5 тапсырма. Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойын оқыңдар.
Ешкімге Кісіні өлімге .. ұшырататын.. дәрі бермеймін, әрі оны . жасау.. тәсілін көрсетпеймін; тап осылай .. әйелге. түсік түсіретін ұсынбаймын. Өмірде де, .. өнерде. де таза, әрі .. азат . боламын. Тас . ауруларымен.. сырқаттанғандардың денесін... ешқашан кеспеймін, мұны осы іспен . айналысатын.. кісілерге тапсырамын. Қай үйге үйге кірсем де аурудың . қамын.. ойлаймын, әдейі . қастандық.. пен қиянат... жасаудан, әсіресе әйелдер... мен еркектер ... азат адамдар мен . құлдар.. арасындағы махаббаттан аулақпын.
Керекті сөздер: Кісіні, жасау, , қамын, өнерде, ауруларымен, денесін, үйге, қиянат, азат, ұшырататын, пессарий, адал, айналысатын, қастандық, әйелдер, құлдар.
Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыз.
Жүйке жүйесі
Ағзалар тіршілігіндегі барлық әрекеттерді жүйке жүйесі басқарады. Жүйке жүйесінің маңызы мынандай:
Жүйке жүйесі денедегі мүшелердің жұмысын реттейді.регулирует работу организма Мысалы: жүрек пен бұлшық еттің жиырылуы, сүйектердің қозғалысқа келуі, тер, сілекей, сүт, асқазан сөлінің \желудочного сока\бөлінуі және т.б. Жүйке жүйесі орталық және шеткі \периферическую\ болып екіге бөлінеді. Орталық бөлім ми мен жұлыннан \головного и костного\ тұрады. Шеткі бөлімге жүйкелер мен жүйке \нервы и нервные узлы\ түйіндері жатады. Жүйкелер адам денесінің барлық жерінде таралған, олар мүшелерді ми және жұлынмен байланыстырады. Жұлын омыртқа жотасының өзегіне орналасады, оның диаметрі -1см, ұзындығы -42-45 см, ал салмағы -38-48 г. Жоғарғы шеті сопақша мимен жалғасады, төменгі шеті екінші арқа омыртқаға дейін созылып жатады. Жұлынның дәл ортасында іші жұлын сұйықтығына толы жұлын өзегі бар. Жұлын екі түрлі қызмет атқарады: рефлекстік және өткізгіштік. Жұлынның қызметін ми реттеп отырады. Жұлын зақымдалғанда рефлекстік және өткізгіштік қызметі жойылып кетеді. Ми бас сүйек қуысына орналасады. Оның орташа салмағы - 1300-1400г. Адамның миы 20 жасқа дейін өседі. Ми бес бөліктен тұрады: үлкен ми сыңарлары, аралық ми, ортаңғы ми, мишық, сопақша ми. Бұлардың атқаратын қызметі әртүрлі болғанымен, бір бірімен тығыз байланысты.
Все действия в жизни организмов контролируются нервной системой. Значение нервной системы заключается в:
Нервная система регулирует работу органов в организме. Например: сокращение сердца и мышц, движение костей, выделение пота, слюны, молока, желудочного сока и т.д. нервная система делится на центральную и периферическую. Центральный отдел состоит из головного и спинного мозга. Периферический отдел включает нервы и нервные узлы. Нервы разбросаны по всему телу человека, они соединяют органы с головным и спинным мозгом. Спинной мозг располагается на стержне позвоночного столба, его диаметр-1см, длина-42-45 см, а вес-38-48 г. Верхний край соединяется с овальным мозгом, Нижний - со вторым поясничным позвонком. В самом центре спинного мозга находится спинномозговое ядро, наполненное спинномозговой жидкостью. Спинной мозг выполняет две разные функции: рефлекторную и проводящую. Деятельность спинного мозга регулируется мозгом. При поражении спинного мозга рефлекторная и проводящая функции исчезают. Головной мозг располагается в полости черепа. Его средний вес составляет 1300-1400г.мозг человека растет до 20 лет. Мозг состоит из пяти частей: большой мозг, промежуточный мозг, средний мозг, мозжечок, овальный мозг. Их функции, хотя и различны, но тесно связаны между собой.
Достарыңызбен бөлісу: |