Шерхан Мұртаза Қызыл жебе бірінші кітап алматы, 2021
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
2 5364181919527341766
| Қызыл жебе
– Уа, Рысқұл, қайдасың, қарағым? Дені-қарның сау ма? Тамақтан тарыққан жоқсың ба? – деп құлағының мүкісі бар адамның әдетімен тіл қатты. – Аз үй Шілмембет шілдің боғындай тоздық қой. Қалған- құтқан жалғыз-жарым малды старшын түтін салыққа деп сыпырып әкетті. Қыс болса жақын. Не істейміз, нендей әрекет қыламыз? Сен қашан босанып шығасың, шырағым? Ар жақтан Рысқұл айқайлап тұр. Ахат оның бір сөзін естіп, бір сөзін естімейді. – Метрейге хат жазыңдар, – деді Рысқұл дауыстап. – Рысқұл жазықсыз түрмеде отыр деңдер. – А? А? – дейді Ахат түсінбей. – Ол қай Метрей? Қайдағы Meтрей? – Былтыр мені ілестіріп, Талғардың басына шыққан ұлық орыс ше? Ұмытып қалдың ба? Петерборда тұрады. Хатты қайда жазу керек екенін айтып маған бір қағаз беріп еді, – деп тесіктен шиыршықталған қағаз ұсынды. – Қалтамда жүріп тозып қалыпты. Жазуы өшпеген сияқты. Хат жазыңдар. Ол өзгелердей емес, қайырымды орыс. Біздің оязға бір ауыз хат жолдаса, мені босатады, құдай біледі. – Қайдам, қарағым, болыстың тілмашы болмаса, біздің тұқымда Петерборға хат жазатын кім бар? Тілмашқа жалынып көрерміз. Омар туысқаның елге көшеміз деп күнде лаң шығарады. Кәйтеміз? Көшпесек, болыс қырына бізді қатты алды. Өзің кеткелі, ауылдың үстінен күнде ат ойнақтатады. Қартайған ағаңның түрі мынау. Менде бүгінде ақыл-ес қалмады. Елге жетіп, ата-бабаның қонысында сүйегім қалса – екі дүниеде арманым болмас еді. Көшейік десек, сенің үйінді жұртта қалай жалғыз қалдырамыз? Ойым – ойран, ақылым – айран. – Әй, бабай, болды. Все, – деп қарауыл Ахат пен Тұрарды тесіктен ығыстырып жіберді. – Уа, Рысқұл, айтсаңшы! Не істейміз? – Метрейге хат жазыңдар!.. Қарауыл Ахат пен Тұрарды қақпадан шығарып жіберді. Бала қақпадан шықпай тырысып тұрып, алақандай тесікке қайта- қайта қарады. 55 Қызыл жебе – Ну, чертенок, айда пошел, – деді қарауыл оны мылтықтың дүмімен нұқып. – Көке! – деп шырылдады Тұрар. Сонда ол енді бірер айдан кейін дәл осы түрмеде көкесімен бірге бір камерада айлар бойы отырарын сезген жоқ. Алда не күтіп тұрғанын бала қайдан білсін... *** Қайтар жолда базардың тұсынан өтіп бара жатып, Ахат аттың басын тартты. – Рысқұлдың аманатын орындайық. Әлгі Петерборына хат жазайық. Мына базардан біреу табылар, – деді Молдабекке. Базарды жағалап жүріп, бастырмалы дүкенде мата сатып тұрған татарды көріп, Ахат: – Шырағым, мұсылман баласы екенсің, ақыңды берейін, бізге бір хат жазып берші, – деді. Саудагер татар біраз бәлденіп тұрды да, «ақысын берейін» деген соң көнді. Қолына қағаз, қалам алған саудагерге Ахат: – Жаз, – деді, – Петербордағы досым Метрейге. Жаздың ба? «Құрметті Метрей! Дені-қарның сау ма? Келін, бала-шаға, мал- жан аман ба? Ақ патшаның ауылы аман ба.? Патша ағзаммен ұшырасып тұрасың ба? Рысқұл тамырыңды ұмытпаған боларсың? Саған азды-көпті қызмет қылып едім. Қиналсаң, хат жаз деп едің. Көмектесем, қол ұшын берем деп едің. Міне, менің басыма күн туды. Мені Саймасай болыс жазықсыздан-жазықсыз абақтыға жаптырды. – Жаздың ба? – деп Ахат саусағымен қағазды нұқып көрсетті. – Қазір абақтыдамын. Ауылдағы қатын-баланың халі мүшкіл. Ағайындарым да азапқа батты. Болыс күн көрсетпейді. Салық салып, тышқақ лағымызға дейін тартып алды. Құрметті Метрей! Осы мүшкіл халімізді ақ патшаға айт. Бір шаһарда тұрасыңдар ғой. Ол кісіні көріп тұратын шығарсың. Қой, Тау- Шілмембетке тиме десін болысқа. Рысқұлды түрмеден босат десін. Тау-Шілмембеттің малын қайтарып бер, десін болысқа. Құрметті Метрей тамыр! Некәлей патшаға айт: Тау-Шілмембетке Түлкібас жеріндегі Майлыкент болысына қайтуға рұқсат етсін. Майлыкент болысы Дауылбайға ұрыссын: жиырма үй Сәлік- |