Фосфолипидтер (b) Кеңістік моделі (a) Стуктуралық формуласы Май қышқылы Холин Фосфат Глицерол Гидрофопты құйрық Гидрофильді басы Гидрофильді басы Гидрофобты құйрығы Су Су
Майлар энергияның ең негізгі көзі. 1 г май май тотыққанда 38,9 кДж энергия бөлінеді.
Қор заты
Организмдік
АТФ синтезі үшін энергия көзі
Метаболиттік су көзі
Құрылымдық
Жасушалық
1. Фосфолипидтердің қос қабаты жасуша мембранасының негізі болып табылады.
2. Холестерин стероиды жануарлар жасушасының мембранасы құрамына кіреді
3. Кейбір ұлпалардың жасуша мембранасы құрамына сонымен қатар липопротеиндер мен гликолиппидтер кіреді
Липидтердің қызметі
Құрылымдық
Ұлпалық және мүшелік
Гликолипидтер – сфингозиннің туындылары- жануарлар ұлпаларындағы жасушааралық байланыстарда молекулалық рецепторлар ретінде қатысады
Әр түрлі фосфолипидтер жүйке жүйесінің қалыпты жұмыс атқаруы үшін қажет
Сфинголипидтер миелинді жүйке талшықтарындағы аксонның беттік электрлік изоляциясын қамтамасыз етіп, Ранвье үзілістерімен импульстардың жылдам өтуіне жағдай жасайды
Өт қышқылдары және оның тұздары холестериннің туындылары болып табылады
Липопротеиндер сүтқоректілер организмінде липидтердің тасымалдаушы формасы болып табылады
Көру пурпуры липопротеин болып табылады
Фотосинтезге қатысатын, каратиноид пигменттері терпендер болып табылады
Организмдік
Майлардың көп мөлшері теңіз жануарлары мен құстардың меншіктің салмағын азайтады
Ұйқыға кететін сүтқоректілерде және емшектегі балаларда арнайы май ұлпасы бар, ол биологиялық жылытқыш қызметін атқарады.
Гликолипидтер – сфингозин туындылары – ботулизм, сіреспе, холера, дифтерия қауіпті аурулардың қоздырушыларын тануда және токсиндерді байланыстыруда қатысады.
Организмдік
Сүтқоректілердік тер асты майы термоизоляция және амортизация қызметін атқарады
Балауыздар суды жұқтырмау қабаты болып табылады: өсімдіктерде – балауыз өңезі жапырақтарында, жемістерінде және тұқымдарында; ал жануарларда – балауыз теріні жауып тұратын түк, қауырсын қосылыстары құрамына кіреді, буынаяқтылардың дене жамылғысының құрамына кіреді
Реттеу
Организмдік
Холестерин туындылары: жыныс (тестостреон, прогестерон), адренокортикотропты (альдостерон, кортикостерон, кортизон) гормондар болып табылады
Майда еритін витаминдер (A,D,E,K) организмнің өсіп, дамуы үшін қажет
Терпендер: өсімдіктердің жәндік тозаңдандырушыларды еліктіретін хош иісті заттары болып табылады; гибберлиндер – өсімдіктер өсуін реттейді.
Жүрек гликозидтері – қарапайым липидтер (стероидтар) болып табылады
