Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Ким Ир Сен
(1912—1994) Пхеньянѕа жаћын жердегi Мангендэ елдi мекенiндегi мџѕалiм отбасында туды. 20-жылдардыѓ бас кезiнде отбасы Маньчжурияѕа эмиграцияѕа кеттi, бџл жерде Ким Ир Сен Ћытай мектебiнде оћыды. Џлт-азаттыћ ћоз- ѕалысћа ћатысты. 1927 жылы тџтћындалып, 1928 жыл- ѕа дейiн тљрмеде болды. 1931 жылы Коммунистiк пар- тияныѓ ћатарына кiрдi. Жапон басћыншыларына ћарсы шайћасћан корей партизан отрядыныѓ коман- дирi болды. 1940 жылы жапондыћ жазалаушы б)лiм- дердiѓ ыѕыстыруымен Ким Ир Сеннiѓ отряды Амурдан )тiп, КСРО-ныѓ аумаѕына келдi. Партизан командирi Ким Ир Сен Хабаровск ќскери- жаяу ќскер училищесi жанындаѕы курстардыѓ тыѓдаушысы болды, Ћызыл Армияныѓ капитаны атаѕын алды, Хабаровск облысында орналастырылѕан атћыштар бригадасында ћызмет еттi. 1945 жылы Корея азат етiлгеннен кейiн отанына ћайтып оралды. Пхеньян комендантыныѓ к)мекшiсi, одан кейiн Солтљстiк Кореяныѓ уаћытша халыћтыћ комитетiнiѓ (елдiѓ љкiметi) басшысы болып таѕайындалды. 1945 жылдан бастап партиялыћ жџмыста болды. 1950—1953 жылдары корей соѕысы кезiнде Солтљстiк Корея армиясыныѓ ќскери ћимылдарын басћарды. Соѕысћа ћатысћаны љшiн маршал жќне КХДР-дыѓ Батыры атаѕын алды. 50-жылдардыѓ соѓынан бастап Ким Ир Сен барлыћ билiктi )з ћолына шоѕырландырды. 1966 жылы КЕП ОК-нiѓ Бас хатшысы, 1972 жылы КХДР-дыѓ президентi болды. 196 болды. КХДР-дыѓ энергия беретiн жаб- дыћтар мен шикiзаттыѓ басћа да маѓызды тљрлерiн басћа елдерден алуѕа тќуелдiлiгi артћаны екiншi бiр себепке айналды. Елде, сонымен ћатар жердi )ѓдеуге ћажеттi жќне жарамды к)п ћор болѕан жоћ. 80-жылдар- дыѓ екiншi жартысынан бастап КХДР-да экономикалыћ )судiѓ ћарћыны кемiгенi, ал одан кейiн бџл ћарћынныѓ т)мендеуi бас- талды, халыћ шаруашылыѕыныѓ к)птеген салаларында даѕдарысты ахуал етек алды. Ким Ир Сеннiѓ љлкен баласы Ким Чен Ирдiѓ партия жќне мемлекет ћызметтерiне бiрте-бiрте жоѕарылатылуы КХДР-дыѓ 70- жылдардыѓ екiншi жартысынан басталѕан iшкi саяси )мiрiндегi ерекшелiк болды. 80-жылдардыѓ басына ћарай Ким Чен Ир партия мен мемлекеттегi екiншi адамѕа айналды. 80-жылдардыѓ соѓы — 90-жылдардыѓ басында дљниежљзiнде орын алѕан тљбегейлi )згерiстер КХДР-да оћшаулану љрдiсiнiѓ кљшеюiне ќкелiп соћтырды. КХДР басшылыѕы Солтљстiк Кореяда орнаѕан ћџрылысты саћтауды )зiне басты мiндет етiп ћойды. Сырттан тљсетiн аћпараттардан оћшауланып ћалѕан Солтљстiк Корей ћоѕамы тџраћтылыћты саћтап, «Чучхе идеясыныѓ» т)ѓiрегiне бџрынѕыдан да топтаса тљсуге џмтылды. 1994 жылы Ким Ир Сеннiѓ ћаза болып, )кiмет билiгiнiѓ Ким Чен Ирге к)шуi елде ћџрылѕан партия-мем- лекеттiк жљйесi позицияларыныѓ берiктiгiн к)рсеттi. Алайда бџл жљйе 90-жылдардыѓ елеулi экономикалыћ ћиын- шылыћтарын жеѓе алмайтын болып шыћты. КСРО ыдыраѕаннан кейiн Кеѓестiѓ к)мек аћшаларынан айырылѕан КХДР-дыѓ эконо- микасы даѕдарысты жаѕдайда џшырады. ;неркќсiп )ндiрiсiнiѓ )су ћарћыны т)мендедi, электр энергиясыныѓ, отын мен шикiзаттыѓ )ткiр тапшылыѕына тап болды. К)птеген фабрикалар мен зауыттар жџмысын тоћтатты. Ауыл шаруашылыѕы да ћџлдырады. Азыћ-тљлiк тапшылыѕы туды. Елде 1996 жылы апатты жаѕдай ћалыптасып, ашаршылыћ басталды, ол тоѕыз жљз мыѓ адамныѓ )мiрiн жалмады. Елдiѓ басшылыѕы бџрынѕысынша жаѕдайдан шыѕудыѓ жолын экономикалыћ жќне ќлеуметтiк реформалар жасаудан емес, ћайта ћатаѓ тќртiп пен шектеулер орнатудан iздестiрдi. Тауарлардыѓ iс жљзiнде барлыћ тљрлерiне карточка жљйесi енгiзiлдi. Ћалыптасћан жаѕдайда халыћтыѓ к)пшiлiгi љшiн )мiр сљрудiѓ ћайнар бџлаѕы — жекеменшiк кќсiпкерлiк болды. Љй жанындаѕы телiмдер, џсаћ майдагерлiк кќсiп, жекеменшiктегi ћызмет салалары (жекеменшiк асханалар, мейманханалар, т.б.), жекеменшiк сауда )зiнен-)зi ћайта жанданды. Бљкiл елде нарыћ пайда болды. Ћала тџрѕындарына жер б)лiп берiле бастады. Халыћтыѓ к)пшiлiк б)лiгi мемлекеттiк экономикаѕа тќуелдi болудан арылды. ;кiмет орында- рыныѓ ћоѕамѕа баћылауы мыћтап азайды. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|