Шешендік сөздердің шығу тарихымен танысады. Би-шешендер туралы жаңа ұғымдарды қалыптастырады. Шешендік сөздердің түрлерін біледі.
Сабақ кезеңі/
уақыты
Оқытушының
іс-әрекеті
Оқушының
іс- әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
5 мин
Ынтымақтастық атмосферасын және өздеріне деген сенімділік қалыптастыру мақсатында шеңберде тұрып ширату жаттығуларын жасайды Достармен бірге жүреміз, Бірге ойнап - күлеміз. Бірге сабақ қараймыз, Міне, біздер қандаймыз!
Оқу мақсатын жариялау:
Коллаж» әдісі. «Шешендік сөздер» тақырыбына коллаж құрастырыңдар. Шешендік сөздер туралы не білесіңдер?
Шешен (жезтаңдай, ділмар, айыркөмей, орақ ауыз, от тілді, сөзуар, тапқыр) - тілге жүйрік, сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері. Ел-жұртты елеген, халқы қалаған азаматтарды ардақтаудың ана тілімізде атаулары мен дәріптеу, бейнелеу сөздерін айтып тауысу қиын. Оны қазақ теңеп те, бейнелеп те, асқақтатып та айта білген. Шешендік сөздер - біздің асыл мұрамыз, қазынамыз, байлығымыз. Шешендік сөздер аяқталған тұжырымды ой арқылы алуан адамгершілік қасиеттерге, ұлттық тәрбиеге баулиды. Шешендік сөздер ертегі - аңыздар мен халық поэзиясынан іріктеліп, сұрыпталып, бөліне отырып, халықтық бірыңғай әдеби тіліміздің қалыптасуына себепкер болған.
Өлең шумақтарын айтады.
Шешенлік сөздер құрастырады. Тақырыпты ашады.
Қима суреттер
Сабақтың ортасы
35 мин
Дескриптор:
Шешендік сөздермен танысады.
Қазақтың билері туралы біледі.
Сергіту сәтінде «Қаражорға» биін билету.
Біріншіден, қазақ шешендерінің сөздері жазбаша емес, ауызша айтылып дүниеге келеді де, одан кейін бірден-бірге жатталып, ұрпақтан-ұрпаққа жетеді.
Екіншіден, айтыла келе бастапқы нұсқа қалып өзгертіліп отыруы мүмкін.
Үшіншіден, шешеңдік сөздер кейінгі айтушылар тарапынан қажетіне қарай өзгеріп қолданылып отырған. Шешендік сөз ақындар айтысы сияқты сөз тартысы дау үстінде, ел тағдыры талқыланған ұлы жиын кеңес кезінде, оңаша ой толғау не сұхбат, әңгіме-дүкен барысында арнау, сәлем, өсиет түрінде де өмірге келген.
Зерттеу жұмыс
Дескриптор:
Шешендік өнер туралы өз ойларын бөліседі.
Топтасып тірек сызбаны толтырады.
Бейнебаян
Билеп сергиді.
Шешендік өнер туралы түйген ойларын топтаса отыра, қағаз бетіне түсіреді.
Рефлексия:
Шешен болу үшін қандай қасиеттер керек ?
Би деп кімдерді айтамыз?
Шешендік сөздердің түрлерін атаңдар.
Бес саусақ әдісі арқылы сабаққа кері байланыс жасайды.
Сұрақтарға жауап береді.
Сабаққа кері байланыс жасайды.
Мұғалімнің аты-жөні
Күні:
Сыныбы:
Қатысқаны:
Қатыспағаны:
Сабақ тақырыбы
Шешенедік сөздер . М.Әуезов.
Сабақ мақсаттары
Оқушыларды шешендік өнерге баулу, сөздік қорларын молайту, ойын жүйелі, еркін жеткізуге дағдыландыру.
Сабақ кезеңі/
уақыты
Оқытушының
іс-әрекеті
Оқушының
іс- әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
5 мин
Ынтымақтастық атмосферасы
Тілім менің - қазынам, қасиетім, Қасиетім бар әлем бас иетін.
Тілі жоқтың түрі жоқ, түбірі жоқ,
Бола көрме, Ана тіл қасіретім.
Оқу мақсатын жариялау:
Коллаж» әдісі.
Бұл сабақта біз сендермен тілге қатысты түрлі тапсырмаларды орындайтын боламыз.
1. Жағасында бұлақ, жайылып жүр ....(лақ).
2. Айбат шағар алыстан, аң патшасы ...(арыстан).
3. Тым ойыншыл пысық, мияулаған .... (мысық).
4. Шоқыр жерден тауып, жемді көрсе.... (тауық)
5. Басы ұлпа аппақ, бақта өсер... (бақбақ).
6. Құйрығы он қарыс, бұл айбатты ....(жолбарыс).
Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Бөрілі деген жерде 1897 жылы 28 қыркүйекте туған. Шыққан руы қожа.
Мұхтардың атасы Әуез ескіше сауаты бар, араб, парсы, ортазиялық түркі әдебиетімен таныс болған. Мұхтар бала кезінде атасының үйретуімен арабша хат таниды. Мұхтардың әкесі Омархан да, Әуез де Абай аулымен іргелес отыратын, құдалы, дос-жар адамдар еді. 1908 жылы Семейдегі Камалиддин хазірет медресесінде оқып, одан кейін орыс мектебінің дайындық курсына ауысады. 1910 жылы Семей қалалық бес кластық орыс қазына училищесіне оқуға түсіп, соңғы класында оқып жүргенде «Дауыл» атты алғашқы шығармасын жазады.
Дескриптор:
