Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| § 13. ЖАПОНИЯ
Басћыншылыћ режiм кезеѓдерi (1945—1952 жж.). 1945 жылѕы 2 ћыркљйекте Жапонияныѓ љкiметi с=зсiз жеѓiлiс туралы Актiге ћол ћойды. Елдi американ ќскерлерi басып алды. Жапониядаѕы жоѕарѕы =кiмет билiгiне АЋШ ие болды. АЋШ полицияны, ћаржыны, сауданы жќне сыртћы саясатты =з баћылауына алды. Америкалыћтар ћџрѕан одаћтыћ кеѓес елде демилитарландыру жќне демократияландыру саясатын жљргiзе бастады. Ћарулы кљштер, ќскери мекемелер жќне ћџпия полиция жойылды, милитаристiк жќне шовинистiк џйымдарѕа тыйым салынды. Фашистiк заѓдардыѓ кљшi жойылды. Басты ќскери ћылмыскерлер Токиода халыћаралыћ трибунал сотына тартылды. Басћыншылыћ =кiмет орындары Жапонияны саяси жќне эконо- микалыћ жаѕынан жаѓартып, =згертуге кiрiстi. Жаѓа саяси жљйе ћалыптаса бастады. Демократиялыћ партиялар мен кќсiподаћтар ашыћ жаѕдайда жџмыс iстейтiн болды. 1946 жылы сайланѕан парламент жаѓа конституция ћабылдап, ол 1947 жылы кљшiне ендi. Ел конституцияѕа сќйкес конституциялыћ монархияѕа айналды. Император «мемлекеттiѓ жќне џлт бiрлiгiнiѓ нышаны» деп жарияланды жќне ол наћты билiктен айырылды. Елдегi жоѕарѕы кiмет билiгi екi палатадан: жоѕарѕы — кеѓесшiлер палатасы мен тменгi — "кiлдер палатасынан тџратын парламентке берiлдi. Pкiлдер палатасында кпшiлiк дауысћа ие болып отырѕан саяси партия елдiѓ премьер-министрiн таѕайындайтын едi. Конституцияныѓ 9-бабында «џлттыѓ егемендi ћџћы ретiнде соѕыстан бас тартатыны» крсетiлдi. Жапония- ныѓ ћарулы кљштерi зiн-зi ћорѕау кљштерi болады деп жарияланды. 1946 жылѕы ћазанда парламент помещиктердiѓ жер иеленушiлiгiн тоћтатуѕа баѕытталѕан заѓ ћабылдады. Берiлетiн жердiѓ еѓ љлкен к=лемi 3 га болсын деп белгiлендi, ћалѕан жер сатып алынатын жќне сатылатын, к=бiне жалдап алушыларѕа сатылатын болды. Аграрлыћ реформа ауыл шаруашылыѕындаѕы капитализмнiѓ дамуын тездеттi. Басћыншылыћ =кiмет орындары =неркќсiп концерндерiн — дзайбацуларды таратып жiбердi. Олардыѓ акциялары к=бiне осы компаниялардыѓ ћызметшiлерiне сатылды. 1947 жылы монополия- ларѕа тыйым салу туралы заѓдар енгiзiлдi. Еѓбек туралы заѓдар жџмысшылардыѓ џжымдыћ шарттар жасауына, кќсiподаћтар ћџруына жќне ереуiлдер жариялауына ћџћыћ бердi. 8 саѕ-тыћ жџмыс кљнi енгiзiлдi, аћы т=ленетiн кезектi демалыс белгiлендi. Алайда «Трумэннiѓ доктринасы» жарияланып, Кореядаѕы соѕыс басталѕаннан кейiн басћыншылыћ =кiмет орындарыныѓ саясаты =згердi. Олар оппозициялыћ ћозѕалысћа, еѓ алдымен, коммунистiк жќне кќсiподаћ ћозѕалысына шабуыл бастады. Монополияларѕа ћарсы заѓ 94 ћайта ћаралды. С=йтiп, =ндiрiс пен капиталды шоѕырландыруѕа жол ашылды. Жапонияны ћайта ћаруландыру басталды. 1951 жылы Сан-Францискода халыћаралыћ конференция болып, онда Жапониямен бiтiмшарты жасалды. Шарт бойынша Жапония Кореяныѓ тќуелсiздiгiн мойындады, Куриль аралдары, Оѓтљстiк Сахалин, Тайвань ж=нiндегi орынсыз талаптардан бас тартты. Алайда осы аумаћтарды КСРО мен ЋХР-ѕа ћайтару туралы мќселенiѓ басы ашылмай ћалды. Мџныѓ =зi одан ќрi халыћаралыћ проблемалар туѕызды. 1951 жылѕы бейбiтшiлiк шарты Жапония мен оныѓ ћарсыластары — конференцияѕа ћатысушылар арасындаѕы соѕыс жаѕдайын тоћтатты, бџлардыѓ арасында КСРО, Польша жќне Чехославакия болѕан жоћ, олар шартћа ћол ћоюдан бас тартты. АЋШ Жапониямен бiтiмшартына ћоса «ћауiпсiздiк шартын» жасады, ол екi елдiѓ ќскери-саяси одаѕын тџжырымдады. Шарт бойынша АЋШ =зiнiѓ ћарулы кљштерiн Жапонияда џстап, оларды =з ћалауынша Ћиыр Шыѕыстыѓ кез келген ауданындаѕы ћимылдар љшiн, сондай-аћ ел iшiндегi толћуларды басып жаныштау љшiн пайда- лануѕа ћџћылы болды. Сан-Францисконыѓ бейбiтшарты 1952 жыл- ѕы сќуiрде кљшiне ендi. Басћыншылыћ режiмнiѓ мезгiлi бiттi. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|