Сборник материалов V международной научно-практической конференции

723

Таблица определения уровня развития

познавательных способностей учащихся (по Б.Блуму

)

8Б-9Б-10Б-11Б класс

уровни

май 2013 г

8 Б класс

май 2014 г 

9 Б класс

май 2015 г

10 Б класс

май 2016

11 Б класс

Кол-во уч-ся

24

Кол-во уч-ся

26

Кол-во уч-ся

21

Кол-во уч. 21

Знание

10

9

4

2

Понимание

11

13

4

1

Применение

3

3

3

5

Анализ

-

1

3

4

Синтез

-

-

5

6

Оценка знаний

-

-

2

3

Качество знания 

41%

38%

62%

76%

Успеваемость

100%

100%

100%

100%

Таблица определения уровня развития

познавательных способностей учащихся (по Б.Блуму

)

8А-9А-10А-11А класс

уровни

май 2014 г

8 А класс

май 2015 г 

9 А класс

май 2016 

10 А класс

май 2017 

11 А класс

Кол-во уч-ся

26

Кол-во уч-ся

26

Кол-во уч-ся

24

Кол-во уч-ся

24

Знание

10

5

2

2

Понимание

10

12

12

6

Применение

6

3

6

12

Анализ

-

6

2

1

Синтез

-

-

1

2

Оценка знаний

-

-

1

1

Кач-во знания 

54%

58%

62%

66%

Успеваемость

100%

100%

100%

100%

Таблица определения уровня развития

познавательных способностей учащихся (по Б.Блуму

)

8А-9А-10А-11А класс

уровни

май 2015 г

8 А класс

май 2016 г 

9 А класс

май 2017 

10 А класс

май 2018 

11 А класс

Кол-во уч-ся

30

Кол-во уч-ся

30

Кол-во уч-ся

20

Кол-во уч-ся

20

Знание

12

6

4

2

Понимание

10

12

4

3

Применение

6

8

6

7

Анализ

2

3

4

4

Синтез

-

1

1

1

Оценка знаний

-

-

1

3

Кач-во знания 

50%

54%

62%

75%

Успеваемость

100%

100%

100%

100%

724

БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫН ЖАҢАРТУДАҒЫ ЕРЕКШЕЛІКТЕР

А.М. Уәлиева 

«С.Сейфуллин атындағы №7 мектеп-гимназиясы» КММ, Балқаш қ.

ualieva.asem@mail.ru 

Еліміз жаңа тарихи кезеңге аяқ басқан уақытта көш басындағы елдермен тереземіз тең болу 

үшін білімді бәрінен биік қоюымыз керек. Табысты болудың кілті - бәсекеге қабілетті болу екенін 

ескерсек,  бүгінгі  жас  ұрпақтың  креативті  ойлауы,  жаңа  шешімдер  тауып,  технологиялар  мен 

инновацияларды  қолдануы  және  оны  ұлттық  құндылықтарымызбен  ұштастыра  алуы  -  біздің 

ұрпақтың  жаңа  белеске  көтерілуінің  дәлелі.Білімнің  салтанат  құрған  бүгінгідей  уақытында 

білім әлемдік болса, тәрбие ұлттық болуы керек екені белгілі.Әйгілі ойшыл ғалым Әл-Фараби 

«тәрбиесіз  берілген  білім  -  адамзаттың  қас  жауы»  екенін  айтып  кеткендей,  құндылықтар 

жүйесінде  тәрбие  білімнен  жоғары  тұрғаны  абзал.Бүгінгідей  жаңартылған  білім  мазмұнына 

көшкен уақытта мұғалімге жүктелер міндеттің де салмағы өте ауыр.Оқу бағдарламаларындағы 

оқу  мақсаттары  оқушылардың  шынайы  проблемаларды  анықтап,  зерттей  білуді  талап  етеді. 

Төрт  дағдыға  негізделген  оқу  мақсаттарын  жүзеге  асыру  керек.  Тақырыпты  талқылау  тиісті 

лексиканы қолдануды көздейді, сол арқылы оқылым бойынша тапсырмаға қызығушылықтары 

туындайды, осыдан кейін оқығанның негізінде жазбаша тапсырма орындаудың үлгісі ұсынылады. 

