37
атауы
Формула
Альбит Na[AlSi
3
O
8
].
Ортоклаз K[AlSi
3
O
8
]
Микроклин K[AlSi
3
O
8
]
Альбит. Бҧл атау латынның «альбус» - ақ деген сӛзінен шыққан.
Тҥсі ақ. Кейбір пегматитті желілерде ортоклаз, топаз, берилл, морионмен иілгіш агрегаттар тҥзеді.
Сирек металлды пегматиттерде қант тәрізді тҥйіршікті альбит және ақ немесе кӛкшіл тҥсті беттік
альбит -клевеландит болады. Атқылаған жыныстарда альбит микроскоптың кӛмегінсіз кӛрінбейді.
Лабрадор. Солтҥстік Америкадағы Лабрадор тҥбегінің атына байланысты аталған. Мҧнда толығымен
лабрадордан-лабродориттерден тҧратын жыныстар кездеседі.
Тҥсі сҧр, қара-сҧр. Жымдастықтың тегістігіне кӛкшіл қҧйылулар тән. Кристаллдарда кӛк тҥспен
ерекшеленетін лабрадорлы жыныстар жылтыраттуды жақсы қабылдап, жақсы тӛгінді материалдар
қызметін атқарады. Мысалы Мәскеуде Лениннің кесенесі, кӛптеген ғимараттар мен метролар осылайша
жасалған. Лабрадордың ірі кенорындары Украинадағы Житемір облысында бар.
Ортоклаз. Ортоклаз грек тілінен аударғанда «тура кӛрсету» тік бҧрышпен жҥретін жетілген
жымдастықтың бағытын кӛрсету.
Сингониясы моноклинді. Кристаллдары жақсы кӛрінген, жиі қосарлы болып келеді, сондай-ақ тҧтас
кристаллды массалар да тҥзеді.
Тҥсі ашық-сҧр, ашық –қызғылт. Жылтырлығы шынылы. Қаттылығы 6-6,5. Тығыздығы 2,5-2,6.
Әртүрлілігі. Жоғары температуралы, кейде ӛзіндік минералды тҥр беретін тҥссіз модификациясы
санидин деп аталады, бҧл эффузивті жыныстарға тән. Адуляр – альпі тҥріндегі желілерде кездесетін,
сына тәрізді сулы-мӛлдір далалық шпат. Кҥмісті қҧйылулы кӛкшіл тҥсті адулярлар айлы тас деп
аталады.
Пайда болуы. Магмалық – қышқыл және орташа атқылаған жыныстарда және пегматиттерде пайда
болады. ҥгіту кезінде каолинизацияға ҧшырайды.
Достарыңызбен бөлісу: