Сабақтың тақырыбы: Пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері Модуль /пән атауы: Химия
жүктеу/скачать 202,98 Kb.
|
пластиктер қолданылуы
- Бұл бет үшін навигация:
- Модуль /пән атауы
- 5.Сабақтың барысы I. Ұйымдастыру кезеңі. Студенттермен амандасып, сабаққа дайындығын тексеру Пластиктерд
- химиялық заттардың әсер етуі
|
Ғ.Мұратбаев атындағы Жетісай гуманитарлық-техникалық колледжі Оқу сабағының жоспары Сабақтың тақырыбы: Пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері Модуль /пән атауы: Химия Педагог: Сапарбаева Жадыра 1.Жалпы мәліметтер Күні: 19.04.23 Курс, топ: 1-курс МКБ 22/9-2 Сабақ түрі: Аралас сабақ 2. Мақсаты, міндеттері: қазіргі уақыттағы «пластик материалдардың» кең ауқымын зерттеу полимерлер құрылысының ерекшелігі мен полимерлену реакциясының механизмін түсіну полимерлік құрылымдарды блок-схема түрінде жаза білу, полимерлену мен поликонденсация реакциялары арасындағы негізгі айырмашылықтарды түсіну; 3. Күтілетін нәтижелер: - Жоғары молекулалы қосылыстардың құрылысын түсінеді; - Полимерлердің алыну жолдарын біледі; - Полимерлердің физикалық және химиялық қасиеттерін полиэтилен мысалында көрсетіп сипаттай алады; - Пластик материалдардан туындайтын экологиялық мәселердің мәнін түсінеді; 4. Қажетті ресурстар: 1. Н.Нурахметов, Қ.Бекішев, Н. Заграничная Оқулық 10 сынып. «Мектеп» 2.Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. Жалпы химия, Оқу құралы. - Алматы: Ана тілі, 1991 - 640 б. 3.Жұмаділова Р, Әлімжанова С. Химия, Алматы, Мектеп, 2015ж,-238б. 4.Бірімжанов Б, Нурахметов Н, Жалпы химия, Алматы, Ана тілі, 1992ж. – 624б. 5.Сабақтың барысы I. Ұйымдастыру кезеңі. Студенттермен амандасып, сабаққа дайындығын тексеру Пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері. 50 жылдардан бастап бірінші полиэтилен пакет біздің үйге кіріп, біздің осы материалға деген тәуелділігіміз артты. Бүгінгі күні пластик біздің өміріміздің барлық салаларында бар. Біз пластикалық бөтелкелерден ішеміз және супермаркеттерде алма, пияз және саңырауқұлақтарды пластикке орап аламыз ба? Пластмассалар өнеркәсібі бір реттік пайдалану мәдениетін көтеруге сонша қаражат салғаны соншалық, осы уақытқа дейін көптеген адамдар оның пластиктің қауіптілігі. Кәдімгі пластик те, жаңа биопластика да биологиялық ыдыратылмайды, өйткені олар бізді сатқысы келді. Оның ізі тым ұзын. Пластмасса өзінің бастапқы химиялық компоненттерін бұзуға немесе ерітуге қабілетті емес. Пластмасса фрагменті, қоршаған орта жағдайларының фрагментация жылдамдығына, негізінен температураға және ультрафиолет сәулесінің мөлшеріне байланысты. Осылайша фрагменттер уақыт өте келе адамның көзіне көрінбейтін микроскопиялық өлшемдерге (микропластика) жетеді. Журналистік Orb ұйымының жақында жүргізген тергеу нәтижесі бойынша, микропластика олар жүзге жуық аумақтың ауыз суының 83% -ында кездеседі. Сондықтан оларды теңіз түрлері жұтып, қоректік тізбекке енуі ғажап емес. Табиғатта пластмассалардың сақталуы адамдар үшін, соның ішінде үлкен қауіптерге әкелуі мүмкін химиялық заттардың әсер етуінемесе олар осы пластмассалардың құрамында болады немесе оларға