Дағдыларды осылайша біртіндеп енгізудің тағы бір жолы - аудиомәтін тыңдап, пікірталасқа түсіп, 

жазбаша тапсырма орындайды. Осылайша қоғам талабына сай тәрбие мен білім берудің негізгі 

принциптері  оқытудың  ізгілендіру,  өздігінен  дамитын,  дұрыс  шешім  қабылдай  алатын  тұлға 

қалыптастыру болып табылады. Ал оқытудың озық технологияларын меңгермейінше, сауатты, 

жан-жақты жетік маман болу екі талай. Сондықтан жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің өзін-

өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастырылуына көмектеседі.Яғни білім мазмұнын 

жаңарту жағдайында педагогикалық үдерісті ұйымдастыру модульдері төмендегідей: білім беру 

мен  білім  алудағы  жаңа  тәсілдер,  бағалау,  ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды 

пайдалану,  білім  берудегі  көшбасшылық  т.б.  Осының  ішінде  жаңа  тәсілдерге  тереңірек 

тоқталғым келеді. Бүгінгідей ой жарыстыратын заманда Блумның мақсат қою таксономиясының 

әрбір  деңгейлерінде  оқушының  мазмұнды,  салалы  ойлауы  мен  сөйлеу  әрекетіне  жетелейтін 

тұстары бар. Яғни оқушы өзінің игерген біліміне сын көзбен қарай отырып, өзіне баға беруге 

үйренеді.  Бағалау  деңгейінде  оқушының  жеке  ойын  қалыптастыруға  ,  пікірін,  көзқарасын 

бекітуге өзінің ұсынысын ашық айтуға нық қадам жасай алады және білім деңгейлері артып, 

шығармашылығы шыңдалады. Бұл әдістің ұтымдылығы сол, ол оқушыларды шығармашылық 

деңгейге жетелеуімен ерекшеленеді және мұнда мұғалім әрекеті емес, оқушы әрекеті алдыңғы 

қатарда тұрады да, сол арқылы нәтижеге жетуге жобаланады. Яғни мұғалім оқушымен субьект 

ретінде  қарым-қатынас  жасайды.Мен  әдебиет  пәнінің  мұғалімі  ретінде  әр  оқушының  рухани 

жетілуіне,  әсіресе,  сөздік  қорының  бай  болуына,  рухани  жағынан  баии  түсуіне  ерекше  көңіл 

бөлемін. Әр сабақта білімді меңгерудің шығармашылық деңгейіне жету үшін үнемі Блум жүйесін 

пайдаланамын. Сол арқылы баланы шабыттандырып, «сенің қолыңнан келеді», «сенен үлкен 

үміт күтемін» деп, қолдау білдіріп отырамын. «Кім?» , «не?» деген сұрақтармен емес, «неліктен?», 

«не  себепті»  деген  проблемалық  сұрақтар  қойып,  мәселе  тудырамын.  Оқушылардың  берген 

жауаптарынан шығармадан алған әсерлерін, шығарманы толық оқуын, өз беттерінше ойларын 

жеткізе алуларын көруге болады. Әр оқушының жеке пікірлері қалыптасып, ой түйіні жасалады. 

Сондай-ақ оқушыларды бірлесе жұмыс істеуге, сыни ойлауға жетелейді. «Балалардың білгені, 

тапқан-таянғаны  өмірге  жанасып,  жарыққа  шығып  отырып,  барлық  жұмысты  балалардың 

белсене, құлшына өздері істеуі шарт.Өзі еңбектеніп, өзі бейнеттеніп, тапқан білім берік болады» 

деген Ж.Аймауытовтың ойы сөзіміздің дәлелі бола алады.

