Ш. Жумадилла Түркістан 2022
Саяси бейімделуге байланысты қандай көзқарастарды білесіздер. Шолу жасаңыз
жүктеу/скачать 115,66 Kb.
|
Ш. Жумадилла Т ркістан 2022
| 3.Саяси бейімделуге байланысты қандай көзқарастарды білесіздер. Шолу жасаңыз.
1.Саяси даму мен бейімделудің мәні. Қоғам әрқашан өзгеріп, дамып, жылжып отыратындығы белгілі.Соған орай саяси жүйелер де өзгеріп, бір жәй-күйден екінші қалыпқа келіп, жетіліп жатады.Саяси даму деп саяси іс-қимылдар, саяси мәдениетте және жалпы саяси жүйеде өзгерістерге әкелетін процесті айтады.Соның нәтижесінде саяси жүйе әлеуметтік мақсат-мүддерерді жаңа үлгіліеріне бейімделеді және жаңа жағдайларға икемделген институттар пайда болады.Саяси дамуды саяси прогреспен шатастырмаған жөн.Себебі, соңғысы, қоғамдық-саяси дамудың барысында бір нәтижеге жетуді,бір кезеңнен екіншісіне өтуді білдіреді.Ал саяси даму бейтарап ұғым, ол тек даму процесін өзгерісті ғана бейнелейді. Саяси дамудың эволюциялық және революциялық түрлері бар. Эволюциялықта қоғамдық-саяси өмір біртіндеп, баяу дамиды. Көбіне күнделікті өмірге тығыз байланысты болғандықтан, олар сырт көзге онша байқала бермейді.Революцияда қоғамның барлық әлеуметтік-экономикалық саяси құрылымы түбегейлі сапалы төңкеріске ұшырайды. Ол қарулы және бейбіт жолмен жүзеге асуы мүмкін.Сонымен қатар революцияға қоғамдағы үлкен бетбұрысты да жатқызады. Әлеуметтану біздің заманымыздағы қоғам дамуының дәстүрлік және қазіргі етіп екі түрге бөледі. Дәстүрлік дегенді әдетте рулық, феодалдық қоғамдарды айтады.Оның экономикасы жалпы алғанда әлсіз, Негізінен, аграрлық шаруашылықпен айналлысады. Өндірісте қазба байлықтарын өндіріп, оларды алғашқы өңдеуден өткізеді. Әлеуметтік құрылымда отбасылық, рулық, тайпалық байланыстар қатты дамыған. Қазіргі қоғам индустриялды, жоғары индустриялды (постининдустриялды)қоғам болып есептеледі.Ол рационолизмге, ақыл, парасатқа, баяндылыққа негізделеді. Дәстүрлік қоғамның қазіргі қоғамға өтудің, соған бейімделудің әр түрлі қыры бар. Құрылымдық бейімделу.Ол қазіргі қоғамның әлеуметтік-экономикалық, саяси және басқа институттар жүйесінің қалыптасуын қамтиды. Оған индустриализацияландыру, қазіргі нарықтық капитализмнің қалыптасуы, адамдардың сауаттылығы,жұмыс бастылық құрылымның түбегейлі өзгеруі,білікті мамандар, орта және әкімшілік қызметкерлер үлесінің көбеюі, қоғамның әлеуметтік жіктелу құрылымының өзгеруі және т.б. жатады. Азаматтық.Жаңғыру барысында дәстүрлік қоғамның саяси жүйесі де құрылымдық өзгерістерге ұшырайды. Солардың ішінде елеулі саяси көрінісі—азаматтылық, азаттық құқықтар.Бұл принцип барлық ересек адамдарды мемлекет басқару ісіне тартып, қатынастыруға бағытталған. Саяси қатынасу.Жоғарыда көрсетілген азаматтық принциптің негізінде азаматтарға қоғамның саяси өміріне белсене қатынасуына кең жол ашады. Солардың ішінде ең маңыздыларының бірі---сайлау жасына келген азаматтардың сайлауға және сайлануға құқығы. Көпшілік саяси партиялар қалыптасады. Олар халықтың саяси өміріне қатынасуына көмектесіп,тәртіптеп, іс-қимылына бағыт-бағдар береді. Қазіргі адам.Мемлекеттік, қоғамдық жұмыстарға белсене араласатын жаңа адам қалыптасады. Ол бұрынғыдай қандық бірлікке негізделген ру-ру, тайпа -тайпаның шеңберінде ғана іс-әрекет етпейді.Мемлекеттік,ұлттық көлемде солардың мүшесі ретінде міндеттерді атқарып,өз құқықтары мен бостандықтарын толық пайдалана алады. 2.Саяси бейімделудің кезеңдері және соған байланысты көзқарастар. Дәстүрлік қоғамнан қазіргі қоғамға бейімделу тұжырымдамасының екі тұрпаты бар. Біріншісі----өзіндік ішкі себептерден пайда болып, соған бейімделу.Бұған Англия АҚШ сияқты ұзақ жылдар бойғы біртіндеп баяу даму нәтижесінде қоғамның баянды құрылысына өтуді басынан кешірген елдер ажатады.Олар дамудың жоғарғы деңгейіне табиғи түрде жеткен болыпесептеледі.Ал осы жолды кецін өтетін елдерге даму деңгейі, өмір сапасы жағынан жоғарыдағылардың жолын қуушы, “қуалай дамушы” мемлекеттер ретінде қарайды. Басқа елдердің Батыс үлгісін бойына сіңіріп, өзгерту, соған икемдеу жөнінде әр түрлі көзқарастар бар. Солардың ішінде бұрынна келе жатқан және кең тарағанының бірі----бейімделудің сызықтық теориясы.Бұл теорияны жақтаушылардың ойынша, дәстүрлік деңгейде елдер ерте ме, кеш пе капиталистік даму жолына түседі.Оларға соған лайық әлеуметтік-экономикалық және саяси құрылым, саяси жүйе орнайды. Соның нәтижесінде олар да кәзіргі жоғарғы индустриялды жағдайға жетеді, мәдениеті және басқа салалары да өркениетті елдердің даму жолын бұлжытпай қайталайды дейді. Бұл теория бойынша саяси бейімделу алғашында а) дамып келе жатқан елдердің батыс үлгісі бойынша демократиялануы; б) Батысқа бейімделу “үшінші елдердің” табысты әлеуметтік-экономикалық өсуіне жағдай жасайды және соның салдары болады; в) бұл елдер дамыған Батыс Европа елдерімен және АҚШ-пен белсенді қарым-қатынастың, ынтымақтастығының нәтижесі ретінде қабылдаған. 60 жылдардың аяғына қарай бейімделудің сызықтық теориясын сынаушылар көбейді.Олардың ойынша, әр түрлі елдердің бейімделуі құрылым жағынан болсын, мәдениет жағынан болсын бірыңғай болмайды.Тарихи тәжірибе көрсеткендей, қазіргі капиталистік өмір салтына өту барысына бұл салаларда түрлі ерекшеліктер пайда болды. Сондықтан ғалымдар соған әкелетін себептерді іздестіре бастады. Олар бірқатар жағдайларға байланысты болады. Әр түрлі елдердің жаңа жағдайға көшу, институционалдық құрылымға өту үшін жұмылдырып, іске тартарлық қорлары, мүмкіндіктері бірдей емес. Ә р түрлі қоғамдық тарихи дәстүрлерді, әлеуметтік-экономикалық құрылымы өзгеше. Ұлттық элиталар арасындағы ұйымдастырылуы және мәдени ерекшеліктері.Соған орай олар қазіргі тарихи жағдайды, оның әлеуметтік-мәдени мәнін, мазмұнын әр түрлі қабылдайды. Жаңа өмір салтына бейімделуді тұтас және ұзақ кезең ретінде қарайтын болды.Ол жолда дамумен қатар бұрынғы құрылымды қайталау, тоқырау болуы мүмкін. “Қуалай дамумен” қатар “жарым-жартылай”, “Тығырыққа тірейтін” бейімдеушіліктер жөнінде де айтыла бастады. Бұл мәселені зерттеушілер өтпелі процесс иен өзгерістерді сипаттайтын басты элемент деп әлеуметтік-мәдени ерекшеліктерді айтады. Атап айтқанда, мұның бәрі тұлғаның тұрпатына, саяси дамудың әмбебап ережелері мен мақсатын қабылдап, түсіндіретін,ұғындыратын ұлттық мінез-құлыққа байланысты.Қазіргі демократиялық өмірге көшу үшін халықтың қазына тұтатын бағдарының өзгеруі, соған орай туатын қоғамның саяси мәдениетінің дағдарысын жеңе білуі деп танылды. Қоғам мен саяси жүйенің бейімделу жолдары. Әр түрлі елдердің бейімделу жағдайларын талдап, қорыта келіп, ғалымдар бұл жолда белгілі бір жүйелілік болуы керек дегенді айтады.Біреулері бейімделуді қоғамды индустриаландырудан бастағанды,екіншілері ауыл шаруашылығын реформалаудан, үшіншілері дамыған елдердің қарқынды, ауқымды көмегімен, төртіншілері елді мекендерді қалаландырудан және т.с.с. бастаған жөн деп санайды. Теориялық жақтан алғанда бұл мәселеге екі түрлі: либералдық және консервативтік көзқарастар бар. Либералдар (Г.Альмонд,Р.Даль,Л.Пай) жаңа жағдайға көшуде орта тапқа, халықтың білім дәрежесіне баса назар аударды. Бейімделудің сипаты мен серпінділігіне еркін төбе топтың (элиталардың) бәсекелестігі, қатардағы азаматтардың бұл саяси процеске тартылу деңгейі шешуші роль атқарады. Себебі, солардың арқасында саяси реформалар атқарылады.Бұл процеске авторитарлық тәртіп жарамайды, ол серіксіз,біртіндеп жасалуға тиіс дейді. Консерваторлар (С.Ханингтон, Дж. Нельсон,Х.Линдз) бұған керісінше қарайды.Олардың ойынша, демократиялық үрдісте тәрбиеленген, биік институттарын дұрыс пайдаланып басқара білмейтін халықты билікке араласатын керегі шамалы.Ол қоғамды саяси дамуға емес, құлдырауға әкеледі.Егер экономиканы реформалау үшін басты көрсеткіш өсу болса, саяси реформа үшін тұрақтылық керек.Сондықтан дейді олар, дамып келе жатқан елдердің жаңа жағдайға бейімделу үшін мықты саяси тәртіп, тұрақсыздықты тежейтін заңды, беделді саяси партия,авторитарлық тәртіп болуға тиіс. Солар ғана билікке саяси басшылық жасай алады, мемлекетте мықты бюрократия қалыптасады, реформаларды кезең-кезеңмен жүйелі түрде жүзеге асыруға болады.Авторитарлық тәртіп әр түрлі кездескендіктен бейімделу де әр түрлі болуы мүмкін деп пайымдайды консерваторлар..
Халықаралық қатынастар субъектілері мен нысандары өзара іс-қимыл Тәуелсіз мемлекет дамып, вакуумда, олар бір бірімен өзара жүр субъектілері саясатын жоғары деңгейдегі әлемдік саясат. Яғни, мемлекет әрекет саласындағы халықаралық қатынастар. Халықаралық қатынастар — бұл жиынтығы, экономикалық, саяси, құқықтық, идеологиялық, дипломатиялық, әскери, мәдени және басқа да байланыстар мен өзара қарым-қатынас субъектілері арасында, қолданыстағы әлемдік аренада. Басты ерекшелігі халықаралық қатынастар жоқтығы болып табылады олардың бірыңғай орталық ядросының билік және басқару. Олар принципіне құрылады полицентризма және полииерархии. Сондықтан халықаралық қатынастарда маңызды рөл атқарады табиғи процестер мен субъективті факторлар. Халықаралық қатынастар ретінде сол кеңістік, онда кездесетін және өзара іс-қимыл әртүрлі деңгейде (жаһандық, өңірлік, көп жақты және екіжақты) әр түрлі күштер: мемлекеттік, әскери, экономикалық, саяси, қоғамдық және зияткерлік. Барлық халықаралық қатынастар бөлуге болады екі негізгі түрі бар: қарым-қатынастар бәсекелестік пен ынтымақтастық қарым-қатынас. Халықаралық немесе әлемдік саясат өзегі болып табылады халықаралық қатынастар. Әлемдік саясат деп атайды процестерді әзірлеу, қабылдау және іске асыру шешімдер қозғайтын өмірі әлемдік қоғамдастық. Қазіргі заманғы әлемдік саясат қолданылады үлкен саны әр түрлі. Бірақ әлі күнге дейін басым болып қалуда ойымша, бұл негізгі субъектілері әлемдік саясат болып табылады мемлекет және топтары (одақтар). Алайда бүгін обозначилась объективті үрдісі кеңейту халықаралық қатынастар. Барлық неғұрлым маңызды субъектілері халықаралық қатынастарда айналып, халықаралық ұйымдар. Олар, әдетте, болып бөлінеді мемлекетаралық немесе үкіметаралық және үкіметтік емес ұйымдар. Мемлекетаралық ұйымдар тұрақты болып табылады, бірлестіктер мемлекеттерінің негізделген шарттарда, ие, белгілі бір келісілген құзыретіне және тұрақты органдары. Күрделілігі мемлекетаралық қатынастардың саяси саладағы қажеттілігін реттеуге халықаралық өмірге әкелді құру үкіметтік емес ұйымдар. Үкіметтік емес ұйымдар бар неғұрлым күрделі құрылымы, ол мемлекетаралық. Олар болуы мүмкін таза үкіметтік емес, ал болуы мүмкін аралас сипаты бар, яғни қосу және үкіметтік құрылымдар, қоғамдық ұйымдар, тіпті жеке мүшелері. Субъектілері ретінде халықаралық қатынастар халықаралық ұйымдарға кіре алады мемлекетаралық қатынастарға өз атынан және сол уақытта, барлық мемлекеттер, оның құрамына кіретін. Халықаралық ұйымдардың тұрақты өсіп келеді. Халықаралық ұйымдар қамтиды түрлі аспектілері халықаралық қатынастар. Олар экономикалық, саяси, мәдени, ұлттық облыстарында, бар белгілі бір ерекшелігі. Мысал ретінде түрлі халықаралық ұйымдардың келтіруге болады: — аймақтық ұйымдар сияқты Қауымдастығы Мемлекеттер Оңтүстік-Шығыс Азияда (АСЕАН), Еуропалық Экономикалық Қоғамдастық (ЕЭҚ, Жалпы нарық), Араб Мемлекеттері Лигасы (АМЛ) және т. б.; — экономикалық сипаттағы қамтитын салаға қаржы, сауда және бұдан әрі, мысалы, Халықаралық Сауда Палатасы (МТП), Халықаралық Валюта Қоры (ХВҚ), Халықаралық Қайта құру және Даму Банкі (ХҚДБ); — ұйымдастыру саласындағы жекелеген салаларын әлемдік шаруашылықтың, мысалы, Халықаралық Энергетикалық Агенттік (ХЭА), Атом Энергиясы жөніндегі Халықаралық Агенттік (МАГАТЭ), Ұйымдастыру Мұнай Экспорттаушы Елдердің (ОПЕК) және т. б.; саяси — экономикалық ұйымдар, мысалы, Африка Бірлігі Ұйымы (ОАЕ); — кәсіби ұйымдар: Халықаралық Ұйымы Журналистер (МОЖ); Халықаралық Ұйым Криминалдық Полиция (ИНТЕРПОЛ); — демографиялық: Халықаралық Демократиялық Әйелдер Федерациясы (МДФЖ), Бүкіләлемдік Жастар Қауымдастығы (СІЗГЕ); — ұйымның мәдениет және спорт саласында: Халықаралық Олимпиадалық Комитет (ХОК), Мәселелері жөніндегі Біріккен Ұлттар Ұйымы Білім, Ғылым және Мәдениет (ЮНЕСКО); — әскери ұйым: «Солтүстік Атлантикалық Шарты (НАТО), тынық мұхит Пакт (АН-ЗЮС); — кәсіподақ ұйымдары: Халықаралық Еркін Кәсіподақтары Конфедерациясы (МКСП), Дүниежүзілік Еңбек Конфедерациясы (ВКТ); — әр түрлі ұйымның әлем және ынтымақтастық: Дүниежүзілік Кеңесі (ЖЖМ), Пагоушское Қозғалысы, Халықаралық Институты; — діни ұйымдар: Дүниежүзілік Шіркеулер Кеңесі (МҮШЕСІ), Христиан Бейбіт Конференциясы (ХМК); — Халықаралық Қызыл Крест (МАК) ұйымдастыру, оның мақсаты болып табылады көмек военнопленным, басқа құрбандарына соғыс, апаттар мен дүлей апаттардың алдын алуды; — экологиялық ұйымдар: Гринпис және т. б. Ең маңызды рөл атқаратын халықаралық қатынастар жүйесінде аса маңызды рөл атқарады Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ). Ол іс жүзінде тарихта тетігі кеңінен көпқырлы өзара іс-қимыл әр түрлі мемлекеттердің бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдау, жәрдемдесу, экономикалық және әлеуметтік прогреске барлық халықтар. Құрылған 1945 ж. БҰҰ-ның айналды ажырамас бөлігі халықаралық құрылым. Оның мүшелері 185 мемлекет болып табылады деп куәландырады, ол жетті, іс жүзінде толық жан-жақтылық. Бірде-бір ірі оқиға, әлемде назарынан тыс қалады Біріккен Ұлттар Ұйымының. БҰҰ аясында қалыптасты бірқатар ұйымдардың органикалық кірді жүйесіне халықаралық қатынастар және құрылым ретінде БҰҰ және дербес ұйымдастыру. Оларға мыналар жатады: — ДДҰ (Дүниежүзілік денсаулық Сақтау Ұйымы); — ХЕҰ-ның (Халықаралық Ассоциация); — ХВҚ (Халықаралық Валюта Қоры); — ЮНЕСКО (Ұйым мәселелерімен айналысатын мәдениет және ғылым); МАГАТЭ (Халықаралық Атом Энергиясы жөніндегі); — ЮНКТАД-тың (БҰҰ Конференциясы сауда және даму); — Халықаралық сотқа. Халықаралық үкіметтік ұйымдар бар көп тетіктерінің әсер ету және халықаралық саясатты жеке-жеке мемлекеттерге қарағанда, қоғамдық ұйымдар, олар әсер ететіні, негізінен, қалыптастыру арқылы халықаралық қоғамдық пікір. Үлкен ықпалымен әлемдік аренада пайдаланады халықаралық монополия немесе трансұлттық корпорациялар (ТҰК). Оларға мыналар жатады кәсіпорындар, мекемелер мен ұйымдар, олардың мақсаты алу болып табылады пайда және олар жұмыс істейді және өздерінің филиалдары арқылы бір мезгілде бірнеше мемлекеттерде. Ірі ТҰК ие үлкен экономикалық ресурстармен беретін атындағы артықшылықтары тұрғыда ғана емес, алдында аз, тіпті ірі державалар. Маңызды әлемдік саясаттың субъектілері ретінде діни ұйымдар. Өте ықпалды субъектісі қалыптастыру және оның жұмыс істеуі әлемдік саясат өздері адамдар құқығы бойынша тиесілі болуы тиіс шешуші рөлі әзірлеуде негізгі принциптер сыртқы саяси стратегиясы ретінде өз елдерінің, сондай-ақ жалпы әлем. Бірақ рөлі, барлық жоғарыда аталған субъектілердің әзірше несоизмеримой рөлімен бар мемлекеттердің өкілеттігі ұсынуға әлемдік саясат тұтастай алғанда қоғам емес, не жеке взятую әлеуметтік топқа немесе саяси ұйымға. Байланысты жалпыұлттық міндеттері қамтамасыз ету, егемендігін, қауіпсіздігін, аумақтық тұтастығын, қарауында дәл осы мемлекет. Саясаттанушылар атап өткендей, мемлекет жалғыз жалпыұлттық институты бар заңды өкілеттіктері қатысуға басқа мемлекеттермен қатынастарында, шарттар, соғыс жариялауға. Мемлекет бұрынғыдай негізгі субъектілері әлемдік саясат және халықаралық қатынастар. Әсері, күші, мемлекеттің әлемдік аренадағы ұсынуға болады оның қабілеті қорғап, өз мүдделерін әсер етуі басқа да оқиғалардың барысына әлемде. Күші жойылды-мемлекеттің, оның ереже халықаралық қатынастар жүйесіндегі негіздейді бірқатар факторлар. Тағы жақында, жақсылыққа бас болып, әскери қуаты. Әрине, әскери әлеуетін анықтайды оның қуаты және тиісті ереже халықаралық аренада. Нақты жағдайын, мемлекеттің әлемдік аренадағы анықталады кең көрсеткіштері. Оларға қабылданды жатқызуға көлемін, аумағын табиғи және адами ресурстар, құрылымы ұлттық экономиканың көлемі мен сапасы өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы өндірісі, қамтамасыз етуі білігі еліміздің үдемелі дамуы, кепілдік экономикалық қауіпсіздігін қоғамдардың, сондай-ақ қабілеті елдің көрсетуге қарқынды әсері халықаралық дамыту. Халықаралық қатынастар жүйесі ретінде түсінуге болмайды без өзара байланысын осындай санатты, «сыртқы саясат». Сайып келгенде, халықаралық қатынастар қалыптасады, ең алдымен, жиынтығы сыртқы саяси қызмет болып табылатын мемлекеттер негізгі қатысушылары және халықаралық қарым-қатынастар ретінде дербес субъектілері мен мүшелері қандай да бір ұйымдар. Сыртқы саясат қатынастарды реттейді, осы мемлекет басқа мемлекеттермен, іске асыруды қамтамасыз етеді, оның қажеттіліктері мен мүдделерін халықаралық аренада. Сыртқы саясат бар, қызметі және өзара іс-қимыл ресми субъектілерді немесе присвоивших құқығы атынан әрекет етуге, қоғам мүдделерін білдіруге, қоғам, сайлау белгілі бір әдістері мен тәсілдері оларды жүзеге асыру. Сыртқы саяси қызмет бойынша алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу іске асырылуда әр түрлі құралдары: саяси, экономикалық, әскери, ақпараттық-насихаттау. Саяси құралдарға жатады, бірінші кезекте, дипломатия. Дипломатия — бұл ресми қызметі, мемлекет атынан арнайы институттар мен арнайы іс-шаралар, тәсілдерді, әдістерді, рұқсат етілген тұрғысынан халықаралық құқық бар және конституциялық-құқықтық мәртебесі. Дипломатия түрінде жүзеге асырылады келіссөздер, сапарлар, арнайы конференциялар мен кеңестер, кездесулер, дайындау және жасау екі жақты және көп жақты келісімдер, дипломатиялық хат алысу, халықаралық ұйымдардың жұмысына қатысу. Экономикалық құралдар сыртқы саясат көздейді экономикалық әлеуетті пайдалануға осы елдің қол жеткізу үшін сыртқы саяси мақсаттары. Мемлекет, тұлға, мықты экономикасы, қаржылық қуаты, иеленеді және берік ереже халықаралық аренада. Тіпті кішігірім мемлекет аумағы бойынша, небогатые материалдық және адам ресурстарымен атқаруы мүмкін видную рөлі әлемдік аренада, егер оларда күшті экономика, ол негізделген, алдыңғы қатарлы технологиялар мен таратуға қабілетті өз жетістіктерін алыс шегі. Пәрменді экономикалық құралдармен болып табылады эмбарго, немесе керісінше, барынша қолайлылық режимі саудада беру, инвестициялар, несиелер мен қарыздар, басқа да экономикалық көмек немесе оны беруден бас тартуды. Әскери құралдарына сыртқы саясат қабылданды жатқызуға әскери қуатын мемлекет қамтиды, әскерге, оның саны мен сапасы, қару-жарақ, моральдық жай-күйі болуы әскери базаларын, ядролық қаруға ие болуды. Әскери құралдары пайдаланылуы мүмкін құралы ретінде тікелей әсер ету, сонымен қатар жанама. Бірінші жатады, соғыс, басқыншылық, блокада. Мысалы, соңғы 55 ғасырлардағы адамзат бұларға әлемде барлығы 300 жыл. Бойы осы ғасырлар болды 14,5 мың соғыстар, қайтыс болған 3,6 млрд. адамға жетті. Адамдардың көпшілігі Жер бетінде сәйкес сөздермен Дж. Бернала, «соғыс әрқашан адамзатқа қарсы қылмыс, қазір ол тағы және madness». Алайда, түсіну губительности соғыстар, ал ядролық білдірмейді болмаған басқа да көзқарастар. Мысалы, Гегель былай деп соғыс — қозғалтқыш прогресс. А пікірі бойынша Мальтуса: «Соғыс-бар жаратылыстану-ғылыми заңына қарсы күрес артық. Қазіргі обществоведении мен публицистика сақтайды әсері, әлі рассматривающее соғысты қоса алғанда, ядролық, рұқсат етілген құралы. Жанама әскери құралдарына жатады қару-жарақ жарысы қамтитын жаңа қару түрлерін сынау, оқу-жаттығулар, маневрлер, қауіп-қатер күшін қолдану. Мысалы, әскери шығыстар барлығы әлемнің соңғы уақытта құраған 1000 млрд. доллардан, жартысынан астамы әлем ғалымдарының жұмыс істеді жаңа түрлерін жаппай қырып-жоятын қару. Әскери құралдарына сыртқы саясатын жатқызуға болады барлау және тыңшылық. Бүгін мұнда қолданылады жаңашыл ғылым мен техниканың жетістіктерін, многотонных ғарыш кемелерінің дейін микроаппаратов. Ерекше дамуы соңғы онжылдықта алды өнеркәсіптік тыңшылық. Насихат құралдарын қамтиды бүкіл арсеналы қазіргі заманғы бұқаралық ақпарат құралдары, үгіт-насихат үшін пайдаланылатын нығайту мемлекеттің беделін халықаралық аренада қамтамасыз ету үшін ықпал етеді тарапынан сенімді одақтас және ықтимал серіктестер. Бұқаралық ақпарат құралдарының көмегімен қалыптасады оң бейнесі, өз мемлекетінің, сезім көзайымы оған, ал қажет болған жағдайда — антипатии және сотталған басқа мемлекеттерге қатысты. Жиі насихат құралдары үшін пайдаланылады завуалировать сол немесе өзге де мүдделер мен ниеттер. 2. Халықаралық саясаттың негізгі теориялары Жолы ғылыми негіздемесі халықаралық қатынастар құруға байланысты общеметодологических теориялар шақырылған тұжырымдауға негізгі принциптері мен тәсілдері ғылыми талдау осы қарым-қатынастар. Негізгі қызметтеріне мұндай теориялар жатады: маркстік теория әлемдік революциялық процестің теориясы, прагматизм және саяси реализм, модернистские халықаралық қатынастар теориясы және геосаяси теориясы. Арасында маңызды орын алатын теориялар халықаралық саясаттың алады тұжырымдамасы революциялық трансформация әлемдік тәртіпті әзірленген. К. Марксом, Ф. Энгельсом және В. И. Ленин. Оған тән: таптық көзқарас талдау әлемдік проблемаларды зерттеу, сыртқы саясат, мемлекет байланысты ішкі қарау, халықаралық қатынастардың әрбір тарихи дәуірде сәйкес заңдылығымен дамудың нақты қоғамдық-экономикалық формаций, зерттеу объективті және субъективті факторлардың күштерді. Есептегенде дәуірінде кейін 1917 ж. өтпелі от капитализма к социализму, марксистер-ленинцы көтердік туралы ереже әлемдік революциялық процесінде, антиимпериалистической күрес. Сәйкес В. И. Ленин, мазмұнымен сыртқы саясатының империализм болып табылады, әлемдік үстемдік, при капитализме мүмкін емес өзге де негізі өзге принципі дележа, басқа күштер. Теориясы саяси реализм және прагматизм сыртқы саясаты әзірленді XX ғасырдың ортасында в. Дж. Кеннаном, 3. Бже-зинским, У. Ростоу, Г. Киссинджером және басқа да ғалымдар мен саясаткерлер. Мойындалған беделге ие осы бағытты болып табылады. Моргентау. Қарастыра отырып, жетілмеген жағдайда, қалай әрекет нәтижесі күштерінің салынған адам табиғаты, «реалисты» шақырды емес, қарсы тұра осы күштерге. Сәйкес Г. Моргентау, «моральдық принциптері ешқашан мүмкін толық жүзеге асырылуы тиіс кез келген жағдайда шамамен сәйкес келуі арқылы бір-біріне әрдайым уақытша мүдделерінің теңгерімі және әрқашан непрочное дауларды реттеу». Халықаралық саясат дегеніміз «реалистами» билік үшін күрес басталған егемен мемлекеттер астанада елбасының қатысуымен жастар превосходством. Күресті билік үшін шығарылады «саяси детерминизм» әлемдік процестер. Ерекше назар «реалисты» аударғанын және алда анықтау, мақсаттар мен міндеттерді, халықаралық саясат: тыныштығы қызметпен мемлекеттердің халықаралық аренада, аты, содан олар күшіне қарым-қатынас бір-бірімен. Реалисты пікірінше, егер саясатта әрқашан көрінеді общезначимые немесе топтық мүдделерін, онда халықаралық саясатта — көбінесе ұлттық мүдделер. Сондықтан олардың жұмыстарында алды игерудің тиянақты әзірлеуді тұжырымдамасы ұлттық мүдделерін. Ұлттық мүддені білдіреді түсіну және көрініс оның