Арнайы қорғалу құралдарымен жабдықталған құжаттарды зерттеу сараптамасы Ақшалай белгілер, қатаң есептегі құжаттарды жалған жасау оқиғалары
жиі орын алуына қатысты полиграфиялық өнімдердің даярлануын бүгінгі
күні зерттеу қажеттіліктері туындайды.
Құжаттарды криминалистикалық зерттеу сараптамасының ерекшелігі
(арнайы қорғалу құралдарымен жабдықталған құжаттар) оларды дайындау,
қолдану және мерзімінің өтуіне қатысты жою ережелерінің өзектілігінде.
Арнайы қорғалу құралдарымен жабдықталған құжаттар – қатаң
есептегі құжаттардың тізіміне жатады, оларға: ақшалай билеттер, чек
кітапшалары, аккредитивтер, поштаны төлеу белгілері, құнды қағаздар, туу,
неке туралы т.с.с. жатады.
Аталған құжаттардың бланкілерінде арнайы жалғандықтан қорғау
құралдары бар. Қорғау құралдарының саны құжаттың маңыздылығына
қатысты, олардың көпшілігі ақшалай белгілерде орын алады.
Сараптамаға ең алдымен құжаттардың өздері жіберіледі – заттай
дәлелдемелер. Зерттелуге жататын құжаттардан басқа сараптамаға басқа да
объектілер жіберіледі, олар айыпталушыдан алынған заттар: ұқсас құжаттар,
жартылай фабрикаттар, аяғына дейін жасалмаған объектілер (мысалы,
ақшалай белгісі бар қағаздар), ақшалай белгілердің түпнұсқасы, өзге де
түпнұсқа ретінде қолданылған құжаттар, сол белгілерді жасаған техникалық
құралдар, мөртаңбалар (типографиялық шрифт, қалып т.с.с.), құнды қағаздар,
қолданылған материалдар (қағаз, қалам, сия, туш т.с.с.).
10.3 Сот авторлық (лингвистикалық) сараптама Сот авторлық сараптаманың
объектісі – әр түрлі тасушылардағы
адамның сөзі (электронды, қағаз беті т.с.с.). Сот авторлық сараптама – бұл
ауызша және жазбаша мәтіндегі ерекшеліктерді талдай отырып, соның
негізінде
мәтіннің
авторына
мазмұндама
берілуге
бағытталған
заңдылықтарды анықтайтын сала. Қазақстан Республикасының Әділет
Министрлігінің Сот сараптамасын және арнайы зерттеулерді жүргізу
Нұсқаулығына сәйкес (24.10.2002 ж., №158), аталған сараптама тектерге
бөлінеді, олар:сот авторлық және филологиялық, бірақ тектерге бөлудің
қажеттілігі шамалы, өйткені аталған сараптамалардың объектілері бір – бұл
адамның ойын жеткізетін сөз, сөз тіркестері, сөйлем.
Сот авторлық (лингвистикалық) сараптаманың
