Физика
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Сабақ 45
|
Сабақтың аты
|
§50-51 Фотоэффект құбылысы.Фотоэффект құбылысын түсіндіру. Эйнштейн формуласы
|
Жалпы мақсаты
|
Фотоэффект құбылысы.Фотоэффект құбылысын түсіндіру. Эйнштейн формуласы жайлы мағлұмат беру
Оқушыларға фотоэффект құбылысының ашылуын, электронның шығу жұмысы дегеннің не екенін, фотоэффектінің қолдануын ұғындыру.
|
Күтілетін нәтиже
|
Фотоэффект құбылысы.Фотоэффект құбылысын түсіндіру. Эйнштейн формуласы жайлы мағлұмат алады
Фотоэффект құбылысы.Фотоэффект құбылысын түсіндіру. Эйнштейн формуласын есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді
|
|
Мұғалімнің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау парақшасымен таныстыру
|
Топқа бөлу
|
Оқушыларға кесілген суреттер үлестіріледі.
|
Қолдарына алған қиындыларды құрастырып,сол бойынша топқа бөлінеді. Суреттерді тақтаға іледі.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылар шеңбер жасап тұрады. Мұғалім келесі оқушыға үлкен жүректі ұсынып тұрып,бүгінгі күніне сәттілік тілейді.
|
Оқушылар бір-біріне жақсы тілек тілеп, сыныпта жақсы ахуал қалыптастырады.
|
Үй тапсырмасын пысықтау
|
Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.
Жылулық сәулелену немесе сәуле шығару деген не?
Денелердің температурасына байланысты сіуле шығару қалай өзгереді?
Жылулық сәулелердің табиғаты қандай, оларды бір- бірінен қалай ажыратуға болады?
Денелер сәулелерді жұта ма?
Абсолют қара дене деген не?
Абсолют қара дененің сәуле шығару заңын кімдер ашқан және ол заң қалай тұжырымдалады?
Дененің сәуле шығару қабілеті деп нені айтамыз және оның өлшем бірлігі қандай?
Күн бетінің температурасын қалай анықтаған?
Талқылау үшін сұрақтар беріледі (3 минут)
Фотоэффект жайлы не білесіңдер?
|
Жаңа сабақ
|
Фотоэффект сәулелердің әсерінен электрондардың сұйық және қатты дене бетінен босап шығу құбылысын фотоэлектрлік эффектт деп аталады.
Фотоэффект құбылысын түсіндіру жолын А.Эйнштейн тапты.Ол фотоэффект құбылысын түсіндіру үшін жарықтың бөлшектік әрі кванттық қасиетіне сүйенді.Бұл жерде жарық толқындық жағымен және фотон бір квант энергияға ие болады.
Е=һ Мұндағы :Е-энергия, һ-Планк тұрақтысы, -жиелік
Электронның металдан босап, ұшып шығуы үшін жасайтын жұмысын электронның шығу жұмысы деп атайды. Электронның металл бетінен шығу жұмысы һ-фотон энергиясының есебінен өндіріледі.
һ =Aшығу +
m- босап шыққан электронның массасы
-жылдамдық
Һ-планк тұрақтысы
-жиілік
Ашығу - жұмысы
Фотоэффкет мына шарт орындалғанда орындалады.
Һ >Ашығу
Фотоэффект қызыл шекарасы әр түрлі мыс: калий үшін-450 мкм,натрий үшін-680 мкм.Фотоэффект құбылысына негізделген құрал фотоэлемент деп аталады.
Фотоэффект ашылуының жарық табиғатын түсінуде маңызы бар.Фотоэффект жәрдемімен киноға тіл бітті.Фотоэлектрондық приборлар детальдар дайындап шығаратын станоктар жасауға мүмкіндік береді.Фотоэффект құбылысына негізделген көшедегі бағдаршамдар жүйесі іске асады.
Фотоэлементтер өндірісіті автоматтандыруда айрықша роль атқарады.
Солардың бірі-метродағы автомат.Егер алдын ала бес тиындық монет тасталмаса, онда ол жарық шоғын кесіп өткенде іске қосылады.
Заводта адамның қолы қауіпті зонада болғанда, фотоэлемент престі лезде тоқтатылады.Сондай-ақ ғарыш кемелеріне орнатылған күн батареяларын жасаған кезде кең қолданылады.
Анықтама: Фотоэффект байқалатын жарықтың ең аз дегендегі жиілігін немесе оған сәйкес келетін толқын ұзындығын фотоэффектінің қызыл шекарасы де аталады.
Мырыш үшін =370 мкм
Калии үшін = 450 мкм
Натрии үшін = 680 мкм
фотоэлементке түсінік беру (құрылысы, жұмыс істеуі)
фотоэффектінің қолданылуы
|
