Тұлғалық-кәсіби сапалар, педагогикалық білім

71
гінің бірігуі арқасында жақсы нәтижелерге жете алады. Қазіргі 
заманғы оқытушы тұлғасы оның эрудициясымен, жоғары 
деңгейлі мәдениетімен анықталады, өйткені, біріншіден, оның 
өзі студенттер ‰шін ғылыми-мәдениеттік ақпарат көзі, екінші-
ден, кәсіби компетенттілігі әрт‰рлі ақпарат көздерімен педа-
гогтың ‰немі және ұдайы жаңартуы керек, ‰шіншіден, педагог 
өз студенттері мен оқушыларына ‰немі мінез-құлық әсер етеді 
әрі оның тиімділігі педагогтың мәдениеті мен мінез-құлық дең-
гейіне байланысты өзгеріп отырады. Оның көрсеткіші ретінде 
интеллектуалдық сапалар: педагогикалық ілтипаттылық, аңғар-
ғыштық, ұғымталдық, иілгіштік, қайраттылық, батылдылық, 
біртумалық, сынаушылық, айқындылық, ақиқат, т‰сініктілік, 
логикалылық, педагогикалық білуге құмарлық айқындалған. 
Жоғары деңгейдегі кәсіпкер оқытатын пәні бойынша және 
оған жақын пәндер бойынша ойы терең әрі жан-жақты хабардар 
болуы керек. 
Эмпатия – эмоционалдық-өнегелік сана, онсыз мейрімді 
педагог болуы м‰мкін емес. 
Бұл қасиеттің барлық мазмұнды жақтарын қарастыра келе, 
қарсы алдындағы адамның қиындығына, қайғысына, проблема-
сына онымен бірге уайымдау, мазасыздану арқылы, сол адам-
ның көзқарасымен д‰ниені көруі сияқты, яғни бұл д‰ниені оның 
көзімен көру қабілеті екенін басып айту қажет. Бұл басқа 
адамның сезімімен талдануына және сол туралы оған айту 
қабілеттілігі болып табылады 
Тұлғалық-кәсіби маңызды қасиеттің бірі толеранттылық 
болып саналады, ол оқытушы мен студенттер арасында с‰йкім-
сіз, ұнамсыз қылықтар немесе өрескел мінезін, студенттің жеке 
қасиетіне байланысты теріс қылықтарды шыдамдылықпен, 
төзімділікпен қабылдау арқылы сипатталады. 
Толеранттылық келесі аспектілерде байқалады: 
- басқаның ой-пікірін өзімдікі деп қабылдап, оның логика-
сын меңгеру; 
- басқаның ой-пікірінен оң, позитивті пайдалы сәттерін 
бөліп алу әрі оның өз ой-пікірінен ерекше екенін сезіну; 
- өз ойын басқаның пікіріне қарап т‰зету және өз ойының 
к‰шті жақтарын мақұлдау; 

- өзінің және басқаның ойындағы артықшылықтарды із-
деу, оларды мойындау; 
- басқаның пікірінің де құқығы бар екенін мойындай білу 
және бұған ішіндегі қарама-қайшылықты тойтара білу. 
Оқытушының ажырамайтын кәсіби қасиеті – адалдығы, 
әділдігі – объективтілігімен ассоциацияланады. 
Барлық тұлғалық-кәсіби қасиеттер оқытушының шеберлігі-
мен педагогикалық мәдениетінің көрсеткіші болуы ‰шін оның 
көлемді білімі мен кәсіби икемі және машық дағдысының бо-
луы шарт. 
Әрбір нақты қызмет белгілі бір білім жиынтығымен анық-
талады, өйткені білім - сапаның ядросы. 
Ол ядроның беріктігі, сенімділігі, мықымдылығы, белсенділігі 
мен тиімділігі, ол білімнің қандай екеніне, яғни кәдімгі немесе 
ғылыми, пәндік (заттық) немесе ж‰йелі болуына байланысты. 
Педагогикалық ептілікте шеберлік (умение) педагогика-
психологиялық білім мақсатына, принциптеріне және тәрбиелеу 
мен оқытудың маңызын, сонымен бірге педагогикалық процесті 
ұйымдастыру туралы білім беруді ұйымдастыру қарастырылып 
іске асырылады. 
Педагогикалық ептілікте (шеберлік) проблемаларына зерт-
теудің туындау қажеттілігі: біріншіден, педагогикалық қызмет-
тің әрт‰рлі компоненттерін құрайды: ұйымдастырушы, комму-
никативті, гностикалық, коммуникативті б‰лардың әрқайсысы 
өзіне сәйкес ептілік тізімінен тұрады. Екіншіден, қызметтің же-
місті (ойдағыдай) іске асуы ‰шін белгілі ептілік кәсіби ептілік-
терін талап етеді. Ептіліктің қалыптасуының бес кезеңін (эта-
пын) шартты т‰рде бөліп қарастырады: 
1) алғашқы ептілік; 
2) жеткіліксіз қызметтік ептілік; 
3) кейбір жалпы ептілік; 
4) жоғары дамыған ептілік; 
5) шеберлік; 

73

жүктеу/скачать 1,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: