10.3.2.4 – эксперимент арқылы ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар: Зарядтар орын ауыстырғанда электр күші атқаратын жұмыс пен уақыт бірлігі ішінде атқарылған токтың жұмысын көрсететін шама қуат және өткізгіштер қызған кезде бөлінетін жылу мөлшері жайлы мағлұматтар алады
Оқушылардың басым бөлігі: электр тогының жұмысы, қуаты ұғымдары туралы түсініктерін қалыптастырады, кеңейту, жүйелеу;
Кейбір оқушылар: Электр тогының жұмысы мен қуатын тақырыбын өмірмен байланыстыра отырып
түсіндіру, жұмыстың, қуаттың формулаларымен, өлшем бірліктерімен таныстыру;
.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі//уақыты
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Ұйымдастыру
Өзін-өзі тексеру
Сабақтың басы
10 минут
Өткен білімді еске түсіру
Жаңа білім
10 минут
Бекіту
10 минут
Кері байланыс
Сабақтың соңы
10 минут
Топқа бөлу 2 минут
Себетпен конфет әкелу. Оқушыларға себеттен конфет алуларын сұраймын.Конфеттің түрлеріне қарай 3 топқа бөлініп отырады.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: Өтілген материалдардытексеру: «Миға шабуыл» Сөйлемді аяқта
Электр тогы дегеніміз -
Өткізгіште электр тогы болу үшін қажетті шарттар:
Токтың өткізгішке тигізетін әрекеті-
Ток күші-
Кернеу-
Ом заңы-
Өткізгіштерді жалғаудың тәсілдері:
1.Электр тогы дегеніміз не?
2. Электр тогының пайда болу шарттарын ата ?
3. Тұрақты электр тогы дегеніміз не?
4.Тұрақты токтың қандай заңдарын білесіздер?
5.Электр тогын сипаттайтын қандай физикалық шамаларды білесіздер?
Таблицаны толтырыңдар:
«Электр тогының жұмысы мен қуаты»
Тұйықталған тізбек бойымен электр тогы өткенде тізбектің ішкі бөлігі – ток көзінде және тізбектің сыртқы бөлігі – энергия тұтынушыларында энергияның бірқатар түрленулері болады.
Ток көзінде табиғаты электрлік емес (мысалы, механикалық, химиялық) энергияның электр энергиясына алмасуы болып жатады. Сыртқы тізбекте электр энергиясы электр тогының жұмысы есебінен энергияның басқа түріне: өткізгіштің ішкі энергиясына, сәулеленуэнергиясына, химиялық реакцияның энергиясына айналады. Электр энергиясының энергияның басқа түріне айналуының өлшеуіші ток жұмысының шамасын табайық.
A=U·qA= I·U·t Халықаралықжүйедеөлшем бірлігі 1 Дж = 1А · 1В ·1с
Ом заңынан
A=I2·R·t Уақыт бірлігі ішінде жасалған токтың жұмысы қуат болып табылады.
Халықаралықжүйедеөлшем бірлігі 1 Вт =1А·1В 1Вт = 1Дж/с 1Дж =1 Вт·с
Ватт онша көп қуат емес. Тәжірибеде ватқа еселік бірліктер қолданады: 1гВт =102 Вт
1кВт =103 Вт 1МВт =106 Вт
Токтың қуатын өлшеуге арналған құралды ваттметр деп атайды.
Токтың жұмысын өлшеуге арналған құрал электр санауыш деп аталады. Электр санауышта ток жұмысының 1кВт·сағ деген бірлігі қолданылады, яғни қуаты 1 кВт құралда токтың 1сағ- та істеген жұмысы 1кВт·сағ = 1000Дж/с ·3600с =3600000Дж =3,6 ·106 Дж Тұрғын үйге берілетін кернеу U=220В болғанда, тұтынатын ток күші I=10А - ден аспауы тиіс. Үйдегі тұтынушылардың бір мезгілде пайдалану қуатының шекті мәні Р = 10А · 220В= 2200Вт
1кВт ·сағ электр энергиясының құны тариф (В) деп атайды.
Атырау тұрғындары үшін қазіргі уақытта тариф 1кВт·сағ =5,57теңге, яғни
