Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
- Бұл бет үшін навигация:
- Пероиск уеіін ің тұрғындары айналысты, сондай-ак Ырғыз алқабында, Қамысбалық коліидс де ауланды.193 Сырдария өзенініңтөм енгі ағыстарында балык көсіпшілІГІ
| 1887 жылы ниш 7 (НЮ
пұттан астам жүн сатып алы нды .192 К ең таралған кәсіп ш іліктің бірі балы к аулау болды. Сол к с і Л С суы мол Әмудария менС ы рдария кұйып жатқан Арал теңізі қоныс аудирушы- ларды балык байлығымен қызықтырды. Бұл кәсіпш ілік Кокарал гүбеі І Н Д О ш оғырландырылды; балы қ аулаумен негізінен Қ азалы , Пероиск уеіін ің тұрғындары айналысты, сондай-ак Ырғыз алқабында, Қамысбалық коліидс де ауланды.193 Сырдария өзенініңтөм енгі ағыстарында балык көсіпшілІГІ сонау XIX ғасырдың 60-жылдарында, алғаш кы отарш ыл казактар шағын балык аулау компаниясын ұйымдастырған кезде басталған еді; 1861 жылы - 3 000 пұт, 1862 жылы - 2 600 пұт балы к ауланды; С ырдария балыктарм Ж айы к пен Еділдің балыктарымен ойдағыдай бәсекелесті; оларды н уыл- дырығы М әскеуде сатылды.194 Ж айы к казактары да балык аулаумен айна лысты; С ы рдарияны ңтөм енгі ағыстарынан ауланатын кептірілген табан балығының миллиондаған данасы еуропалык Ресейгетасылып, онда түрак- ты ж әне едәуір пайдалы бағамен өткізілді.195 Өнеркәсіп. О тарлы к К азак стан н ы ң са н -сал ал ы эк о н о м и к асы н ы н кұрамдас бөлігі жергілікті өнеркәсіп болды, оны ң біркелкі емес, өтпелі, ең алдымен ұсактауарлы деңгейі мен мәні біркатар карама-карсы пікірлер туғызды. Казіргі түсінік мағынасында алғанда, сол дәуірдегі осы саланы , зауыттар мен фабрикаларды өнім ділігінің мөлш ері, ш ығаратын өнім інің көлемі жөнінен еңалды м ен колөнер кәсіпш ілігі қатары на ж аткы зуға бо- латын еді. Ө здерінің көлем і, кұры лы сы ны ң карапайымды ғы ж ағы нан, сондай-ак оларда жұмыс істейтін жүмысш ылар саны бойынш а шағын бүл «зауыттар» шын мөнінде XIX ғасырдың аяғы — XX ғасырдың басында ғана өнеркәсіптің карапайым бастамалары болды. Мал шаруашылығы шикізатын өндеу жөніндегі алғашкы кәсіпорындардың негізгі ошактары Акмола және Семей облыстары болатын. Ж е р г іл ік т і м е к е м е л е р ж и н а ғ а н д е р е к т е р б о й ы н ш а , м ұ н д а й кәсіпш іліктердің алғаш кы ош актары А кмола облы сы нда XIX ғасырдьщ орта ш енінде-ак пайда болған. 1888 жылы Семей облысында 63 «зауыт» — 13 былғары, 9 сабын кайнататын, 1 шарап аш ытатын, 1 май корытатын, 23 кірпіш , 2 сыра аш ытатын ж ән е баска да 4 зауы ттар болы п, оларда 262 жұмысшы істеген, жалпы шығарған өнімдері 230 147 сомға ж еткен .196 Оның үстіне мал ш аруаш ы лы ғы ш икізаты н өңдеу ж өн індегі к әсіп о р ы н д ар негізінен уезд орталы қтарында орналасы п, дала тұрғындарын ж аңа эко- н о м и кал ы қ үрдістерге үнемі тарты п оты рды . Бұл орайда ш и кізатты өңдеудің ұлғайтуына карай негізінен ірі коны старды ң құры луына байла- нысты жекелеген кәсіпоры ндарды ң өнімділігі едәуір көлемге жетті. 1890 жылы Өскемендегі екі кірпіш зауытында ғана өндіріс көлемі 20 мың дана күйдірілген ж ән е шикі кірпіш болды ,197 сонымен бірге Зайсанда — 3 был- ғары, 1 тон зауыты, Павлодарда — 2 май қоры таты н, 2 сабын кайнататы н, 2 — кірпіш, сыра ашытатын зауыттар; Көкпектіде, Семейде, Павлодарда - 13 май корытатын, балауыз, 23 былғары, 5 тон «зауыттары» жұмыс істсді.ІЧХ жүктеу/скачать 47,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|