Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Солтљстiк Кореяныѓ ядролыћ баѕдарламасы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Солтљстiк Кореяныѓ ядролыћ баѕдарламасы. 60-жылдарда
КХДР-де КСРО-ныѓ к)мегiмен бейбiт баѕыттаѕы атом )неркќсiбiнде )ндiрiстiк ћуаттар салу ж)нiндегi баѕдарлама )рiстетiлген болатын. Ядролыћ орталыћтыѓ ћџрылысы басталды. 1985 жылы КСРО-ныѓ талап етуiмен екi ядролыћ реактор ћџрылысына к)рсетiлетiн к)мек орнына КХДР ядролыћ ћаруды таратпау туралы Шартћа ћол ћойды. 1986 жылы бiрiншi реактор iске ћосылды. 1992 жылы Солтљстiк жќне Оѓтљстiк Корея — Корея тљбегiн ядролыћ ћаруы жоћ аймаћ деп жариялау туралы Бiрлескен Декларацияѕа ћол ћойды. АЋШ-тыѓ экс- президентi Д.Картердiѓ делдал болуы арћылы Солтљстiк Корея )зiнiѓ ќскери ядролыћ баѕдарламаларын тоћтатып, АЋШ-пен келiсс)здер жљргiзе бастауѕа келiстi. Оныѓ нќтижесiнде 1994 жылы АЋШ пен КХДР арасындаѕы келiсiмдерге ћол ћойылды, бџл келiсiм ядролыћ ћару компоненттерiн )ндiруге ћабiлеттi реакторларды тоћтатып ћоюды, ал кейiннен оларды азыћ-тљлiк жќне энергетикалыћ к)мек пен ћџрылыс орнына толыћ б)лшектеп алуды к)здейтiн. Ћуаты ядро- лыћ ћару )ндiруге жеткiлiксiз екi реактор ж)нiнде осылай келiсiлдi. Бiраћ АЋШ-та )кiмет басына 2000 жылы президент Дж.Буш (кiшi) келгеннен кейiн ќлгi келiсiмдердiѓ орындалуы сќтсiздiкке џшыратылды. Дж.Буш (кiшi) 2002 жылы Солтљстiк Кореяны Иракпен жќне Иранмен бiрге «Зџлымдыћ шеѓберiне» ћосатынын мќлiмдедi. КХДР )зiнiѓ џлттыћ ћауiпсiздiгiн ћамтамасыз ету жќне энергетикалыћ мќселенi шешу маћсатымен )зiнiѓ ядролыћ баѕдарламасына байла- нысты жџмысты ћайтадан бастады. 2003 жылы ћаѓтарда ол ядролыћ ћаруды таратпау туралы Шарттан шыћты. Ал 2003 жылѕы мамырда Корей тљбегiн ядролыћ ћаруы жоћ аймаћ деп жариялау туралы Бiрлескен Декларацияны орындаудан бас тартты. Даѕдарысты реттеу маћсатында 2003 жылѕы тамыздан бастап Корей тљбегiнде КХДР Оѓтљстiк Корея ЋХР, Жапония, Ресей жќне АЋШ-тыѓ ћатысуымен алтыжаћты келiсс)здер басталды. Бiраћ ол оѓ нќтиже берген жоћ. 2006 жылѕы 9 ћазанда КХДР-да бiрiншi рет ядролыћ ћару ойдаѕыдай сыналды, бџныѓ )зi дамыѕан ѕарыштыћ технологиялары бар мемлекет — Солтљстiк Кореяныѓ ядролыћ баѕдарламасы т)ѓiре- гiнде жаѓа жаѕдай тууына ќкелiп соћты. 198 Солтљстiк Кореяныѓ ядролыћ баѕдарламасы т)ѓiрегiндегi даѕдарыс- ты реттеудiѓ бџдан былайѕы ќрекеттерi алтыжаћты келiсс)здер љдерiсiн ћайтадан бастаумен байланысты болды. Алайда КХДР 2009 жылы сќуiрде серiгi бар зымыран џшырып, ядролыћ ћарусыздану ж)нiндегi алтыжаћты келiсс)здерге ћатыспайтынын жариялады. 2009 жылы мамырда Солтљстiк Корея ядролыћ ћаруды таѕы да сынады. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|