы түрi. Олар баспа машинкасына қарағанда құжаттарды анағұрлым тез дайындауға мүмкiндiк бередi. Мəтiндiк процессорлар əр түрлi шрифттерi, кез келген форманың азат жолдарын қолдануға, жаңа жолға сөздердi автоматты көтеруге, сiлтеме iстеп, суреттер қосуға мүмкiндiк бередi, автоматты түрде беттерді нөмірлейді жəне алып тастайды жəне тағы басқа. Кестелiк процессорлар, деректер қорының басқару жүйесi (ДҚБЖ), график түрiнде пакеттер бет жəне сiлтеме жəне тағы басқаларларды автоматты түрде нөмiрлейдi жəне үлкен ақпараттық массивтармен басқаруға мүмкiндiк бередi.
DOS түрiнiң БЖнің үстем бола бастауы 16-дəрежелiк ЖЭСМдермен пайда болумен, 16-дəрежелiк микропроцессорлардың түрлері 8088 жəне 8086 пайда болуымен сəйкес келеді. Микрокомпьютерлар үшiн бiр де бiр басқару жүйесi ұзақ өмiр сүруі DOSқа жетпейді. DOSтың 1981 ж. пайда болуынан бастап тез жəне кең етек жаюы əлемдегі БЖ ең əйгiлiсі болып есептелінеді. Кейбiр кемшiлiктерiне қарамай соның ішінде көп бағдарламсы 70-шi жылда жасалғанымен, DOSосы күнге диін таралуын жалғастыруда. Жақсы жаманы белгісіз мүмкiн, бұл операциялық жүйе жақын уақыт аралығында базарға үстем болады. Қазіргі таңда DOS үшiн программалық қамтамасыз етудi үлкен қор жасалған. Транслятор (транслятор программалау тiлiндегi бағдарламаларды автоматты түрде құрастыратын бағдарлама. Трансляторлардың көп түрлігі - компилятор, интерпретатор) түгелдей дерлiк əйгiлi жоғарғы деңгейдегi тiлдер, Бейсик, Паскаль, Фортранды қоса, Си, Модула үшiн - 2, Лисп, Лого, Апл, Форт, ФВФ, Кобол, ПЛ-1, Смолток жəне тағы басқа.; тiлдерi үшін трансляторлардың бiрнеше варианттары бар. Машина кодтарындағы бағдарлама əзiрлеуi үшiн аспапты құралдарда - ассемблерлер, символдық дұрыстаушылар тағы басқалар болады. Бұл аспаптық құралдар күрделi бағдарламалардың өңдеуi үшiн қажеттi сервис. DOS үшiн жүйелiк программалық қамтамасыз етуден басқа қолданбалы программалардың жиыны жасалған.
Бұл стандартпен БЖ ғана емес, мектептегі ЖЭСМдерi үшiн аппаратты құралдардың мiнездемесi анықтайды. Стандарт бойынша машинаны MSXтың сəйкес сырттан қосылатын сыртқы жинақтағышты басқару үшiн принтердiң қосуы жəне контроллер үшiн 16 Кб, 256x192 нүктелердiң бейсик, шешу қабiлеттiлiгi бар түрлi түстi графикалық дисплейдiң тiлiнiң кiрiстiрiлген интерпретаторы болады 32 кбi көлемді тұрақты жады көлiмiмен жəне 16 түсті, 8 октаваларға үш жыралық дыбыстық генераторы, параллел порты жедел жады болуы керек. Мұндай машинаның басқару жүйесi келесi қасиеттермен ие болуы керек: тиiстi жад - 16 Кбтен аспайтын, солқылдақ магниттi табақтарды негiзге, бейсиктiң тiлдердiң трансляторларының қолдауы, Си,Ф жəне Лиспке сыртқы жинақтағыштарға файлдардың DOSтан қалыптарғана дейiн жүйелiк шақырулары. Сайып келгенде, бұл MSX-DOSтың атау алған басқару жүйелерi көлемдi программалауын қамтамасыз ету қолдауды қажеттiлiктi есепке алды, CP/M жəне DOS бiр уақытта қатысты өңдеулер жүргізу қажет
Дербес компьюлердi дамыту үшін ең алғш USCD p-system операциялық жүйе жасаған. Бұл жүйенiң негiзiн П машинасы құрады - гипотеза əмбебап есептеу машина шығаратын бағдарлама. П - машина процессор, жадтың жұмысы жəне сыртқы құрылымдар П деп аталатын арнайы командаларды кодпен орындайды. Пи программалық компоненттер - (компиляторлар соның iшiнде) жүйе Пға арналған- сонымен бiрге кодты, қолданбалы программа Пға құрастырады. Сайып келгенде, жүйелердің басты ерекшелiгі ДЭЕМның аппаратуралық ерекшелiктерiнің ең төменгi тəуелдiлiгі болып табылды. Тап сол Пи тасымалданғыштықпен қамтамасыз еттiн - əр түрлi машиналар түрлерiне жүйелейді. Тығыздалған П коды жəне үстемелеудi ыңғайлы жүзеге асырылатын ДЭЕМ тiлiндегi программаларды аз жадымен үлкен программаларды орындауға мүмкiндiк бердi. Дегенмен осы жүйенiң маңызды ерекшелiгi жедел жадпен жəне сыртқы жинақтағыштардың арасындағы қарқынды ақпарат алмасулармен айналысқан қолданбалы программалардың орындауын көбiнесе интерпретация тəртiбi бойынша орындалады. Нəтижеде жұмыстың маңызы бəсең болды. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|