көшбасшыларының байырғы ұлттық қажеттіліктерін. Тұрақты мүдделеріне жатады «ұлттық қауіпсіздік» (қорғау, сыртқы қауіп), «экономикалық мүдде» (сақтау серіктестермен қарым, экспорттық әлеуетін және шетелдік инвестициялар, ішкі нарықты қорғау), «мүдделерін қолдау әлемдік тәртіп». Алайда, мүдде, болашақ подчиненную рөлі немесе туындаған бір мезгілде. Бөлектеу мәні ұғымдар «ұлттық» және «мемлекеттік» бағыты екенін атап өткен жөн, олардың арасында бар және айырмашылықтар. Кейбір жағдайларда ұлттық және мемлекеттік мүдделері сәйкес келмеуі. Үшін күрес мүдделерін іске асыруға мүмкіндік береді державе кетуі әлемде ереже, тиісті оның күші. «Халықаралық саясат, кез келген басқа, — деп атап өтті Г. Моргентау, — үшін күрес күші. Қандай болмасын, абсолюттік мақсаттары халықаралық саясаттың күші әрқашан болып табылады тікелей мақсаты». «Модернистские» теориясы құрылған қарама-қарсы дәстүрлі теориясы реализм ниеті туралы мәлімдеді байланыстыру үрдістері мен жетістіктері ҒТР модельдермен халықаралық қатынастар. Деректерін қалыптастыру теориялар сахнаның астында күшті әсерімен сандық зерттеу әдістері. Өкілдері осы ағым беріп отырмыз өзінің күш-жігерін нақты деректерді жинау және құру, осындай модельдерді болатын талдау көмегімен ЭЕМ-ді. Пионерами «модернизмге» өнер көрсетті К. Райт, К. Дойч, М. Ка-жоспары. Арнасында бұл бағыт қалыптасты мектептің құрылымдық-функционалдық және жүйелі сыртқы саясатты талдау. Модернисты әйтпесе қарағанда, реалисты, талдайды, мемлекеттің саясатын. Егер реалисты қарастырдық мемлекет ретінде тұтас бірлігін айқындайтын курс негізінде ұлттық мүдделерін, онда модернисты қарайды мемлекеттің жүйе ретінде болатын әсеріне сырттан және ішінен. Г. аллисон.және Дж. Розенау сипатталған әлеуметтік және саяси-психологиялық факторлар, қолданыстағы қалыптастыру және жүзеге асыру, сыртқы саяси процесс. Бұл мүмкіндік берді бөлсін сыртқы саясатындағы үш облыс: бюрократиялық саласы, оның назар ерекшеліктері жұмыс істеуі жұмыс істеп тұрған осы саладағы ұйымдар; ерекшелігі шешімдер қабылдау сыртқы саясат мәселелері бойынша мемлекеттік басшылық ролі; элит «және» қысым көрсету топтарының қалыптастыру сыртқы саясат. Барлық олар объединялись бастапқыда тұжырымдамасына ішкісаяси бастауында сыртқы саясат. Назар модернисты бөледі халықаралық ұйымдарға, трансұлттық корпорациялар мен басқа субъектілерге халықаралық қатынастар әсер ететін қалыптастыру әлемдік саясат. Егер дәстүрлі тұрғысынан қауіп күш неғұрлым тиімді құралы сыртқы саясатты, онда модернисты жасайды баса ынталандыру немесе кедергі келтіру процестерін дамыту өзара байланысты. Кіріспе ғылыми айналымға ең термин «геосаясат» есімімен байланыстырады швед зерттеушісі және саяси қайраткер Р. Челлена (1846-1922). Ол характеризовал геополитику «ғылымға қарайтын мемлекет ретінде географиялық организм немесе феномені кеңістік». Әкелері негізін және ең басты адептами геосаясат болып саналады американдық тарихшы А. Т. Мэхен, британдық географ және саясаткер Г. Маккиндер, британдық географ Дж. Фейргрив, американдық зерттеуші халықаралық қатынастар Н. Спайкмен, германиялық зерттеуші К. Хаусхофер. Түсіндірмесінде әкелер-негізін қалаушылардың геосаясат орталық орын детерминация халықаралық саясаттың осы немесе өзге мемлекет берілді, оның географиялық орналасуы. Мағынасы геосаясат көріспеген қр ұсыну алдыңғы қатарға кеңістіктік, аумақтық бастау. Пікірі бойынша, Ж. Маккиндера: «кімде-кім басқарады Шығыс Еуропа, басқарады Хартлендом (орта жермен) Еуразия; кім басқарады Хартлендом басқарады, әлемдік айда Еуропа, Азия, Африка, ал сол кім басқарады әлемдік арал басқарады әлемі». Хартленду қарама-қайшы келмесе «аралдық» кешені (Америка, Австралия, Океания, Ұлыбритания), отаным либерализма. Идея маңызы бар қаланың географиялық: факторлардың ережелері мемлекеттердің, олардың саясаты және тарихи тағдыры болып саналады жемісті. Барлық осы аспектілері бар елеулі мәні ресурстарды бөлу державалардың және жоспарлау кезінде оларды сыртқы саясаты. Басты кемшілігі бұл модель халықаралық қатынастар, қалай, дегенмен, және көптеген басқа, — абсолютизации болса, онда бір-бірінің түрлі компоненттері теңдеулер әлемдік саясат. Осындай негізгі теориялары сыртқы саясатының негізінде жатқан саяси ғылым туралы халықаралық қатынастары және сыртқы саясаты. Олардың көпшілігі сол немесе өзге дәрежеде алынады қару-саяси қайраткерлермен, әсер қалыптастыру сыртқы саяси бағытын мемлекеттердің біздің планета. Әрине, бірде-бірі осы теориялар болып табылады жан-жақты және ие емес монополия мінажат соңғы сатыда. Алайда, барлығын қосқанда, олар әр түрлі тараптар және әртүрлі проливают свет күрделі және қайшылықты әлем сыртқы саясат. 3. Дамытудың заманауи үрдістері халықаралық қатынастар Қазіргі кезең халықаралық қатынастар сипатталады стремительностью өзгерістер, жаңа түрлерімен бөлу билік. Кетті өткенге қарама-қайшылық екі сверхдержав — КСРО мен АҚШ. Разрушилась ескі халықаралық қатынастар жүйесі, ол алды атауы-биполярлық — двухполюсной. «Ала көрінісінде ломки ескі және жаңа өндірістерді салу, халықаралық қарым-қатынастардың барлық бөлуге болады бірнеше нақты просматривающихся даму тенденциясы. Бірінші даму үрдісі, қазіргі заманғы халықаралық қатынастардың шоғырландыру билік. Қалыптасу процесі жүріп жатыр мультиполярного (многополюсного). Бүгін барлық үлкен халықаралық маңызға жаңа орталықтары. Әлемдік аренаға барлық белсендірек шығады Жапония, ол қазірдің өзінде болып табылады «экономикалық сверхдержавой». Барады Еуропадағы интеграциялық үдерістер. Оңтүстік-Шығыс Азияда пайда болған жаңа постиндустриалды мемлекет деп аталатын «Азиялық жолбарыстар». Негіз бар деп ойлаймын жақын болашақта әлемдік саясатта күшті барлығы мәлімдесе, өзіңіз туралы Қытай. Арасында саясаттанушылар әзірге ортақ пікір жоқ болашағы туралы халықаралық қатынастар жүйесін. Бір бейім пікірінше, қазіргі уақытта жүйесін қалыптастыру жүріп жатыр, ұжымдық көшбасшылық, АҚШ, Батыс Еуропа және Жапония. Басқа зерттеушілер деп санайды мойындау керек АҚШ-тың бірден-бір әлемдік көшбасшы. Үшінші жоққа шығармайды жаңғыру биполярлық жүйесінің, оның орны КСРО-ның идеологиялық және әскери-саяси ойында АҚШ-та кетеді Қытай. Екінші үрдіс дамуының қазіргі заманғы халықаралық қарым-қатынастар болды, олардың жаһандану (С1оЬе — жер шары) саятын интернационализациялау экономика, дамуы бірыңғай жүйесін әлемдік байланыс, өзгерту және әлсірету функцияларын ұлттық мемлекеттердің қызметін жандандыру мемлекеттік емес трансұлттық құрылымдардың. Осы негізде қалыптасады барлық взаимозависимый және тұтас әлем; өзара іс-қимыл және ол жүйелі сипатқа ие болған мало-мальски айтарлықтай ілгерілеушілікке бір әлемнің сөзсіз береді отзвук басқа оның бөлімдерінде, қарамастан ерік, ниет қатысушыларының осындай процестер. Халықаралық саласындағы бұл үрдіс қарқынды жүзеге асырылуда нысанында жарылыс қауіпті өсу, халықаралық ынтымақтастық, әсерін, халықаралық институттар — саяси, экономикалық, гуманитарлық, сондай — ақ құру, өзінің мәні бойынша ұлттықтан жоғары органдар. Үшінші тенденция халықаралық қатынастарды дамыту болды артуы жаһандық проблемаларды, ал тиісінше ұмтылу әлем мемлекеттері бірлесіп шешу қажет. Ғылыми-техникалық революция (ҒТР), лебі XX ғасырдың ортасында, бірнеше ондаған шығарды, мұндай түбегейлі өзгерістер дамыту өндіргіш күштерді, олардың алдында блекнут мыңжылдық біздің предшественников. Ол