Саяси партиялар және партиялық жүйелер

6.Саяси партиялар және партиялық жүйелер

Жоспар:

1.Саяси партия үғымы

2.Партиялардың жіктелуі. Партиялық жүйе

3.ҚР саяси партиялары

Партия үғымы

• Саяси партия ( франц. parti, лат. pars, partis - бөлік, топ)
• Партия - мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құралған адамдардың ерікті одағы

Саяси партиялардың белгілері

• Ақылдастардың ерікті, үзақ өмір сүретің бір одағы (клиентеладаң айырады)
• Үйымдастырылу қүрылым, жеке бағдарлама, бір негізделіңген идеология болуы (саяси клубтардаң айырады)

3. Мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталынү (қоғамдық ұйымдардаң айырады)

Саяси партиялардың пайда болу себептері

• Қоғамның әлеуметтік қүрылымының және саяси дамуының күрделініу
• Бәріне ортақ сайлау қуқығыңың , парламентаризімнін дамуы
• Халықтың білім денгейінің көтеріліу
• Таптардың шіеленісінің терендетуі

ПАРТИЯЛАРДЫҢ ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ.

• 1. 17ғ.- 19ғ 70-ж. саяси клубтар ретінде қалыптастырғаң жабық элитарлық саяси топтардың бірлестіктері (Ұлыбританияда тори партиясы)
• 19ғ 70 ж.20 ғ ортасына дейін Бұқаралық партиялардың қалыптасуы.(таптық,тапаралық партиялар, немістердің әлеуметтік демократиялық партия)
• 20 ғ екінші жартысынаң бастап саясаттың негізгі орталығы парламенттік іс әрекетіне, сайлаушылардың даусына күреске шығуына айналды. Соған байланысты парламенттік партиялар саяси өмірге келді Таптық партиялардың орнына «бәріне қажет» партиялар келді.

Партияның қүрылымы

• 1.партияның көсемдері
• 2Партиялық аппараты (бюрократия)
• 3.Партияның белсенділері
• 4.Партияның қатардағы мүшелері
• 5. партияға даус беретің сайлаушылардың блокы (одағы)

Партиялардың қаржыландыру мәселесі

• 1.Мүшелік жарна
• 2.Баспалық және басқадай істердің түрлері
• 60-ы жылдардан бастап мемлекеттердің көбіңде мемлекеттік қаржыландыру заң ретінде еңгізілді (тікелей және жанама)