Сандық және эксперименттік есептер шығару барысында сақталу заңдарын қолдану

10.1.4 Сақталу заңдары энергия мен импульстің сақталу заңдары және олардың қоршаған ортада кездесуі.

Оқу мақсаты

• Сандық және эксперименттік есептер шығару барысында сақталу заңдарын қолдану

• Оқушы мақсатқа жетеді, егер …
• «импульс» және «энергия» түсінігін білсе;
• құбылысты түсіндіру барысында білімін қолданса;
• соқтығысу түрлерін сақталу заңдары тұрғысынан түсіндірсе;
• импульстің сақталу заңдарын пайдаланып, қорғашан ортадағы құбылыстарды талдаса;
• Эксперименттің нәтижесі бойынша қорытынды жасайды және білімін жалпылайды;
• осы тақырып бойынша терминдарды қолданып, өз ойымен бөліседі.

• Тақырып: сақталу заңдары

• 1. Энергия түрлері

• 2. Энергияның сақталу заңдары

• 3. Кедергі күшіне қарсы атқарылған жұмыс

• 4. Дене импульсі

• 5. Импульстің сақталу заңы

• 6. Құбылысқа мысалдар және оларды түсіндіру

«Энергия» дегеніміз не?

• Энергия – бұл дененің немесе жүйенің жұмыс жасау қабілеті. Энергияның бірнеше түрлері бар:

• гравитациялық потенциалдық энергия –гравитациялық өрісте орналасқан дененің энергиясы

• кинетикалық энергия – қозғалыстағы дененің энергиясы (жылдамдығы бар)

• атомдық энергия – атом ядроларындағы энергия

• химиялық энергия – химиялық байланыстар энергиясы

• серпімді потенциалдық энергия – деформацияланған дене ие болатын энергия (сығылған немесе созылған)

Энергияның түрленуі

• Жұмыс атқарылған кезде энергияның түрленуі төмендегідей болады:

• гравитациялық потенциалдық энергия – мысалы, дененің гравитациялық өрісте орналасу биіктігі өзгертсе;

• кинетикалық энергия – мысалы, дененің жылдамдығы өзгерсе;

• жарық энергиясы;

• жылулық және жарық энергиясы.