теңіз ортасында адсорбцияланған. Пластмассадан ластанудың зиянды әсерін ауыздықтауға арналған алғашқы танымал шаралардың бірі - пластиктің қолданылуын реттеу болды пластикалық пакеттер. Бұл шаралар түрлері қажет болғанымен, жеткіліксіз, деп хабарлайды БҰҰ-ның қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мамандары «Пластикалық штат-2018» баяндамасында. Біз тағы не істей аламыз? Бір рет қолданылатын пластмассалар 70% құрайды барлық теңіз қалдықтары. Бұл санатқа құлақ бүршіктері, ас құралдары, тәрелкелер, сабалар, тамақ пен сусындарға арналған контейнерлер және тотықсыздандырылатын полиэтилен пакеттері және басқалары кіреді. ЕО қазірдің өзінде оларға тыйым салуды немесе пайдалануды шектеуді жоспарлап отыр, бірақ біз олардың алдын алу үшін бұл шараларды күтудің қажеті жоқ. Көптеген өндірушілер қазірдің өзінде пластмассамен күресуді тоқтата алмайтынын түсінді. Бұл қарапайым нарықта баламаларды табыңыз бұл пластиктерді тұтынудан аулақ болу міндетін жеңілдетеді. Үймелеп сатып алу, жұмысқа тамақ әкелу үшін қайта пайдалануға болатын бөтелкелер мен металл түскі қораптарды пайдалану және пластмасса ыдыстарды бамбук ыдыстарымен ауыстыру - бұл біздің үйде жүзеге асыра алатын қарапайым әрекеттер. Пластмасса тұтынуын азайту және осы материалмен жасалған өнімдерге балама іздеу болып табылады 3R пернесі. Жауапты тұтынудың екінші қадамы - жаңа ресурстарды тұтынбау үшін материалдарды қайта пайдалану. Ал үшінші? Қайта өңдеу, бірақ бұл әрдайым соңғы нұсқа болуы керек. Бұл тұрақты тұтынуға қол жеткізудің және экологиялық ізімізді азайтудың ең аз тиімді әдісі. Үкіметтер сонымен қатар тұтынушылардың, бөлшек саудагерлер мен өндірушілердің әдеттерін өзгерту үшін қаржылық ынталандыруды енгізуі керек. Инновацияға және қоршаған ортаға зиян келтірмейтін және өзімізді онымен алдамайтын орамның жауапты дизайнына бәс қойыңыз. биопластикалық мираж. Биопластикалар мен биологиялық ыдырайтын пластмассалар «жасыл» бола ма? Кәдімгідей биоыдырайтын пластмассалар қажет химиялық қоспалар оларды өндіру үшін улы болуы мүмкін. Парадоксалды түрде, биопластмассаны жасау мұнаймен пластмассалар жасаудан гөрі көп ластайды және CO2 көп шығарады. Сонымен қатар биоыдырайтын затбелгі сау жапсырма сияқты олар өте жеңіл қолданылады. Кейбір биологиялық ыдырайтын пластмассалар тек жоғары температуралы өнеркәсіптік компост жасайтын қондырғыларда ғана биологиялық ыдырайды. Қалғандары теңіз суында биологиялық ыдырамайды. Пластмассаның ішінара органикалық заттармен жасалуы ешнәрсенің кепілі бола алмайды. Пластик өндірістен бастап кәдеге жаратылғанға дейін қоршаған ортаға елеулі зиян келтіреді. Пластикалық өнімдерді өндіретін зауыттар жылына атмосфераға 400 миллион тоннаға дейін көмірқышқыл газын шығарады. Бүгінде жануарлардың шамамен 800-дей түріне пластикалық заттарды жеп қою және пластикпен улануы салдарынан жойылып кету қаупі төніп тұр. Бір реттік қалталар қаланың кәріз жүйесін толтырып тастайды және су басу қаупін тудырады. Пластмасса қоқыстары демалуға арналған орындарды, жағалаулар мен жағалау аймақтарын ластайды. Мұхиттарда пластмасса қалдықтары жыл бойы ыдырайды, бірақ толықтай емес және бұл процесс барысында бифенол А және полистирол сияқты улы химикаттар суға түседі. 