Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
—2011 жылдардаѕы iшкi саяси даму
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1952—2011 жылдардаѕы iшкi саяси даму. 50-жылдарда
Жапонияныѓ iшкi саяси жљйесi тљпкiлiктi белгiлендi. Ол мемлекет басшысы ретiнде императорды саћтаѕан к=ппартиялы парламенттiк демократияѕа негiзделдi. 1955 жылы либералдыћ жќне демократиялыћ партиялардыѓ бiрiгуi нќтижесiнде елдiѓ консервативтiк саяси кљштерiнiѓ мљдделерiн ћорѕайтын либералдыћ-демократиялыћ партия (ЛДП) ћџрылды. Парламентте к=пшiлiк дауысћа ие болѕан ЛДП Жапония љкiметiн ћџрды. 60-жылдардыѓ ортасына ћарай Жапония 90-жылдардыѓ басына дейiн саћталып келген iшкi саяси жаѕдайына ћайта оралды. ЛДП саяси партиялардыѓ iшiндегi еѓ беделдiсi едi. Ол iс жљзiнде елде бiр =зi билiк жљргiзетiн ћџћыћћа жеттi. Жапонияныѓ социалистiк партиясы ЛДП- ныѓ басты ћарсыласы болды. Коммунистiк партия бџлардан алыстау, сол жаѕында болды. ЛДП мен жапон социалистiк партиясы (ЖСП) арасындаѕы партиялар љлкен бiр топ болды. Алайда 90-жылдардыѓ басында ЛДП-ныѓ беделi ћџлдырай бастады. Бџл, едќуiр дќрежеде жоѕарѕы партия топтарындаѕы параћорлыћћа байланысты iрi жанжалдыѓ жќне халыћ арасында жаѕымсыз болѕан тџтыну салыѕы енгiзiлуiнiѓ салдары едi. 1993 жылы ЛДП жiкке б=лiнедi. Партия ћатарынан шыћћан мљшелер «жаѓа партия — бастама жасау партиясы» деген партия ћџрды. Ол бюрократиялыћ аппараттыѓ =кiлдерiне сљйендi. Бџл б=лiнiс ЛДП-ныѓ позицияларыныѓ ќлсiреуiне ќкелiп соћтырды. Мџныѓ нќтижесiнде 1993 жылы ЛДП парламент сайла- уында жеѓiлiп, =кiлдер палатасында к=пшiлiк болудан ћалды. Жапонияныѓ љкiметтерiн парламент ћџратындыћтан ЛДП-ныѓ 97 жеѓiлiсi коалициялыћ љкiмет ћџруѕа алып келдi. Елде жаѓа саяси жаѕдай туды, =кiмет басына к=ппартиялыћ љкiмет келiп, билiк жљргiзуге оппозициялыћ партиялар келуiнiѓ наћты мљмкiндiгiн алып бердi. Жаѓа саяси жаѕдай «љкiметтiк коалиция заманы» деп аталды. Парламенттiк жќне љкiметтiк коалициялардыѓ ћџрылуы, ЛДП-ныѓ барлыћ љкiметтерге дерлiк ћатысуы, парламентте ЛДП кiлдiктерiнiѓ џдайы кбеюi, оппозиция лагерiндегi тџраћсыздыћ, бiртџтас ћуатты оѓшыл партия ћџруѕа ќрекеттену- шiлiк, солшыл партиялардыѓ бiр-бiрiн ћолдаушылыѕыныѓ нашарлауы, парламенттегi кiлдерi жаѕынан ЛДП-мен салыстыруѕа болатындай Жапонияныѓ демократиялыћ партиясын ћџру осы коалицияѕа тќн сипат болды. 1996 жылы Жапонияныѓ демократиялыћ партиясы (ЖДП) ћџрылды. Ол либералдыћ сипаттаѕы жас саясатшыларды бiрiктiрдi жќне орталыћшыл баѕыттаѕы оппозициялыћ кљштердiѓ жетекшiсi р=лiн атћаруѕа талаптана бастады. 1998 жылы ЖДП =зiнiѓ т=ѓiрегiне шаѕын партиялар мен парламент топтарын жинастырып, оппози- циялыћ парламент блогын ћџрды. 2003 жќне 2004 жылдардаѕы парламент сайлауларында ЖДП — ЛДП-ны басып озып, екi пала- тадаѕы мандаттарыныѓ санын к=бейттi. Жапонияныѓ либералдыћ партиясы елдегi екiншi бiр iрi саяси кљшке айналды. Ол жаѓа консервативтiк, џлтшылдыћ баѕыттаѕы депутаттарды бiрiктiрдi. Кќсiподаћтар елдегi ћоѕамдыћ-саяси љдерiстерге к=зге тљсерлiктей ыћпал жљргiзедi. Сол сияћты экономикалыћ џйымдар федерациясы жапон iскерлiк ќлемiнiѓ тљгел дерлiк негiзгi топтарын бiрiктiредi. 1989 жылы ћџрылѕан кќсiподаћтар конфедерациясы кќсiподаћ ћозѕалысындаѕы ћайта топтасудыѓ негiзiнде жаѓа саяси кљштердiѓ ћџрылуын жаћтады, бџл кљштер ЛДП-ѕа балама бола алар едi. Алайда 2009 жылы 30 тамыз айындаѕы т=менгi палатаныѓ парламент сайлауында ЛДП кљйрей жеѓiлдi. Оппозициядаѕы ЖДП сайлауда љлкен жетiстiкке жетiп, =зi дербес љкiмет ћџрды, оны ЖДП негiздерiн ћџрушылардыѓ бiрi, 1999 жылдан берi оныѓ т=раѕасы болып келе жатћан Юкио Хатояма басћарды. Бiраћ сайлаушыларѕа берген уќдесiн орындай алмаѕан олар да кезектi сайлауда жеѓiлiске џшырап, 2010 жылы 4 мау- сымда жаѓа љкiмет ћџрылды. Оны ЖДП-ныѓ жаѓа т=раѕасы Наото Кан басћаруѕа кiрiстi. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|