Семинар сабақтары Зертханалық сабақтар соөж сөЖ 2 15
жүктеу/скачать 0,5 Mb.
|
Түркітануға кіріспе, Қ.С.Алдашева
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәрістің топтама-тәсімі (тірек конспектісі немесе тезистер)
- ОЖСӨЖ мазмұны
- СӨЖ мазмұны
| Кредиттік сағат саны – 2
№2-дәріс Тақырыбы: Тіл және этнос. Дәріс мазмұны: 1. Тіл және этнос. 2. «Түркі» және «түрік» терминдері. 3. Түркі филологиясының қалыптасуы мен дамуы. Дәрістің топтама-тәсімі (тірек конспектісі немесе тезистер): Түркі тілдерін зерттеу мәселесіне Еуропада да ерекше көңіл бөлінді. Түркі халықтары туралы алғашқы мәлімет Еуропада Орта ғасырда, Рим империясының солтүстік шекарасын көшпелі түркі тайпаларының қоныстану кезеңінде пайда болды. Византия елшілері мен тарихшыларының латын және грек тілдерінде жазған мәліметтерінде түркі халықтары туралы құнды деректердің мол екендігін түркітанушылар анықтап отыр. Алайда түркі халықтары мен олардың тілдері туралы салиқалы пікірлер мен ғылыми тұжырымдар әлдеқайда кейінірек қалыптасты. Ол пікірлердің біразы бір ғана түркі халқымен - Осман империясын мекендеген түріктермен ғана шектеліп отырды. ХІV ғасырдан бастап Еуропадағы түркітану туралы ғылым толыққанды калыптасты деп айтуға болады. Еуропада түркі халықтары мен олардын тілдері туралы алғашқы сындарлы пікір айтқан тұтқын швед офицері Филлипп-Иоганн Табберг Страленберг еді. Ол орыстар мен шведтердің Полтава түбіндегі ұрысында 1709 жылы тұтқынға алынып, 12 жыл Тобыл өлкесінде айдауда болады. ХVІІІ ғасырда өмір сүрген. И.Страленбергтің әлемдік түркітану ғылымында алатын орны ерекше. Ол - тұңғыш рет Енисей бойынан түркі халқының рун алфавитімен жазылған тасқа қашалған көне ескерткіштерін табушы. Сондай-ақ, Әбілғазы Баһадүр ханның «Шежіре түрік» атты еңбегін орыс, неміс тілдерінде жариялаған да осы И.Страленберг болатын. Ол еліне оралғаннан кейін, 1730 жылы «Европа мен Азияның солтүстік жөне шығыс бөлігі» («Das Nord – und Ustliche Theil von Europa und Asia ») деген еңбегін жариялап, онда финн-угор тілдері мен түркі тілдерінің арасында генеологиялық туыстық бар деген пікір айтады. Осының нәтижесінде түркітану тарихында «Орал- Алтай теориясы» деген ғылыми жорамал пайда болды. №2-семинар 1. Тіл және этнос. 2. «Түркі», «түрік» терминдері мен түркі филологиясының қалыптасуы мен дамуы. Тапсырмалар: зерттеушілер еңбектеріне шолу жасап, тапсырманы әзірлеу. Есеп беру түрі: бақылау тапсырмаларын орындап, тапсыру ОЖСӨЖ мазмұны: 1. Татар этнонимі, түркі және түрік этнонимдері. Тапсырмалар: зерттеушілер еңбектеріне шолу жасап, тапсырманы әзірлеу. Есеп беру түрі: бақылау тапсырмаларын орындап, тапсыру СӨЖ мазмұны: 1. Қазіргі түркі халықтарының көне атаулары Тапсырмалар: жазба жұмысын дайындау. Әртүрлі әдебиеттерді қарастырып, тақырып бойынша материал іздеу. Есеп беру түрі: реферат қорғау Әдебиеттер: 1. Ә.Құрышжанов, М.Томанов. Орхон-Енесей ескерткіштерінің зерттеу тарихы мен грамматикалық очерктер. А.,1969. 2. Ә.Құрышжанов, М.Томанов., Ғ.Айдаров Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі. А.,1971. 3. С.Исаев. Қазақ әдеби тілінің совет дәуірінде дамуы. А., 1973. 4. М.Томанов Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы. А., 1992. 5. Ә.Н.Нұрмаханова Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы. А.,1978. 6. Қазақ тілінің грамматикасы . - Астана, 2002. жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|