«Сарыарқа» толғауы – Мұрат Мөңкеұлының ғасырлар бойы бабаларымыздың ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен қорғап келген қасиетті қонысының талауға түсуін, қазақ елінің құлдырауын дөп басып көріп, жалынды жырмен тебірене толғайтын, қасіретке толы қазақ қоғамының айнасы болған шығармаларының бірі. Толғау «қоян жұты» кезіндегі қайғылы көріністерді суреттейді. Жұтта адам малынан айырылып жұтаса, отаршылар халықты жерден, тəуелсіздіктен айыратын апаттар екенін ақын түсінеді. Табиғат апатынан патшалықтың зобалаңы кем түспеуі, екеуі де панасыз халықты күйзелтіп жатыр дегенді айтады.
Толғаудың сюжеттік желісі
Сюжет – шығармадағы оқиғалардың бір-бірімен байланысы, күрес-тартысы. Оқиғалар қалай болса солай суреттелмейді, белгілі бір тәртіппен дамиды.
