Тақырыбы: Жер бетінің рельефіне байланысты аэросуреттерде бейнеленген нүктелердің орнының ығысуы
Жұмыстың мақсаты: Студенттерді рельефке байланысты ығысулардың мөлшерлерін есептеуге және түзетулерді енгізуге үйрету.
Аэросуреттерде рельефке байланысты сызықтардың ұзындығының, бұрыштардың мәндерінің және контурлердің өзгеруін анықтайтын есептер шығарылады.
1-тапсырма. Рельефке байланысты ығысуларды көрсететін схемалық сызбаны салу.
Ығысудың мөлшері мына формуламен анықталады:
Оң таңбалы өзара биіктіктер нүктенің орталық проекциясын ортогональды проекциясына қарағанда аэросуреттің негізгі нүктесінен “0” /надир нүктесінен/ алыстатады, ал теріс таңбалы өзара биіктіктер керісінше – жақындатады. Нүктенің орнын түзеткенде /түзетпе енгізгенде/ осы заңдылықты еске алу қажет.
2-тапсырма. Горизонталь аэросуретте квадрат болып бейнеленген контурдың топографиялық пландағы ішінін /конфигурациясын анықтау.
Суретте АВСД квадратының аэросуреттің негізгі нүктесінен алғанда қалай орналасқаны көрсетілген.
Дәптерге немесе аэросуретке 1 суреттегідей квадрат сал. Квадраттың төбелерінің негізгі нүктеден аралығын /r/ варианты бойынша ал. 1-есептегі ығысудың формуласын және схемасын қолдана отырып, аэросуреттегі квадраттың төбелерінің А, В, С, Д, нүктелерінің ортогональды проекцияларын тауып, оларды бір-бірімен үзік-үзік сызықтармен жалғастыр. Фигура - қойылған сұрақтың шешуі,ол ә суретте иллюстрацияланған. Есепке керекті деректер 3-кестеде.
3-есеп. Аэросуреттегі / / АВ және ВС сызықтарының горизонталь проекцияларының ұзындықтарын , В бұрышының горизонталь проекциясының мөлшерін анықта. Аэросуреттің А,В,С нүктелеріндегі жеке масштабтарын есепте. 3-суретте АВ және ВС сызықтарының аэросуретте, оның негізгі нүктесіне қарағанда, қалай орналасқаны көрсетілген. Керекті деректер 3 кестеде.
3-есепті шығару кезегі:
АВ сызығының бағытын шамамен 3-суреттегідей қылып ал, - ұзындықтары вариантына байланысты. С нүктесінің орны аэросуретте ұзындығы және орталық бұрыш мен берілген. / АВ сызығының жалғасы мен ОС сызықтарының арасындағы бұрыш/
5-сурет. Нүктелердің ығысуына байланысты сызықтардың ұзындығының және бұрыштың өзгеруі.
2. А, В, С,нүктелерінің орнын аэросуретте белгілегеннен кейін 1 тапсырмадағы формуланы қолдана отырып, олардың ортогональды проекциядан жылжыған мөлшері есептелінеді. Сол тапсырмадағы схема бойынша, артулардың таңбасына қарай нүктелердің аэросуреттегі орындарына түзетулер енгізіледі,яғни нүктелерінің орны табылады. және және ВС кесінділерінің горизонталь проекциялары.
3. Аэросуреттегі кесінділерді олардың горизонталь проекцияларымен салыстыра отырып рельефке байланысты жылжулардың абсолюттік нәтижелері табылады:
;
АВ, ВС, кесінділерінің ұзындығы сызбадан өлшеніледі.
4. Жылжудың салыстырмалы нәтижесі:
алымы 1-ге тең бөлшек ретінде есептелінеді.
5. Сызба бойынша бұрыштары өлшеніп, – бұрыштың төбелерінің ортогональды проекцияларынан жылжып кеткеніне карай қалай өзгергені табылады.
варианттар
|
Фотографирлеу биіктігі
Н, м
|
Бастапқы жазықтыққа қарағанда биіктіктер айырмасы
|
А, В, С, Д нүктелерінің О нүктесінен қашықтығы
|
ha=hd
|
hc=hв
|
ra = rв = rc= rd
|
16
|
800
|
-75
|
+65
|
70
|
6. А, В, С, нүктелеріндегі аэросуреттің жеке масштабтары анықталады , – масштабтың бөлімі , алымы 1-ге тең.
№3 Практикалық сабақ
Достарыңызбен бөлісу: |