Әзіл аралас сұрақтар Төмендегі сұрақтарға тиісті түрақты сөз тіркестерімен жауап беріңдер.
1. Қар жана ма?
2. Адамның төбесі аспанға жете ме? 3. Сөйлегенде сөз ауыздан түсіп қала ма?
4. Адамның қолы, аяғы түрлі түсте болып келе ме?
5. Аузыңды бақ, көзіңе қара дейміз, ал мұрныңды бақ, құлағыңа қара деп айта ма? Адам өз көзіне өзі қалай қарай алады?
6. Екі аяқ бір етікке сия ма?
7. Жұмыстың аяғы бола ма?
8. Бір қазанға симайтын қандай бастар?
9. Мәселенің қабырғасы бола ма?
Оқушылар бірлесе отырып топтық тапсырмаларды орындайды
Ынтымақтастық атмосферасын және өздеріне деген сенімділік қалыптастыру мақсатында экрандағы көрсетілген шумақтарды жатқа айтады
Бір үйдің баласы болма,
Көп үйдің санасы бол.
Бір елдің атасы болма,
Бар елдің данасы бол.
Оқу мақсатын жариялау: Қазақ халқының даналығын және шешендік атты асыл қазынасын танып білу. Оқушыларға қазақтың аса айбынды билерінің бірі - қаз дауысты Қазыбек бидің тарихтағы орны мен шешендік сөздерінің шығу тарихын түсіндіру, жан-жақты талдау жұмыстарын ұйымдастыру
https://youtu.be/iM5Jvsa8niE
Өлең шумақтарын айтады.
Тақырыпты ашады.
Қима
шумақтар
Сабақтың ортасы
35 мин
https://youtu.be/fwDRc89BC4I
Дескриптор:
Бала өз анасын табады.
Қазыбек бидің екі анаға деген даналық ойын біледі.
Тату болса, ағайын жақын.
Ақылшы болса, апайың жақын.
Бауырмал болса, інің жақын.
Инабатты болса, келінің жақын.
Видео ролик кім туралы?
-Ол жөнінде не білесіңдер?
-Қандай шешендік сөздер білесіңдер?
Сергіту сәтінде
Еркін ұста денеңді,
Тарсылдатпай еденді
Орнымыздан тұрып ап
Жүгірейік бір уақ.
Бір,екі,үш, бір,екі,үш.
Аяқты алға созайық
Тік көтеріп,қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бір,екі,үш, бір,екі,үш.
Дескриптор:
Бала өз анасын табады.
Қазыбек бидің екі анаға деген даналық ойын біледі.
Бейнебаян
Бой жазып сергиді.
Қазыбек би туралы түйген ойларын топтаса отыра, қағаз бетіне түсіреді.
https://youtu.be/fwDRc89BC4I
Түрлі түсті маркер, флитчард
Қазыбек би
Сабақтың соңы
5 мин
Рефлексия: Сізге қай тапсырманы орындаған ұнады, неліктен?
Бейнебаянды көре отырып, өзіңізге қажетті ақпарат ала алдыңыз ба?
Сіз өз біліміңізді көрсете алдыңыз ба?
Сіз бүгінгі нәтижеңізге қаншалықты ризасыз?
Бес саусақ әдісі арқылы сабаққа кері байланыс жасайды.
Сұрақтарға жауап береді.
Сабаққа кері байланыс жасайды.
Қысқа мерзімді жоспар
Пәні:
Шешендік өнер
Бөлім:
3
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:
2
Сабақтың тақырыбы
Шешендік даудың түрлері.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
Халық ауыз әдебиетінің бірі шешендік дау түрлерімен таныстыру.
Сабақтыңбарысы
Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушыныңіс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
5 мин
Ынтымақтастық атмосферасы.
Болжау әдісі Қол алысып, қәне, біз,
Достасайық бәріміз.
Айтарым бар сендерге,
Тез тұрыңдар шеңберге.
Қандай жақсы бір тұру,
Достарменен бір жүру!
Оқу мақсатын жариялау: Халық ауыз әдебиетінің бірі шешендік дау түрлерімен танысады.
Өлең шумақтарын айтады.
Көңіл-күймен көрсету
Сабақтың ортасы
35 мин
Шешендік өнер –қазақ халық ауыз әдебиетінің бір саласы.Тапқырлықпен айтылған ,көркем тілмен жеткізілген үлгілі ой-тұжырымдарды шешендік дейміз.Тапқыр балаларды үлкен кіші демей бәрі құрметтеген.
Бейнебаян https://youtu.be/WcXFbpMS740
Шешендік дау» дегеніміз не?
Үш жүзде болған шешендік даулар туралы не білесіз?
Атадан балаға қалған мұра туралы не түсіндіңіз?
Дауларды мазмұнына қарай жер дауы, жесір дауы, құн дауы, мал және ар дауы болып бөлінеді.
Дескриптор:
Шешендік даудың түрлерімен танысады
Шешендік даудың адам өміріндегі маңызын ұғынады.
Сергіту сәті
Қар астында сығалап,
Күлімдейді жауқазын.
Қар шытса қабақ, бұға тап
Дірілдейді жауқазын. /жауқазын дірілдейді/
Топтық жұмыс
Дау түрлері
Жеке жұмыс
Қаз дауысты Қазыбек бидің толғаулары, нақыл сөздері, өмірдегі сыйластық, татулық, қадір-қасиет, адамдар арасындағы қарым-қатынастарға арналған. Мысалы, «Кім жақын, не қымбат, не қиын?» деген сұраққа Қазыбек би аса тапқырлықпен былай жауап берген екен:
Тату болса, ағайын жақын,
Ақылшы болса, апайың жақын.
Бауырмал болса, інің жақын,
Алдыңа тартқан адал асын –
Қимас жақын қарындасың.
Сыбайлас болса, нағашың жақын,
Адал болса, досың жақын.
Жан серігің жас кезіңнен
Бәрінен де әйелің жақын.
Алтын ұяң – Отан қымбат,
Құт-берекең – атаң қымбат.
Аймалайтын анаң қымбат,
Асқар тауың – әкең қымбат.
Мейірімді апаң қымбат,
Туып-өскен елің қымбат.
Ұят пенен ар қымбат,
Қазыбек бидің шешендік сөздері бата, тілек түрінде де келеді.
Дескриптор: Шешендік сөздерді жазып жатқа айтады.
Қимыл іс-әрекетпен жасайды.
Жазып,жатқа айту
https://youtu.be/WcXFbpMS740
Графопроектор,түрлі түсті маркер, флитчард
Сабақтың соңы
5 мин
Рефлексия: Шешендік дау түрлерін атаңдар?
Шешен деп кімді айтамыз?
Шешендік сөздердің түрлерін атаңдар.
Сұрақтарға жауап береді.
Стикер
Қысқа мерзімді жоспар
Пәні:
Шешендік өнер
Бөлім:
3
Мұғалімніңаты-жөні
Күні:
Сынып:
2
Сабақтыңтақырыбы
Қазақтың байырғы дау шешу дәстүрі
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
Дау шешу дәстүрімен танысады
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
5 мин
Ынтымақтастық атмосферасы
«Жүректен жүрекке» стратегиясы Әр адам бір- біріне жылы лебіздерін білдіріп, бір - біріне жүрекшелер сыйлайды. Оқу мақсатын жариялау: Бұл сабақта дау шешімімен танысамыз.
Білім алушылар бір-біріне жылы лебіздерін білдіріп,жүрекшелер сыйлайды.
Қағаз қималардан жасалған жүрекшелер
Сабақтың ортасы
35 мин
Ертеде қазақы ортада даугерлер ел арасындағы құрметті, қадірменді ақсақалдарға жүгініп, дауларын халықтың жөн-жоралғысымен қарап, билік айтуын сұраған. Олардың билігіне разы болмаса, онда даудың әділ шешімін табу үшін халықтың әдет-ғұрыптық заңдарын жақсы білетін, елге танымал биге барып шағымданған.
Қазақтың тұрмысында, әлеуметтік өмірінде үлкен дау-жанжал көбінесе жерге, жесірге, малға, құнға қатысты болған. Жер дауы – жайылымдық және шабындық жерлерге қатысты руаралық немесе жеке адамдар арасындағы дау. Жесір дауы – отбасылық-некелік салттың бұзылуына қатысты дау. Қүн дауы – кісі өліміне байланысты, мал дауы – дүние-мүлікке қатысты дау. Дауласушылардың, куәгерлердің қатысуымен өтетін дәстүрлі билер жиынында, негізінен, байырғы ортаның дay мұраты – бітім қағидасы бойынша, екі тарапты татуластыру, бәтуалы бітімге шақыру мақсаты көзделген, яғни қазақ қоғамындағы құқықтық мәдениеттің негізгі принципі басшылыққа алынған. Онда дауласушы жақтардың сөз ұстаған билері шығып, қамшы тастап, өздерінің дәлелдерін дәйекті түрде жеткізіп отырған. Дауда шешендік, тапқырлық, қарсы жақтың осал жақтарын дәл басатын біліктілік керек. Дауға төбе би төрелік айтады. Төбе бидің шешіміне даугерлер де тоқтауға тиіс.
