194
Қызыл жебе
осыдан Күмісбастауға жетіп, Алсай ауылынан өш алғанша көңілі
жай таппайтынын сезді. Қарны жуан қарагерге қамшы басты.
Нөкерлер үндеместен соңынан ерді. Болыстың қарагері арқан
бойы алда келеді.
* * *
Алсайлар
әрі-сәрі, Қырғызбай айтты:
– Осы жатқан жыланның құйрығын қатты бастық қой деймін.
Құдай әйтеуір артын қайырлы қылсын.
– Ол жатқан жылан емес, шаққан жылан еді ғой. Ұмыттың
ба, арысымыз қайда! – деп Үсіп сілкінді.
Қырғызбай - Соқыр батырдың баласы еді ғой. Бірақ Соқырға
тартпаған, тайғақтау мінез таныта береді. Қиыншылық көрсе
демде күйреп, күйзеліп қалады. Денесі мол, көзі алақандай, ірі
кісі болса да қопалақтау. Сақалы желкілдек, кеудесіне түседі.
Дүниеде жыланнан қатты қорқады. Жылан алып жүрсе оны бала
да қорқытып, айтқанын істете алады.
Үсіп керісінше шағын кісі еді. Жасына қарамай шашы ерте
ағарып кеткен. Екі қолы қалтырауық еді. Келіндері оны сыртынан
Қалтырауық қайнаға дер еді. Бірақ шақар. Сөйлегенде тістеніп
сөйлейді. Ашуға булыққанда сөйлей алмай күре тамырлары
білеуленіп, мойны ісініп, бет-аузы қып-қызыл боп кетеді.
– Тас түссе талайымыздан. Тәуекел. Болар іс болды. Мен
өзім Рысқұлды кінәламаймын, – деп Шыныбек шықты. Аласа
бойлы, көсе кісі. Көзі ежіріктеу, сәл мұрнынан сөйлейтіні бар.
Жас кезінде мұрнына самал түсіп, осы Рысқұл таудан аю атып
әкеліп, соның өтін ішіп жазылған. Әйтпесе, жаман ауру сәңкитіп
кетер екен. Мүмкін, содан болар, Шыныбек Рысқұлдан шығарда
жаны басқа, әйтпесе дұрыс па, бұрыс па – ол жағына мән беріп
жатпай, Рысқұл жағын жақтайды.
Мұнда көп сөйлемейтін, ұрыссаң ренжу білмейтін, қажу
білмейтін нағыз нар Қорған ғой. Ұзын бойлы, аққұбаша
ажарлы жігіт. Қияқ мұрты қап-қара, көзі нұрлы, дәу мұрын,
қисса батырларын еске салатын ерекше жан. Осы түрімен бір
елге сұлтан болып отыратын адам. Бірақ біреуге билік айтып
көрмеген. Ол тек айтқанды орындауды біледі. Алсайдың үлкен-
кішісінің құлы сол. Бәрінің тірлігін істейді. Темір ұста. Ағаш