Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Дубчек Александр
(1921—1992) Словакияда туѕан. Балалыћ жќне жас)спiрiм шаѕын Кеѓестер Одаѕында )ткiздi. 1939 жылдан бастап Чехословакия Компартия- сыныѓ (ЧКП) мљшесi. Екiншi дљниежљзiлiк соѕысћа ћатысты, 40-жылдардыѓ соѓынан бастап жауапты партиялыћ жќне мемлекеттiк ћызметтерде болды. 1958 жылдан бастап ЧКП Орталыћ Комитетiнiѓ мљшесi, 1968 жылы ЧКП ОК-нiѓ бiрiншi хатшысы болып сайланды. 1968 жылы сќуiр айында ресми ћџжатты — ћоѕам- дыћ )мiрдi жандандыруѕа баѕытталѕан «Прага к)к- темiн» — «Чехословакия Коммунистiк партиясы iс- ќрекеттерiнiѓ Баѕдарламасын» жариялады. Саяси тџтћындарды аћтады, бџћаралыћ аћпарат ћџралдарындаѕы цензураны жойды, зиялылардыѓ оппозициялыћ к)ѓiл кљйiндегi )кiлдерiн ћудалауѕа тыйым салды. Чехословакияѕа Варшава Шартыныѓ бес елi ќскерлерiнiѓ енгiзiлуiн айыптады. Тџтћындалып, басћарушылыћ ћызметтен алынды, Тљркияѕа елшi ретiнде жiберiлдi. Екi айдан кейiн жаѓа чехословак басшылыѕы Дубчектi керi шаћырып алды жќне "ЧКП басшылыѕындаѕы оѓ оппортунистiк ревизионистiк баѕыттыѓ жетекшi )кiлi" ретiнде партиядан шыѕарылды. 15 жылдан астам уаћыт бойы словакиялыћ орман шаруашылыћтарыныѓ бiрiнде жџмыс iстедi. 1989 жылы саясатћа ћайта оралды. Словакиялыћ социал-демократиялыћ партияныѓ к)шбасшысына айналды. 1989 жылы Чехословакия Федералдыћ жиналысыныѓ т)раѕасы болып сайланды. 1992 жылы автомобиль апатынан ћаза тапты. 161 ћиял деп санап, оны толыћ жоюѕа, нарыћ ћатынастарына к)шуге џмтылды. «Прага к)ктемiнiѓ» ћазiргi мамандарыныѓ пiкiрiнше, бџл топта адамдар аз болды жќне олар Чехословакия жљйесiнiѓ )мiр сљруiне ћатер туѕыза алмайтын едi. Чехословак ћоѕамында орныћћан жариялылыћ пен саяси плюрализм саясаты баспас)з беттерiнде дџрыс сын маћалалар жария- лануына алып келдi. 1968 жылдыѓ жазына ћарай ЧКП ћоѕамдаѕы жаѕдайды баћылауын тоћтатты. Бџл Мќскеуде алаѓдаушылыћ туѕызды. А.Дубчекпен ќѓгiмелесу нќтиже берген жоћ. Кремльдегiлер «оѓшыл ревизионистiк кљштер Чехословакиядаѕы социалистiк жеѓiстерге ћатер туѕызуда» деп џйѕарды. Социалистiк достыћ одаћ компартияларыныѓ басшылары кеѓес алмасћаннан кейiн «Варшава Шартына ћатысушы елдер Чехословакияѕа ќскер енгiзуi ћажет» деген шешiм ћабылдады. С)йтiп, 1968 жылѕы 21 тамызда Варшава Шарты џйымы бес елiнiѓ — КСРО, Болгария, Венгрия, ГДР жќне Польшаныѓ ќскерлерi Чехословакия аумаѕына кiрдi. А.Дубчек басшылыћтан тайдырылды. Жљздеген мыѓ коммунистер партия ћатарынан шыѕарылды. Тамыздыѓ соѓында Мќскеуде кеѓес- чехословак келiсс)здерi жљргiзiлдi. Онда елдегi жаѕдайды ћалпына келтiру туралы келiсiмге ћол ћойылды. ЧКП-ныѓ жаѓа басшылыѕы Варшава Шарты Џйымы елдерiнiѓ ћимылдарын «Интернационалдыћ к)мек актiсi» деп баѕалады. Сол кезден бастап Л.И.Брежнев ќзiрлеген «Социализмнiѓ таѕдыры љшiн џжымдыћ жауапкершiлiк туралы» тџжырымдама бекiтiлдi. Онда социалистiк елдердiѓ iшкi iстерiне араласушылыћ к)зделдi. Батыста бџл теория «Брежневтiѓ доктри- насы» деп аталды. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|