2014 жылғы бағалау бойынша мұхит бетінде 268 940 тонна пластик бар деп есептелсе, ал пластикалық қалдықтардың бөлек бөлшектерінің жалпы саны 5,25 триллион тоннаны құраған. Жыл сайын шығарылатын пластмассадан жасалған өнімдердің көп мөлшері бір рет қолдануға арналған. Пластиктің екі жүз жылға жуық уақытта ыдырайтындығы белгілі. Пластмассалар жерге түскенде ұсақ бөлшектерге ажырайды да, өзінен қоршаған ортаға химиялық заттарды бөле бастайды. Жер асты сулары арқылы пластиктің ұсақ түйіршіктері және оның химиялық заттары ең жақын су көздеріне түседі, бұл жануарлардың жаппай қырылуына әкеліп соғады. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигондары үнемі пластмассаның әр түрімен толтырылады. Қоқыстың мұндай түрінде пластиктің биодеградациясын жеделдететін көптеген микроорганизм бар. Биоыдырайтын пластиктерге келер болсақ, олар ыдыраған кезде метан бөлініп шығады. Бұл — атмосфераға диоксиндер мен фурандар бөліп шығаратын өте күшті парниктік газ.Пластмассалар құрамында пластиктің түріне байланысты көптеген химиялық заттардың түрі болады. Пластмасса өндірісінде пайдаланылатын кейбір химиялық заттар адам организміне тамақ арқылы түсуі мүмкін. Сондай-ақ пластикалық ластанудың әсерінен жануарлардың да улану қаупі бар. Пластикалық ластану ірі теңіз сүтқоректілеріне өте зиянды әсер ететін заттар ретінде сипатталған және «Introduction to Marine Biology» кітабында олар үшін «ең қауіпті қатер» деп аталды. Пластмасса жануарлардың асқазан-ішек жолдарын бекітіп тастайды, теңіз сүтқоректілері пластмассалық торларда шырмалып қалады да, оның соңы өлімге немесе ауыр жаралануға алып келеді. Өркениеттің заманауи игіліктері көбінесе адамдар үшін жайлылық тудырып қана қоймай, табиғатқа орны толмас залал келтіреді. Жиырмасыншы ғасырмен салыстырғанда тек өткен он жыл шамасында әлемде пластикалық өнімдер көп өндірілген. Бір реттік ыдыс, қалталар, қаптамалар, бөтелкелер және түрлі пішіндегі қалыптар — күнделікті «өндіретін» пластикалық қалдықтардың ең көп тараған түріне жатады. Қазақстанда қалыптасқан көлемнің тек 28,7 пайызы ғана қайта өңделген және адам өмірінде тұрмыстық шарттарда қайта қолданылады. 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап ҚР Экологиялық кодексінің 301-бабына сәйкес полигондарда пластмасса, пластика, полиэтилен қалдықтары және полиэтилентерефталат орамасы; макулатура, картон және қағаз қалдықтары; құрамында сынап бар лампалар мен аспаптар; шыны сынықтары; түсті және қара металдар сынықтары; литий, қорғасын-қышқыл батареялары; электрондық және электр жабдықтары қалдықтарын көмуге тыйым салу енгізіледі. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап тамақ қалдықтарын және құрылыс материалдарының қалдықтарын полигондарда көмуге тыйым салынады. Тапсырма Пластиктер қоршаған ортаға қалай әсер етеді. Пластиктер баламалары ретінде не қолдануға болатынын ұсыныңыз. Пластмассаны пайдалануды қалай азайтуға болады. жүктеу/скачать 202,98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|