Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің
жүктеу/скачать 15,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Диагенез стадиясында
| Батпақты көлдер- кӛп жағдайларда кішігірім кӛлдердің шӛгінді жыныстарға тез толып және ӛсімдіктердің
қаулап ӛсуіне байланысты пайда болады. Ӛсімдіктердіңшіріндіқалдықтарықабатталыпжиналакеле торф қабаттарынтҥзеді. Оларкӛпжылдарданкейінкӛмірқазбаларынаайналыпкӛмірлікенорындардықҧрады. Батпақ шӛгінділері арасында шымтезек пен кӛмір жаралады. Кӛмір әдетте оттек жетпейтін тереңірек қабатта ҥстін басқан жыныстар қысымымен кӛтеріңкі температура жағдайында пайда болады. Сонда ӛсімдік клеткасында оттек пен кӛміртек біртіндеп сығылып, кӛміртек кӛбие бастайды. Осыны "кӛмірлену" дейді. Сӛйтіп, басында қоңыр кӛмір, сосын таскӛмір тҥзіледі. Метаморфизмі артқан сайын олардың қызу шығаруы да арта тҥседі. Егер ӛсімдік қалдықтары орнынан аумай-кӛшіп кӛмірге айналса, ондай кенді автохтонды (гекше - жергілікті, тҥпкі) дейді, ал егер ӛсімдік заттары қалындығы сумен ағып басқа жерге ығысып барып кӛмілсе аллохтонды (гекше "аллос" - басқа, бӛтен, "хтон"-жер, орын) кен деп атайды. Шӛгінділер арасында кӛмір қалындығы сантиметрден ондаған метрге жеткен тҥрінде қабаттасады. Таскӛмір жер ҥстінде девон кезеңінен бері пайда бола бастады, дегенмен зор қорлары таскӛмір пермь, юра, паеоген жҥйелерінде мол кездеседі. Кӛмір неғҧрлым кӛне болса, соғҧрлым метаморфизм басым. 4. Экзогендік ҥрдістердің геологиялық нәтижесі. Эндотекті және экзотекті ҥрдістер бір - бірімен ӛзара әсер етеді. Қҧрлықта (суша) эрозия мен денунация кеңірек дамыған, Жер беткейіне тӛмендеуне бағыталған; мҧхитің тҥбінде седиментация кӛп болады, котловиналарды тҧнбалармен толтыруына жҥргізіледі. Диагенез стадиясында тҧнбалардын тығыздануы пайда болады, оның ыдырауы тӛмендейді, бір минералдардың бҧзылуы және басқа минералдардын пайда болуы. Фация – жыныстардын тҥрін айтады. Олар теңіздік, шағынақтық (лагунные), континенальды және мҧздықты болады. Формация – әр тҥрлі петрографиялық қҧрылымды шӛгінді тау жыныстардың комплексі, біркелкі емес физико –географиялық жағдайда пайда болады, бірақ біркелкі тектоникалық режимінде. Ең таралғандары: тҧзды, қызылтҥсті, кӛмірді формациялар. Тҧзды формация әр тҥрлі қҧрылымды бір - бірімен қабатталған хемогенді жыныстармен тҥзілген (доломит, гипс, тҧздар). Қызылтҥсті жыныстардың формациясы ӛзендердің тҧнбаларымен, олардың атырауымен (дельта), кӛлдердін және теңіздік жағалаудағы тҧнбалармен тҥзілген. Кӛмірді формациялар кӛмір қабат пен линзары кҧмтас, саз және ізбестастардын араларында болуымен сипатталады. Фациялды анализ арқылы палеогеографиялық карталар қҧрастырылады, бҧрыңғы жылдардың география ҧсынысын береді. Жердің бҧрынғы географиялық жер бедерің (ланшафтты) қарастыратын ғылым палеогеография деп аталады жүктеу/скачать 15,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|