ықпал етті күрт еңбек өнімділігін арттыру соқты орасан зор өсуі үшін қажетті адамдар. Бірақ бар және екінші тарап осы революция: туындаған көптеген бірегей деп аталатын жаһандық проблемаларды тұрған, адамзат алдында бүкіл өсім көрсетті, бұл біздің неспокойный және толық қарама-қайшылықтар әлемі бар, сол уақытта өзара байланысты, взаимозависимый және көбінесе тұтас әлем. Идм, императивно, повелительно талап ететін емес, оқшаулаудың және қарсы тұру, күш-жігерін біріктіру, барлық елдер мен халықтардың бейбітшілік сақтау өркениеттің, оның көбеюін және игілік ретінде қазіргі және болашақ ұрпақтардың адамдар. Барлық жаһандық мәселелері адамзаттың алдында тұрған бөлуге болады төрт негізгі топтары: саяси, экономикалық, экологиялық, әлеуметтік. Маңызды олардан бұрын барлық заставившая адамзат алдымен сезініп, содан кейін түсіну надвигающуюся қауіп-қатер, пайда болуы, тез жинақтауға және жетілдіруге жаппай қырып-жоятын қаруды, ол түбегейлі әлемдегі жағдайды өзгертті. Сипаты ядролық қаруды мүмкіндік бермейді кез келген мемлекетке әскери құралдармен қамтамасыз ету сенімділігі өз қорғаныс. Басқаша айтқанда, қауіпсіздік әлемінде ғана қол жеткізуге болады бірлескен күш-жігерімен. Ол мүмкін немесе жалпы барлық елдер үшін, не мүлде мүмкін емес. Оң арасындағы қарым-әлемнің жетекші елдерімен, бұйымдарды ең үлкен ғылыми, экономикалық және әскери-техникалық әлеуеті мен сделавшими елеулі қадам ұғынуға қауіптілік жанталаса сняли бұрынғы кездегі шиеленісті халықаралық қатынастарда. Маңызды проблема, беспокоящей барлық адамзат, айналып, халықаралық терроризм, түрлі нысандарын, оның ең қауіпті болып табылады мемлекеттік терроризм. Басқа, кем емес маңызды, бірақ әлдеқайда қиын шешілетін тобында экологиялық проблемаларды жатқызуға болады қоршаған ортаны сақтау мәселелері. Қауіп-экологиялық тепе-теңдік пайда болды. Ол надвигалась қалай таңдауыма, кейде нәтижесінде неосведомленности, ал көбінесе-пренебрежения адамдардың ықтимал зиянды, тіпті губительным салдарларға өзінің тәжірибелік қызметі. Проблема қоршаған ортаны сақтау органикалық байланысты күрт өсуіне, адамның шаруашылық қызметі, жыл сайынғы ақылы закономерными үрдістер қоғамдық дамыту: халық санының өсуімен, оның ұмтылысымен прогреске жақсарту, материалдық әл-ауқатын және т. б . Шамадан тыс, без оглядки, пайдалану адам табиғат әкелді бұқаралық кесу, сапасының нашарлауына ресурстар тұщы судың ластануына теңіздер, көлдер, өзендер, озон қабатының бұзылуына, сондықтан адам өміріне қауіпті. Үлесі артып келеді көмірқышқыл газының ауада. Ұлғаюда шығарындылары басқа да химиялық қосылыстар (азот, күкірт), салдары болып табылатын «қышқылды жаңбыр». Жүреді, климаттың жылынуы жер шарындағы жетекші туындауына деп аталатын «парник эффектісінің». Жарқын көрсеткіші, қоршаған ортаны ластау болды Чернобыль апат. Безобразная, бақыланбайтын шаруашылық қызметі адамдардың қауіпті өзінің салдарымен емес, знающими мемлекеттік шекараларының және сол федерацияны мойындайтын ешқандай кедергілер. Бұл міндеттейді, барлық елдер мен халықтардың күш-жігерін біріктіру, қорғауға бағытталған және қоршаған ортаны жақсарту. Экологиялық проблемалар өзара тығыз байланысты экономикалық — проблемалары бар өсу қоғамдық өндірістің өсуіне және осыған байланысты қажеттіліктерін энергия және шикізат. Табиғи ресурстар шексіз емес, сондықтан талап етіледі оңтайлы, ғылыми негізделген көзқарас, оларды пайдалану, Дегенмен осы міндетті шешуге байланысты немалыми қиындықтар кездеседі. Олардың бірі негізделген күрт артта қалуға байланысты дамушы елдердің деңгейі бойынша, энергия тұтыну халықтың жан басына шаққандағы өнеркәсіп дамыған. Басқа қиындық туындады технологиялық жетілмеуіне өндірістің көптеген мемлекеттер, соның ішінде Ресей, сондықтан үлкен артық шикізат, энергия, отын шығаруға арналған өнім. Алуан түрлі және әлеуметтік проблемалар. Соңғы онжылдықта атап өтілді өсіп келе жатқан алаңдаушылығына адамзат, вызванной обрушившимся оған ағынымен қауіпті аурулар мен зиянды төлейді. Жүрек-қан тамырлары және онкологиялық аурулар, ЖҚТБ, маскүнемдік, нашақорлық сатып интернационалдық сипаты болды бірі жаһандық проблемаларды. Бүкіл әлемді алаңдатпай қоймайды углубляющееся айырмашылық өмір сүру деңгейіндегі халықтардың дамыған және дамушы елдер. Слаборазвитые страны жиі барады аштық, нәтижесінде өледі адамдардың саны көп. Усугублению мәселелерді ықпал етеді, сондай-ақ сәйкес келмеуі қатынасында арасындағы демографиялық халық санының өсуі мен динамикасына, өндіргіш күштер. Әлемнің бөлу қылмыстың өсуі, әсерін күшейту мафиозных құрылымдардың, соның ішінде наркомафии. Жаһандық мәселелер туындаса тоғысында қарым-қатынас адам, қоғам және табиғат. Барлық олар органикалық өзара байланысты, сондықтан оларды шешу кешенді тәсілді талап етеді. Пайда болуы жаһандық проблемаларды әсер етті бүкіл халықаралық қатынастар жүйесінде. Шын мәнінде күш-жігерін болдырмауға бағытталған экологиялық апат, аштықпен күрес, өлімге душар ететін аурулармен, талпыныстары еңсеру артта қалушылық бере нәтижелерін, егер шешілетін болады жалғыз, ұлттық деңгейде қатысуынсыз әлемдік қоғамдастық. Олар планетарлық бірлестігінің зияткерлік, еңбек және материалдық ресурстар. Төртінші тенденция қазіргі заманғы халықаралық қарым-қатынастарды күшейту болып табылады бөлу, әлемнің екі полюсі — полюсі бейбітшілік, әл-ауқат және демократия мен полюсі соғыс, ашыту және зорлық-зомбылық пен қанауға. Көпшілігі адамзат өмір сүреді полюсте ашыту, онда басым кедейшілік бермеді және тирания. «Полюсте бейбітшілік, әл-ауқат және демократия бар 25 елдің, мемлекеттің Батыс Еуропа, АҚШ, Канада, Жапония, Австралия және Жаңа Зеландия. Оларға тұратын жер шары тұрғындарының 15%, деп аталатын «алтын миллиард». Бұл елдерде басым бай демократия, онда өмір сүру деңгейі қатардағы азаматтың тарихи өлшем бойынша өте жоғары (10-нан 30 мың доллар жыл сайынғы кіріс), өмір сүру ұзақтығы кем дегенде 74 жыл. Мұндай әл-ауқатын, мемлекет қол жеткізу арқасында ғана болуы жоғары дамыған ғылымды қажет ететін экономика. Екінші полюсте орналасқан мемлекет Африка, Азия, Латын америкасы, бұрынғы КСРО және Шығыс елдері. Оларға 80-нен астам млн. адам өмір сүреді жағдайында абсолютті кедейшілік, ал 500 млн. аш шамамен 50 млн. жыл сайын өліп сарқылудан. Экономикада осы мемлекеттің поставляли развитому әлемге энергия көздері мен шикізат пен өнер көрсетті ретінде қоқыс үшін • улы қалдықтар. Бесінші үрдіс болды, ол жалпы ішкі де, халықаралық саясат сияқты дүлей қақтығысы әлеуметтік-тарихи күштердің барлық заметнее теснится началами саналы, мақсатты, ұтымды реттеу құқығына негізделген, және демократиялық принциптерге негізделген. Алтыншы үрдіске айналды демократияландыру, халықаралық қарым-қатынастарды және ішкі саяси үрдістерді. Ол байқалады барлық елдерде қарамастан господствующего оларға үлгідегі саяси режим. С окончанием «суық соғыс» жағдайында да ең авторитарных режимдерінің едәуір сузились мүмкіндігі жасыратыны жоқ, ал легитимизировать бұзу мемлекет азаматтардың жеке бас бостандығы, табиғи және саяси құқықтары. Дүниежүзілік тарату алады мұндай құбылыс, үдемелі саясиландыру масс, барлық жерде талап етілетін ақпаратқа қол жеткізу, қатысу қабылдауға қатысты шешімдер, жақсарту өзінің материалдық әл-ауқатын және өмір сүру сапасын. Қол жеткізу постиндустриялық төңкеріс — жерсеріктік байланыс және кабельді теледидар, телефаксы, электрондық пошта, жаһандық Интернет желісі, делающая мүмкін дерлік жылдам тарату және алу, қажетті ақпаратты, бәлкім, барлық мүдделі қазіргі заманғы адам мәселелері, белгілері күнделікті өмірде адамдар ғана емес, экономикалық жағынан неғұрлым дамыған мемлекеттерде, бірақ неғұрлым кең таралуда. Күрт кеңейіп, құрамы, әртүрлілігі және саяси факторлар. Нәтижесінде әзірлеу және іске асыру, сыртқы саяси қондырғыларды болудан уделом тар адамдар тобы арнайы мемлекеттік ведомство, становясь игілігі жиынтығы әр түрлі институттарының, үкіметтік және неполитического сипаттағы. Өз кезегінде, бұл көрсетеді терең салдары саяси қарым-қатынастар тұрғысынан олардың тікелей қатысушылар. 