«Тіл  мен  әдебиетті  саралап  оқыту  -  мұғалім  мен  оқушының  ынтымақтастығын,  тіл  мен 

әдебиетті оқыту үдерісінің диалогтік сипатта оқушының жеке тұлғасының дамып, қалыптасуын 

көздейтін  дидактикалық  үдеріс»  деп  мұғалімдерге  арналған  нұсқаулықта  көрсетілгендей, 

спиральді қағидатқа, Блум таксономиясына, сындарлы оқуға бағытталған саралаудың 12 түрін 

негізге  ала  отырып,  сабағымда  саралаудың  түрлерін  де  қолданамын.  «Нәтиже  және  жауап 

бойынша  саралау»,  «Ресурс  және  мәтін  бойынша  саралау»,  «Мазмұн  бойынша  саралау», 

«Тапсырма бойынша саралау», «Диалог негізінде саралау». Соның ішінде «Идеялар себеті» 

әдісіне  негізделген  «Ресурс  және  мәтін  бойынша  саралауда»  оқушыларға  мазмұны  терең 

725

сұрақтар  қойылып,  оқушылар  әр  түрлі  ресурстарға  сүйеніп,  жауаптарын  ұсына  алады.

Оқушылардың басым көпшілігі «Кім?», «Не?» «Қандай?» деген сұрақтарға негізделген жабық 

сұрақтарға, басым бөлігі «неге?» , «неліктен?» деген сұрақтарға, кейбірі терең ойлауға жетелейтін 

ашық сұрақтарға жауап береді.Бұл әдістің тиімділігі берілген мәтін бойынша сұрақтарға жұптық 

жұмыста  талқылауға,  белгілі  бір  қорытындыға  келуге  жетелейді  және  осындай  бірлескен 

жұмыста оқушылар бойына «Мәңгілік ел» идеясы бойынша қалыптасатын құндылықтар, оның 

ішінде, жауапкершілік, қарым-қатынас жасау, құрмет сияқты құндылықтар дариды.

«Критериалды бағалау кезінде оқушылардың үлгерімі алдын-ала белгіленген критерийлердің 

нақты жиынтығының көмегімен өлшенеді», - деген Роберт Юджиннің енгізген ұғымы бойынша 

оқу үдерісінің ажырамас бір бөлігі қалыптастырушы бағалау болып табылатындықтан, мұғалім 

оқушыларға өз оқу жетістігіне өзі бақылау жасауына мүмкіндік береді. Яғни оқушыларға кері 

байланыс ұсыну үшін және оларды ынталандыру үшін үнемі қалыптастырушы бағалау жүргізіп 

отырамын.  Әлемдік  білім  беру  үрдісіне  негізделген  жаңартылған  білім  беру  мазмұнының 

спиральді қағидатқа және Блум таксономиясы бойынша оқу мақсаттарының иерерахиясына, 

SMART-мақсатқа  негізделетінін,  оқу  мақсаттарының  кодтық  белгімен  белгіленіп,  төрт  тілдік 

дағдыға  негізделетінін,  сондай-ақ  пәнаралық  байланысты  жүзеге  асыру  барысында  «ортақ» 

тақырыптардың болуы, бөлімдер мен ұсынылған тақырыптар мазмұнының уақыт талабына сай 

болатынына, сондай-ақ сындарлы оқыту тәсілдері оқушылардың жаңа білімді алдыңғы біліммен 

ұштастыра отырып, игеруін көздейтін тұжырымдамаға негізделетініне оқу үрдісінде көз жеткізіп 

жатырмын.

Қорыта айтқанда, бүгінгідей жаһандық өркениетке ұмтылған заманда Елбасымыздың “Өмір 

сүре білу үшін өзгере білу керек” деген қағидасын негізге ала отырып, өзімнің рухани жаңғыруға 

деген  ішкі  ұмтылысымды  бүгінгі  заман  талабына  сай  өзгеруден  бастап,  «әлсіз»  оқушыны 

«мінсіз»  оқушыға  айналдырып,  Маслоу  иерархиясында  қарастырылған  оқушының  өзіндік 

«

Менін» қалыптастыруда көп ізденсем, жаңартылған білім мазмұнын игеруде табысқа жетудің 

кілтін тапқан болар едім.  

жүктеу/скачать 10,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: