Жер жырту. Суретші Н.Г. Хлудовтың картинасы (ҚР Мемлекеттік Орталык, мұражайының қорыман). қатысты көп ескертулер жасады. Солай бола тұрса да,
ішіиара осы есеп- теулер бойыыша 1893-1905 жылдарда далалы қоблы старда
4074180 десяти на, оны ң ішінде А қм ола қоны станды ру ауданы нда —
2550202 десятина, Семейде — 499 566 десятина, Торғай-О рал ауданында —
1024412 десятина жер тартып алынды. Барлы ғы 18 миллион д есятина
алынуға тиіс бола- ты н .122 Алайда көп ұзамай бұл циф рлар үкіметті
қанағаттандырудан қал- ды. Қазақтардың жер пайдалану нормаларын, оларды
кеміту жағынп карай қайта қарау туралы ж ән е ж аңа эксп еди ци ялы қ зерттеу
кажеттігі туралы мәселе қойылды. Дегенменде, мұндай нормаларды әзірлеу
кезінде кандай да болсын ғылыми сипат берудің өзіне де қарсы дауы стар
естілс бастады. М әселен, Егінш ілік ж өне М ем лекеттік мүлік м инистрлігі
егіншілік де- партаментінің директоры Н .А .Крю ков қазақтарды жерге
орналастыру ту ралы мәселе жөніндегі кеңесте Дала өлкесіндегі
зерттеулердің кандайына болсын, жалпы земство статистиктеріне карсы шыкты,
мүнысын «көшпелі тұрмыс жойылуға тиіс ж әне барлы к көш пелілер ж ер
иеліктерінің белгілі бір ш екарасы на ығыстырылуға тиіс» , өйткені «көш пелі
түрмыс... баска- ша айтқанда, ешнәрсе қысым жасамайтын кезбелік» деп
дөлелдеді.ш Оның мұндай пікірі «ерекше» пікір ретінде жазып қойылды
және оған карамас- тан Ақмола ж әне Семей облыстарында, Торғай-О рал
коныс аудару ауда нында, ж екелеген уездерде бірнеш е эксп еди ци я
ұйымдастырылды. Бүл экспедициялардың материалдарында Ф .А .Щ ербина
экспсдицияларының жер нормалары асыра көрсетілген, көш пелі казақтарға
