Лекция3.Сан тізбегі және оның шегі.Жинақты тізбектің қасиеттері. Жинақты тізбектерге қолданылатын амалдар. Шексіз аз және шексіз үлкен тізбектер.
1- анықтама. Егер санға белгілі бір ереже (заң) бойынша нақты саны сәйкестендірілсе, онда сан тізбегі немесе жай тізбек берілген дейді.
Тізбекті
символдарының біреуімен белгілейді.
2- анықтама. Егер кез келген санына сәйкес N=N() саны табылып, үшін
теңсіздігі орындалса, а санын тізбегінің шегі деп атайды да оны былай жазады:
3- анықтама. Егер тізбек шегі саны тиянақты (шекті) сан болса, онда оны а санына жинақты дейді.
4- анықтама. Егер тізбектің шегі жоқ немесе болса, онда ол тізбекті жинақсыз дейді.
5- анықтама. Шегі нольге тең болатын тізбегін шексіз аз тізбек немесе қысқаша шексіз аз дейді:
Бұл анықтаманы былай да беруге болады.
6- анықтама. Егер санына сәйкес нөмірі табылып үшін теңсіздігі орындалса, тізбегін шексіз аз дейді.
Шексіз аз тізбек пен шегі бар тізбектің арасында тығыз байланыс бар. Егер тізбегі а санына жинақты болса, онда
,
мұндағы - шексіз аз.
7- анықтама. Егер санына сәйкес N нөмері табылып, барлық n>N мәндерінде теңсіздігі орындалса, онда тізбегін шексіз үлкен тізбек немесе қысқаша шексіз үлкен дейді оны немесе жазады.
1-теорема. Жинақты тізбектің тек бір ғана шегі бар.
2-теорема. Кез келген жинақты тізбек шектелген.
Ескерту. Кез келген шектелген тізбек жинақты деуге болмайды.
1-мысал. Мына сан тізбектерін қарастырамыз.
1) 1, …..,
2) -1, -
3) 0, 1, 0, ,…;
4) xn=(-1); -1, 1, -1, 1…;
5)xn=1; 1; 1, 1, …;
Тізбектің жалпы мұшесі хnn-ге тәуелді болғандықтан, сан тізбегін натурал сандар жиынында берілген функция ретінде қарастыруға болады;
Демек
2-мысал. тізбегінің шегі =0 болатынын дәлелде.
Кез келген >0 санын алып
теңсіздігі n – нің қандай мәндерінде орындалатынын анықтаймиыз. Сол мақсатпен
(1)
теңсіздігін n - ге қарай шешеміз:
Онда болғанда (1) орындалатынын көреміз.
3-мысал. тізбегінің шегі жоқ.
Шынында, бұл тізбек
-1, 1, -1, 1,… (2)
белгілі.
Кері жорып (2) тізбектің шегі а саны бар дейік.Онда (мысалы ) үшін N нөмері табылып орындалады.
хn=1 болғандықтан және болады.
Олай болса
Бұл қайшылық (2) тізбек жинақты дегеніміздің дұрыс емес екенін көрсетеді.
3 –теорема. Егер {xn}, {yn} тізбектері жинақты және , болса, онда
{xn yn} тізбегі жинақты, lim(xnyn) = a b.
n
{xn yn} тізбегі жинақты,lim(xnyn) = ab.
n
{}, b0 тізбегі жинақты,lim =
n
4 –теорема. {xn}, {yn}, {zn} үш тізбек үшін xn zn yn теңсіздігі орындалса және lim xn= a, lim yn= b болса, онда lim zn= a
n n n
Достарыңызбен бөлісу: |