4. Ресей халықаралық қатынастар жүйесіндегі XX ғасырдың соңында ресей үшін туындаған мәселелерді іздеумен, анықтаумен орны мен рөлін жаңа мемлекет әлемдік қауымдастықта. Ресей унаследовала КСРО-дан бірде мәртебесін сверхдержавы, бірде рөлін орталықтарының бірі әлемдік саясат, равновесного АҚШ және олардың одақтастарына. Күрт кеміді, оның геосаяси кеңістік. Кеңес Одағының ыдырауымен Ресей қалай оттеснена қарай шығыс бөлігі Еуропа айырылды ыңғайлы шығу, Әлемдік мұхит, әлсіз келеді инфрақұрылым, сонымен бірге Украинамен, Беларусьпен және Прибалтикой одан алшақтады және неғұрлым дамыған, бұл ретте аймақтар. Ресей бөлінген Батыс және Орталық Еуропа белдігі егемен мемлекеттердің шығады — тынық мұхиты аз дамыған өз бөлігі. Таратылғаннан кейін Варшава шартының арақатынасы күштерінің Еуропадағы өзгерді емес пайдасына, Ресей күшейді әсері НАТО-ның, ол көп ұзамай шығады, мемлекеттік шекара. Ресей жоғалтты өзінің бұрынғы одақтастарына және сатып алынған бірде-бір жаңа. Кең байтақ географиялық кеңістік және әркелкі бөлу табиғи байлықтарды ел аумағында этноцивилизационное алуан түрлілігі, оның халықты қамтитын 150-ден астам әр түрлі халықтар, үлкен ұзындығы, құрылықтағы және теңіздегі мемлекеттік шекарасын, көптеген қиылысатын немесе оларға жақын орналасқан плотнозаселенных және бар шектеулі табиғи ресурстарды шет мемлекеттердің көпшілігі мүдделі бөлген Ресей және енгізу оның жекелеген табиғи ресурстарға бай аймақтардың құрамына өз аймағында — барлық бұл бізге өзінің сыртқы саясатты қалыптастыру. Нәтижесінде ойластырылмаған реформалар экономикалық және әскери әлеуетін едәуір төмендеді. Жүреді, оны ығыстыру, шетке қайта жеткізуге негізделген, задворки әлемдік экономика. Көптеген параметрлерін (басқа мөлшерлерін белгілеудің аумағы және ядролық әлеуетін) Ресей санатына көшкен орта державалардың. Төмендеуі экономикалық, технологиялық және әскери қуаты Ресей айтарлықтай азайтты, оның халықаралық беделін. Шешу кезінде өткір халықаралық проблемаларды пікірін ресейлік мемлекет іс жүзінде есепке алынбайды. Бір кезде шынында да ұлы ел, әлемдік державе бүгін іздеуге немесе одан кем ыңғайлы орын ойнауға қарапайым рөлі жағдайында қарқынды өсіру геосаяси әлеуетін АҚШ, Қытай, біріккен Еуропа және бірқатар басқа да елдердің. Ұмтылу қайтаруға геосаяси мәртебесі сверхдержавы немесе тіпті перворазрядной ұлы державаның бүгінгі әзірге несостоятельно және, мүмкін, тіпті губительно. Іздеп өз орнын халықаралық саясат, ол еді болуы, оның мүмкіндіктері, оның салт-дәстүріне, Ресей тура келеді де ескеру шынайы биылғы моноцентризма кезінде үстемдіктің АҚШ-тың, сондай-ақ ықтимал перспективаларын қалыптастыру полицентризма әлемдік геосаяси кеңістікте өзгеріп отыратын халықаралық қатынастарда. Қазіргі заманғы Ресей аулақ жағымсыз аспектілерін қалыптастыру жаңа әлемдік тәртіптің жөн үйрену пайдалануға қолайлы факторлар. Бүгін Ресей бар елеулі мүмкіндіктер жүргізу үшін белсенді сыртқы саясат. Ол сақтайды тұрақты мүшесі БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің, күшті ядролық әлеуеті бар, ең үлкен аумағы едәуір табиғи байлықтары, білімді халық. Айта атқарылған жұмыстарды геосаяси жағдайы. Біздің еліміз алып орталық позиция әлем картасында. Бұл аймақ кейде деп атайды сердцевиной Жер. Батыс бөлігінде ел кіреді Еуропаға, шығыс Азияға. Алайда, атап өткен жөн әзірлеу ұлттық басымдықтарды қазіргі заманғы Ресей жүруде қиын және терістеуі қайшы болғанда. Бұл қауіпсіздік мүдделеріне Ресей құруды талап етеді берік өзара тиімді байланыстарды ең жақын географиялық ортамен, белсенді дамыту экономикалық, әлеуметтік, мәдени ынтымақтастықтың белгілі бір елдер. Бірақ әлі күнге дейін анық емес тұжырымдалған ұлттық немесе мемлекеттік мүдделерін. Бұл сыртқы саясат Ресей қалыптасу кезеңінде тұр. Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастары мен сыртқы саясаты. Қазіргі халықаралық катынастар деп әлемдегі халықаралық қатынастар субъектілерінің арасында пайда болатын әр түрлі байланыстар мен кездесулер, акциялар мен әрекеттер түсіндіріледі. Осы қатынастардың базалық әлеуметтік негізі Жер планетасында өмір сүретін бірлік пен тұтастықты калыптастыратын адамзат. Дегенмен осынау бірлік пен тұтастық — қайшылықты нақтылық және көп бейнелі, эр түрлі, тіпті карама-қарсы мүдделердің түйісуінің бірлігі болып табылады. Олар (осы мүдделер) қажет болғандықтан саясатқа еніп кетеді және саяси шешімдерді талап етеді. Сонымен, халықаралық қатынастар субъектілерінің мүдделерінің түйісуінің өзегі болатын саяси шынайылықтың спепификалық мазмұны халықаралық қатынастар болып табылады. Қазіргі кезде мемлекетпен катар мемлекеттен тыс құрылымдар да халықаралық қатынастардың субъектілері болып табылады, яғни жекелей алғанда БҰҰ және оның органдары: Бас Ассамблея, Кауіпсіздік Кеңесі, Экономикалық және Әлеуметтік Кеңес, Қамқорлық туралы Кеңес, Халықаралық сот, Секретариат. БҰҰ құрылым белсенді және мақсатты қызметінің нәтижесінде халықаралық шиеленістердің түйінін шешу, келісімдік процестерді жолға қою, мемлекеттердің мүдделерін түйістіру, халықаралық құқық нормаларының сақталуын қамтамасыз ету, агрессияны айыптау, халықаралық проблемаларды шешуде консенсустық мәдениет пен бейбітшілік сүйгіштікті қалыптастыруға кең жол ашылады. Бұл жағдайда БҰҰ къізметі халыкаралык-кұқықтық шеңберде болады. 1945 жылдың 26 шілдесі күні Сан-Франциско каласында қабылданған БҰҰ Жарғысында көрсетілгендей, БҰҰ және оның органдарының міндеттері мыналар: халықаралық проблемаларды шешудің тәсілі ретінде соғысты болдырмау адамзат өмірінде адамның негізгі құқықтарына, адамзат тұлғас артықшылықтары мен құнды, әйелдер мен еркектердің, кіші және үлкен ұлттардың теңдігіне сенімді нығайту; елдер мен халықтардың алдында пайда болатын проблемаларды шешу үшін халықаралық жағдайлар жасау. БҰҰ мен оның органдарының негізгі күш-жігері қақтығысқа алып келетін жағдайларды зерттеуге, қақтығысушы тараптардың позицияларын анықтау мен айқындауға, оларды құқықтық және моральдық тұрғыдан бағалауға және қақтығысты шешу бойынша нұсқауларды дайындауға, ал қажет болған жағдайда куш қолдануға бағытталынған. Өйткені БҰҰ ерікті халықаралық ұйым болғандықтан ол өзіне мүше елдердің еркі негізінде ғана қызмет ете алады. Оның шешімдері, нұсқаулары мен қабылдаған шаралары халықаралық құқық нормаларымен, сондай-ақ БҰҰ жарғысында көрсетілген мақсаттар мен принциптерге сәйкес болуы керек. Аталмыш шаралар экономикалық және дипломатиялық қатынастарды, коммуникациялық байланыстарды толықтай немесе жеке л ей үзу тұрінде болуы мүмкін. Егер бұл әрекет жеткіліксіз болса, онда Қауіпсіздік Кеңесі "халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдау мен қайтадан қалпына келтіру үшін қажетті әуе, теңіз және құрлықтағы күштердің өрекетін пайдалануға өкілетті". БҰҰ қарулы күштері жауласушы тараптардың армиялары арасындағы қарулы буфер, қарауыл-күзет қызметін атқару, қарулы террордан бейбіт тұрғындарды қорғау және т.б. қызметтерді атқарады. БҰҰ өз алдына адамдар арасында бейбітшілік пен әділеттілік салтанат құру үшін және экономикалық, әлеуметтік, мәдени, гуманитарлық мөселелерді шешетін әлеуметтік прогреске жету үшін қолайлы жағдайлар жасау проблемасын мақсат етіп қояды. БҰҰ басты назар аударатын салалар әлеуметтік және саяси қақтығыстар аумағындарын алатын кедейшілік, эпидемиялар, апаттар мен террорлық ұлттықдың әрекетінен туындайтын салдарлар. БҰҰ — басты проблемасы гуманитарлық және басқа да апаттардың салдарын тоқтату, көмек көрсету және жою үшін мемлекеттердің күшін біріктіру. " БҰҰ және оның органдары өз алдарына іргелі мәселелер қоятын кең дамыған саяси жүйені көрсетеді. Ол мәселелер: Жер планетасындағы бейбітшілікті сақтау, әлеуметтік прогреске жан-жақты көмек көрсету және кең көлемдегі іргелі мәселелерді шешу. Халықаралық қатынастар субъектісі ретінде БҰҰ және оның органдарымен қатар, аймақтық келісімге түсетін және соған сәйкес өз органдарын құратын мемлекеттер аса елеулі рөл атқарады. Қазіргі кезде мемлекетке саяси маневр, өз мүдделерін қорғау, халықаралық қатынастардағы күш пен құралдар балансын реттеу үшін жеткілікті кеңістікке ие болуға мүмкіндік беретін әрдайым дамып отыратын екі жақты және көпжақты келісімдер жүйесі және органдары бар. Азаматтық қоғам ұлттықы да халықаралық қатынастардың субъектілері болып табылады. Олардың алдында тұрған мәселелер ұлттық-мемлекеттік ауқымда (экологиялық, құқық қорғау және басқа да ұйымдар) тиімді шешілмеуі мүмкін. Олар өздерінің мәселелерін шешу үшін бұқаралық қозғалыстар ұйымдастыру және үкімет пен халықаралық ұйымдарға қысым көрсету жағдайында болады. Халықаралық қатынастар субъектілері ретінде саяси бастаманы қоғамдық пікірді көтеруге қабілетті, үкіметтің жүргізіп отырған саясатын реттеу мақсатында оларға ықпалын тигізуге мүмкіндігі бар беделді адамдар да түсе алады. Бұлардан басқа, қазіргі кезде аймақтық, мемлекетішілік қақтығысты жағдайды туғызуға қабілетті, жеткілікті түрде ықпалды халықаралық және мемлекетішілік саяси процестерге өсерін тигізе алатын заңсыз ұлттық мен құрылымдар да бар. бұл ұлттық мен құрылымдар кең көлемде қызмет істеуге қажетті материалдық-қаржылай, адам ресурстарына, өзінің идеологиясына, қарулы отрядтарға ие. Олардың саяси міндеті жартылай заңды ахуалға өтіп алу. Ол үшін, ең алдымен, өздерінің заңсыз, қылмыстық өрекеттерін ақтау және дамыту жолында мемлекеттік билікті пайдалану үшін мемлекеттік-билікгік құрылымдарға еніп алу қажетті. Осы қатермен күрес терроризмге, заңсыз бизнеске және басқаларына қарсы қажетті акцияларды қолдану үшін мемлекеттермен, БҰҰ күш-жігерін біріктіруді талап етеді. Қазіргі кездегі халықаралық қатынастардың шынайы өзегі, ядросы мемлекеттердің өзара байланысы мен өзара қызметі болып табылады, өйткені мемлекет халықаралық аренада халықаралық байланыстар мен қатынастарға түсетін халықтардың тәуелсіздігін көрсетеді және осыған орай халықаралық қатынастар мемлекетаралық қатынастармен тығыз байланыста көрінеді. Халықаралық істерге қатысушы мемлекеттен тыс құрылымдар, азаматтық қоғам ұйымдары, жеке беделді тұлғалар халықаралық келісімдер негізінде қабылданған және мемлекет іске асыратын құқықтық нормалар мен принңиптер шеңберінде әрекет етеді. Тек мемлекет қана осы үшін қажетті билік өкілеттіктеріне және күшпен құралдары арсеналын тарату құқығына ие. Міне, қазіргі халықаралық қатынастардың субъектілері осындай, олардың өзара әрекеті субъект-субъектілік қатынастар шеңберінде қазіргі халықаралық саяси шынайылықты құрайды. Казіргі кездегі халықаралық қатынастар мемлекеттің сыртқы саясатына өз ізін қалдыратын дамудың басты тенденцияларының қатарымен сипатталынады. Казіргі адамзаттың өмірі үшін шаруашылық байланыстардың болуы және қарқынды дамуы, тауар мен қызметтің әлемдік рыногының калыптасуы, мемлекеттердің экономикалық өзара тәуелдігіне, олардың мүдцелерінің өзара түйісуіне алып келетін жалпығаламдық шаруашылық кешенінің біртіндеп калыптасуы аса өзекті. Осы негізде әлемдік сауда дамиды, қаржы инвестициялары жүзеге асады, казіргі заманға сай технологиялар игеріледі және ендіріледі, коммуникациямен ақпараттық камтамасыз етудің Қазіргі заманғы құралдары жасалынады және т.б. яғни постиндустриалды өркениетке тән сипаттағы істер атқарылады.Постиндустриализм экономикалық ахуалдың деңгейі ретінде кейбір дамыған елдердің өмірі үшін ғана тән болса да, көптеген мемлекеттер мен елдер индустриалдық және индустриалдыққа дейінгі даму процесін басынан кешіруде. Постиндустриализм экономикалық және өлеуметтік дамудың іргелі және басты ағымы болып табылады. Ол экономикалық және әлеуметтік-мәдени жағдайының деңгейімен санаспай барлық елдерді өзінің түңғиығына тартып алады. Постиндустриализм өзінің экономикалық мүмкіншіліктері мен әлеуметтік-мәдени ықпалы бойынша ұлттық-мемлекеттік және аймақтық шеңберде тұйықталынып қалуы мүмкін емес. Ол ұлттық-мемлекеттік, аймақтық шеңберден шыға отырып, белсенді түрде жалпығаламдық мәртебеге ие болады. Постиндустриализмнің қазіргі халықаралық қатынастарга ерекше ықпалын тигізетін адамзат өркениеті дамуының жаңа сатысы екені даусыз. Демек, жалпығаламдық дамудың осы ағынына ілесуге және онда өз орнын табуға ұмтылу қазіргі мемлекеттердің аса маңызды сыртқы саяси мәселесі болып отыр. Бұл үшін басқа елдермен тең дәрежелі серіктес болуға ұмтылатын, қазіргі халықаралық кұндылықтарды (БҰҰ, оның мақсаттары мен принциптері, халықаралық құқық, консенсуалды саяси мәдениет, күш қолданудан бас тарту, эквивалентті экономикалық айырбасқа ұмтылу және т.б.) танитын ашық, демократиялық қоғам болуы шарт. Қазақстан Республикасы өзін ашық демократиялық қоғам ретінде жариялай отырып, осы ережелердің барлығын өз Конституциясының баптары ретінде тіркеді, осыған орай жаңа халықаралық жағдайларға бейімделудің жалпықұқықтық негізін қалады. Постиндустриализм Жер планетасындағы адамзат өмірінің ғаламдану проблемасымен тығыз байланысты, бұл — халықаралық қатынастарға проблемалық қолтаңбасын қалдыратын қазіргі кездегі әлеуметтіліктің дамуының басты кезеңі. Қазіргі жағдайда Жер планетасындағы адамзат өмірінің ғаламдану тенденциясын мүдделері ұлттық-мемлекеттік құрылым шеңберіне сыймайтын ұлттық емес экономикалық құрылымдар жүзеге асырады. бұл ар — постиндустриалдық өркениеттің алыптары — транс ұлтгық компаниялар (ТНТ), трансұлттық банктер (ТНБ) және басқа да мемлекеттік емес және ұлттық емес құрылымдар. Халықаралық қатынастарда олардың ықпалы барған сайын өсе түсуде, бірақ тұтастай алғанда қазіргі адамзат бізді осы әлемге алып баратын жолдың алғашқы баспалдағында түр деп айтуға болады. Тарихи және дәстүрлі тұрғыдағы ұлттық отандарда (дүниені мәдени қабылдау мен оның проблемалары елеулі тұрғыда осымен анықталынады) өмір сүрген адамзат үшін постиндустриалдық өркениет алып келетін жаңа құндылықтың бағдарларға бейімделу және игеру өте қиын болады. Бірақ, көзжетерлік нәрсе, XXI ғасыр халықаралық қатынастарға өз ықпалын тигізетін бейімделу кезеңі болатындығы сөзсіз. Біздің көзқарасымыз бойынша, жаңа постиндустриалдық жағдай жалпы адамзаттық мәртебеге ие (БҰҰ төрізді ұлттық) құрылымдар мен нормалардың мәнін көтеруі керек, олардың одан ары дамуы және проблемалық толығуы халықаралық құқыққа ие болуы қажет. Енді осы жаңа жағдайларға бейімделудегі — Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының маңызды мәселесін қарастырайық. Біз өзімізге, өз жерімізге және оның қойнауларына өкім жүргізе алатын тәуелсіз мемлекет боддық. Бірақ мыңдаған жылдар бойы жер қойнауы ашылмай жатты, біздің ата-бабаларымыз жердің үстіңгі қабатын ғана пайдаланды. Біздің ұлттық байлығымыз көпқатпарлы екендігін, оның ең маңыздысы оның қойнауында жатқандығын түсіне бастадық. Алайда қазіргі кезде бұл — менікі, оны мен ешкімге бермеймін принңипімен өмір сүруге болмайды. Бізге жатын алып жақсы өмір туралы аңсауға тағы болмайды. Жер қойнауының табиғи байлықтары шектеулі. Сондықтан қажет болған жағдайда оны алуға болады, бірақ ысырапқа жол берілмеуі керек. Біздің ұлы даламыз қаншалықты кең болса да Қазіргі кездегі каруланған әскерге оны жаулап алу түкке тұрмайтындығын ескергеніміз жөн. Сол себептен Қазақстан үшін өз кауіпсіздігінің халықаралық кепілдігін алу аса маңызды, ал бұл үшін ұлттық байлығымызды басқалармен бөлісу кажет. Қазіргі халықаралық қатынастар дүниедегі екі саяси жүйені, (капитализм және социализм) жокқа шығару жағдайында дамуда және мемлекеттер өзінің сыртқы саясатын анықтағанда халықаралық қатынастардың осы ерекшелігін басшылықка алуы керек. Мемлекеттер арасындағы іргелі идеологиялық және саяси ерекшеліктердің негізінде пайда болатын әлемнің биполярлығы мемлекетеаралық кэтынастарға идеологияшылдықты енгізді, халықаралық сауданың, экономикалық байланыстардың калыпты дамуына кедергі келтірді, экономикалық мүдделердің (тауарға, қызметке, технологияға және т.б. эмбарго) жүзеге асу сферасын тарылтты, автаркияның дамуына алып келді. Осының барлығы елдердің, аймақтардың экономикалық прогресін тоқтатты, өмірдің милитарлануына әкеліп соқты. Бүгінгі күнде бұрынғы биполярлық келмеске кетсе де, оның салдары мемлекет басшыларының өзара сенбестігінде, халықаралық акциялардың шиеленіскен бағасында, тұтастай алғанда, халықаралық өмірді дұрыс қабылдамауда әлі де болса сақталынып отыр. Екі әлеуметтік жүйенің теке-тіресі екі өскери блоктың құрылуына өкеліп соқты: НАТО және Варшава Шарты ұйымы. бұл ар жауласушы екі жүйенің қаруы болған өскери-саяси одақтар еді. Әлемдік социалистік жүйенің күйреуі Варшава Шарты елдерінің өскери блогының тарауына алып келді. НАТО өзінің қарулы күші бар, БҰҰ мен Қауіпсіздік Кеңесінің шешімімен нақты әскери акцияларды орындайтын өскери-саяси одақ болып сақталынып қалды. Әрине НАТО-ның өмір сүруі — бұл биполярлық дүниенің қалдығы және ол қазіргі халықаралық өмірде айтарлықтай күрделі жағдайлар туғызады, өйткені НАТО жеке еріктің қаруы. НАТО-ның өмір сүруі және ол іске асырып жүрген белсенді әскери әрекеттер басқа елдерді осыған ұқсас әскер-саяси блоктарды құруына итермелеуі мүмкін. Бүгінгі күндегі адамзат құруға талпынып жүрген әлемнің көпполюсті моделі объективті негізге ие. Аймақтық байланыстар мен мүдделердің (геосаяси, әлеуметтік-мәдени, этнодемографиялық және т.б.) болуы — қазіргі адамзат өмірінің шынайылығы. Белгілі бір кұрлықта өмір сүретін халықтар тағдырының ортақтығы қазіргі кездегі әлемдік шаруашылық қатынастарының қаншалықты дамығандығының өзінде тарихи және дөстүрлі тұрғыда қалыптасқан саяси басымдықтарды анықтауда құндылықтарға ие қауымдастық болып табылады. Еуропа бірлестігі, Еуразиялық кауымдастық, Азия-Тынық мұхит аймағы, Африка мемлекеттерінің ұйымы, Оңтүстік және Солтүстік Америка елдері мүдцелерінің бірлігі төрізді аймақтық ұлттық әлемнің көпполюсті моделінің қалыптасуында ерекше мәнге ие болуы мүмкін. Осы тұрғыда Қазақстан Республикасының Президенті Н.Э. Назарбаевтың еуразиялық идеясы — өте жемісті және перспективалы идея. Ел басшылығының негізгі сыртқы саяси мәселесі — Қазақстан Республикасын әлемдік қауымдастықкң бейбітшілікгі жақтаушы және тату көрші мемлекет ретінде интеграциялауға ұмтылу. Қазіргі халықаралық қатынастарға айтарлықтай ықпал тигізетін фактор мемлекеттердің милитарлануы болып саналады. Олардың бюджетінің көп бөлігі әскери шығындарға жүмсалынады. Кең көлемдегі қару-жарақ өндірісі жолға қойылып, заңды және заңсыз қару-жарақ саудасы дамиды және қызмет етеді. Кару-жарақ шығару мен сату көптеген елдер бюджетінің басты кіріс көзі болып саналады. Байқалып отырған милитаризм саяси мәдениетке елеулі ықпалын тигізеді. Адамзат зорлық-зомбылыққа, қару қолдануға бейім тұрады. Халықаралық келісімдерде келісім жүргізуші елдер соғыстың, зорлық-зомбылықтың көмегімен өз позиңияларын нығайтуды көздейді. Милитаризм өмірге тиімділігі жоғары қару өндірісін алып келді. бұл адамдарды жаппай жоюға арналған ядролық, химиялық, бактериологиялық және т.б. карулар. Қару-жарақ өндірісіне араластырылған адамзат жасампаздығы бүдан да қатерлі жаңа қаруларды ойлап табуы да мүмкін. Осы тұрғыда Қазақстан Республикасының халықаралық позициясын орнықтыра түсуде оның үкіметінің бейбітшілікті жақтайтын саясатқа принңипті ұстанымдары, бірінші болып қарулы күш қолданудан бас тарту, барлық халықаралық мәселелерді келісім жолымен шешуге бағытталынуын, өз территориясында ядролық қаруды сақтамау туралы жарияланымын айтуға болады. Ел үкіметінің осы және басқа жарияланымдары мен акңиялары біздің көршілеріміз бен әлемдік қауымдастықтың Қазақстан Республикасын тату көршілікке ұмтылушы, ешкімге территориялық және басқа да айыптар тақпайтын, барлығымен бейбітшілік және келісім жағдайында өмір сүруші мемлекет екендігін танытады. Қазақстан Республикасының Конституциясында оның халықаралық саясатының негізгі принциптері көрсетілген 8-бапта былай деп жазылған: «Қазақстан Республикасы халықаралық құқық принциптері мен нормаларын құрметтейді, мемлекеттер арасында ынтымақтастық пен тату көршілік қарым-катынас жасау, олардың теңдігі мен бір-бірінің ішкі істеріне араласпау, халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу саясатын жүргізеді, қарулы күшті бірінші бо- лып қолданудан бас тартады». Тұтастай алғанда, қазіргі халықаралық жағдайға адамзат тегінің өсіп отырған субъектілігі айтарлықтай әсер етеді. Аса ірі мәдени потенциал жинақталған. Адамзат практикалық өрекеттің аспабы ретінде табиғаттың дүлей күштерін пайдалануға қабілетті. Адам табиғаттың тылсым құпияларын тани отырып, қоршаған ортаның өзгертушісі болады. Осының барлығы адам әрекетімен жүзеге асады. Адамзат субъект ретінде әрекет ететін өз мүдделері бар және оларды іске асыруға үмтылатын әрқилы құрылымдарға бөлінген: құрлықтар, аймақтар, мемлекеттер, нәсілдер, этникалық құрылымдар, ұлттар, таптар, сословиелер, әлеуметтік топтар. Олардың өзара қатынасы саяси шынайылықты құрайды. Халықаралық қатынастар осы саяси шынайылықтың бір бөлігі болады. Олар, ең алдымен, мемлекетаралық қатынастар ретінде қызмет етеді, өйткені саяси қатынастардың барлық субъектілерінің мүдделері мемлекеттік саясатта көрінеді. Мемлекет оларды мемлекеттен тыс халықаралық аренада көрсетеді. Барлық мемлекеттік құрылымдар халыкаралық аренада әрекет етеді және байланыстың ерекше мемлекетаралық каналын — дипломатия мен дипломатиялық қызметті қалыптастырады. Мемлекеттің дипломатиялық қызметі өкілдік және ақпараттық тәрізді екі негізгі функцияны атқарады. Осы функциялардың екеуі де мемлекеттің табысты халыкаралық қызметі үшін аса маңызды. жүктеу/скачать 115,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|