Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Камбоджа. 1954 жылы тќуелсiздiкке ћол жеткеннен кейiн елде
Н.Сиануктыѓ монархиялыћ режiмi орнады. Саяси партиялар )здерiнiѓ ћызметiн ћайтадан бастады. 60-жылдардыѓ басында Камбоджада Н.Сиануктыѓ жеке билiгi кљшейдi. Мџныѓ )зi саяси кљштердiѓ екi жаћћа б)лiнiп, режiмге оѓнан да солдан да оппозиция тууына бастады. Солшыл оппозицияныѓ белсендiлiгi оныѓ ћатарында Камбоджа коммунистiк партиясыныѓ бас хатшысы Пол Поттыѓ жќне оныѓ жаћтастарыныѓ болуымен байланысты едi, олар Ћытай «Мќдени революциясы» идеяларыныѓ ыћпалында болатын. 1967 жылы Пол Поттыѓ талап етуiмен Н.Сиануктыѓ режiмiне ћарсы ћарулы к)- терiлiстi )рiстету туралы шешiм ћабылданды. Сонымен бiрге ћорѕаныс министрi Лон Нол басћарѕан оѓшыл оппозицияныѓ ћызметi жанданды. 1970 жылы оѓшыл кљштер АЋШ- тыѓ ћолдауымен Камбоджада ќскери т)ѓкерiс жасады. Елдiѓ )кiмет басына Лон Нол бастаѕан реакцияшыл топ келдi. Камбоджа ресми тљрде Кхмер Республикасы (кхмерлер — Камбоджаныѓ негiзгi халћы) деп жарияланды. Жаѓа режiм АЋШ-ћа баѕдар џстаѕан нарыћтыћ экономиканы дамыту баѕытын жариялады. Лон Нолдыѓ режiмiне ћарсы елде партизан кљресi )рiстедi. 1970 жылы оппозициялыћ кљштер Камбоджаныѓ Џлттыћ Бiртџтас Майданын (КЏБМ) ћџрып, оѕан Н.Сиануктыѓ жаћтастары мен коммунистер ендi. КЏБМ-да )кiмет ол кезде «ћызыл кхмерлердiѓ» ћозѕалысы деген атпен белгiлiрек болѕан коммунистердiѓ ћолында едi. КЏБМ-ныѓ ћарулы кљштерi 1975 жылдыѓ басына ћарай Вьетнам армиясыныѓ ћолдауымен Камбоджа аумаѕыныѓ к)пшiлiк б)лiгiн 202 баћылап отырды. Камбоджадаѕы азамат соѕысы 1975 жылѕы сќуiрде оппозициялыћ кљштердiѓ жеѓiсiмен аяћталды. Елдегi )кiмет билiгiне Пол Пот басћарѕан «ћызыл кхмерлердiѓ» солшыл экстремистiк тобы келiп, Демократиялыћ Кампучия (елдiѓ кхмерше аталуы) ћџрылѕанын жариялады. ;кiмет басына келгеннен кейiн «ћызыл кхмерлер» «революциялыћ тќжiрибе» бастайтындыћтарын хабарлады, бџл тќжiрибе )те ћысћа мерзiмнiѓ iшiнде Камбоджада коммунистiк ћоѕам орнатуѕа тиiс болды. 6 ќскери аймаћћа б)лiнген елде )те ћатал диктатура орнады. Ћалалардыѓ тџрѕындары ауылдыћ жерлерге к)шiрiлiп, онда бљкiл ел бойынша ћџрылып жатћан кооперативтерде ћара жџмыспен шџѕылданды, тауар-аћша ћатынастары жойылды, бџрынѕы режiмнiѓ шенеунiктерi мен ќскери ћызметшiлерiн )лтiру басталды. Ел iс жљзiнде концентрациялыћ лагерьге айналды, онда террор мен зорлыћ-зомбы- лыћ режiмi орнады, соныѓ салдарынан т)рт жылдыѓ iшiнде 1 млн- нан 3 млн-ѕа дейiн адам )лген. 1978 жылы Кампучияныѓ Бiртџтас Џлттыћ азат ету майданы (КБЏАМ) ћџрылды, оныѓ маћсаты Пол Поттыѓ тоталитарлыћ режiмiн ћџлату едi. 1979 жылы КБЏАМ ћарулы кљштерi Вьетнам ќскерлерiнiѓ ћолдауымен Пол Поттыѓ режiмiн ћџлатты. Кампучия Халыћ Республикасы жарияланып, елде социализм орнатуѕа к)шу љшiн бiрте-бiрте алѕышарттар жасауѕа баѕыт алѕан Вьетнамшыл жаѓа режiм орны бекiдi. Осы тџста Тайландта Н.Сиануктыѓ жаћтастары Демократиялыћ Кампучияныѓ коалициялыћ љкiметiн ћџрды. Кампучиядан Вьетнам ќскерлерi ќкетiлгеннен кейiн 1989 жылы конституцияѕа монархияны ћалпына келтiруге жќне Кампучияныѓ социалистiк жолды таѓдауынан бас тартуѕа баѕытталѕан тљзетулер енгiзу туралы шешiм ћабылдап, џлттыћ татуласу љдерiсi басталды. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|