Сабақ мақсаттары Барлық оқушылар орындай алады



бет2/3
Дата01.12.2022
өлшемі110,02 Kb.
#54204
түріСабақ
1   2   3
Байланысты:
5-сабақ «Қобыланды батыр» жыры. Алғашқы сын

Білгенің жөн
"Қобыланды батыр"жырының
композициялық құрылысы

Эпикалық жырлардың бірі -"Қобыланды батыр" жырының композициялық құрылысы, сюжеттік элементтері бір-бірімен байланысты. Композиция құрылысы -мазмұн болса, сюжет- пішін болып табылады. Тақырып пен идеяның бірлігі тәрізді ."Композициялық тұтастық, бүтіндік жоқ жерде сюжет те жоқ. Сюжет сюжет болу үшін оның барлық кезең-кезеңі түп-түгел белгілі бір композициялық жүйеге түсіп, бірлік табуы қажет. Бұл да сюжет пен композицияға тән бірлік,"-дейді З.Қабдолев "Сөз өнері" еңбегінде берген анықтамасында. (185-бет)
Әдебиет теориясы бойынша бұған анықтама
Композиция дегеніміз латынша құрастыру, қиыстыру деген мағынаны береді. Көркем шығарманың құрылысы,яғни шығарманың оқиғасы, тілі, автор сөзі, кейіпкер пішіні, кескін-келбеті, мінез-құлқы, сөйлеген сөзі,жалпы алғанда, қажетті материалдардың бірлігі.Композиция кез келген шығармада болады.
Сюжет дегеніміз французша зат деген мағынаны береді. М.Горькийдің сөзімен айтқанда:" Сюжет дегеніміз—адамдардың өзара қарым-қатынасы, байланысы, қайшылықтары, жек көру, жақсы көру, әр характердің, типтің өсуі, жасалу тарихы."
"Қобыланды батыр" жырында оқиғаның дамуы оған қатысушы адамдардың өзара байланыста, қарым-қатынаста, күрес, тартыстарда болатынын көреміз. Қимыл, іс-әрекет, талас-тартыс үстінде әркімнің мінезі, наным-сенімдері, күйініш-сүйініштері айқындалады және сол адамдардың қарым-қатынастарына жырды бізге жеткізуші,айтушының қалай қарайтын ойы, көзқарасы да сезіледі.Осылардың бәрін бір сөзбен шығарманың сюжеті деп атайды. Сюжеттің ұзын-қысқалығы шығарманың көлеміне байланысты және сюжетте кездесетін композициялық негізгі элементтер шығарманың ұзын-қысқалығына қарамастан бәрінде де бола береді.


Дамыту тапсырмалары. https://www.youtube.com/watch?v=_pOgd96qfpc

1 тапсырма. Топтық жұмыс. Оқушылар топта талқылап, жинақтаған ойлары мен жасаған болжамдары бойынша кестені толтырады.



Шығарма аты

Тақырыбы

Идеясы

Идеясын мақалмен түйіндейді

Тәрбиелік
мәні

















3 тапсырма. Топтық жұмыс. Ретімен жырдың мазмұнын баяндайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет