Ұйымдастыру
Өзін-өзі тексеру
Сабақтың басы
10 минут
Өткен білімді еске түсіру
Жаңа білім
10 минут
|
Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Мұғалім әрекеті: «Кездейсоқ таңдау» арқылы оқушыларға сұрақ қояды.
- Ток күші 5 А деген не?
- Оның өлшем бірлігі қандай?
- Ток күшін өлшейтін құрал не деп аталады, қалай жалғанады?
- Электрік кернеу деген не? Өлшем бірлігі?
- 220 В кернеу мағынасын түсіндір.
- Кернеуді өлшейтін құрал, оны тізбекке қалай жалғайды?
- Электр кедергісінің болу себебі.
- Электр кедергісі қандай шамаларға тәуелді?
- Электр кедергісін анықтайтын теңдеуді жазыңдар.
- Күмістің меншікті кедергісі 0,016Ом*мм2 /м, бұл нені білдіреді?
- ЭҚК- і деген не? Кернеу мен ЭҚК- інің айырмашылығы неде?
- Тізбек бөлігі үшін және толық тізбек үшін Ом заңын жазыңдар.
- Қысқа тұйықталу деген не? Қай кезде пайда болады?
Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.
Жаңа тақырып
Өткізгіштерді электр тізбегіне тізбектей және параллель жалғайды.
Өткізгіштерді тізбектей жалғауда ток күші барлық өткізгіштерде бірдей болады:
Ом заңы бойынша
кернеу кернеу U1 және U2 мынаған тең болады:
Жалпы кернеу әрбір өткізгіштің ұштарындағы кернеудің түсуінің қосындысына тең болады:
U = U1 + U2 = I(R1 + R2) = IR,
|
Мұндағы R – электрлік кернеу, осыдан
Өткізгіштерді тізбектей жалғауда жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергісінің қосындысына тең болады.
Өткізгіштерді параллель жалғауда әрбір өткізгіштің ұштарындағы кернеу тең болады:
Екі өткізгіштегі I1 + I2 ток күштерінің қосындысы тармақталмаған тізбектегі ток күшіне тең:
Бұдан, тармақталған токтар түйінде зарядтар жиналмайды, мысалы: A түінде Δt уақытта заряд IΔt, ал түйіннен дәл осы уақытта I1Δt + I2Δt заряд өтеді, осыдан I = I1 + I2. Ом заңынан
Мұндағы R – электрлік кернеу:
Өткізгіштерді параллель жалғауда жалпы кедергінің кері шамасы әрбір өткізгіштің кері шамаларының қосындысына тең болады.
Зертханалық жұмыс №10
Тақырыбы: Өткізгіштерді аралас жалғауды зерттеу
Мақсаты: Өткізгіштерді аралас жалғаудың сипаттамаларын оқып- үйрену.
5.1. Электр тізбегін жинау (сурет 2).
5.2. Реостат арқылы тізбекте ток күшін амперметрмен өлшеңдер.
5.3. Өлшенген ток күшінің абсолют қателігін анықтаңдар , где - класс дәлдігі, - ток күшінің шегі. Өлшенген ток күшін мына түрде жазыңдар .
5.4. Вольтметрді мына нүктелерге жалға, 1 және 2 (сурет 3) және U12 кернеуді өлшеңдер.
5.5. Өлшенген кернеудің абсолют қателігін есептеңдер және нәтижесін мына түрде жазыңдар .
5.6. Кедергіні анықтаңдар .
5.7. Кедергінің абсолют қателігін анықтаңдар .
5.8. Нәтижесін мына түрде жазыңдар и реостат кедергісімен салыстырыңдар .
5.9. Вольметрді 2 және 3 нүктелерге жалғаңдар (сурет 3) және U23 кернеуді өлшеңдер. Нәтижені мына түрде жазыңдар .
5.10. Кедергіні анықтаңдар абсолют қателігі .
5.11. Өлшеу нәтижесіндегі кедергіні анықтаңдар және мына формуламен анықталған : , кедергімен салыстырыңдар, мұндағы R2=2 Ом, R3=4 Ом.
5.12. Вольтметрді 1 және 3 (сурет 3) нүктелерге жалғаңдар және кернеуді өлшеңдер, нәтижені мына түрде жазыңдар .
5.13. Кедергіні анықтаңдар .
5.14. Формуланың дұрыстығын тексеріңдер и .
5.15. Қорытынды жасаңдар.
6.Жұмыстың нәтижесін жазу ережесі:
6.1. Жұмыстың тақырыбы
6.2. Жұмыстың мақсаты
|
Оқушылар үй тапсырмасы бойынша сұрақтарға тез-тез жауап беріп белсене қатысып отырады
Оқушылар жаңа тақырыпты меңгереді Оқушылар бекіту тапсырмаларын орындайды
|
Дескриптор
Сұрақтарға жауап береді
Есептің шешімін слайдттан қарап тексереді
2-балл
Дескриптор
1.Қорғау тәртібін сақтайды: Уақыт және әдептілік;
2. Мазмұнның толық ашады;
3. Өмірден мысалдар келтіреді.
5 балл
|
ФИЗИКА 10 сынып
|
