Адамдар алғаш рет кездескенде, олар бір-бірін қабылдайды, олардың психикалық және әлеуметтік қасиеттерін бейнелейтін көріністердің ерекшеліктерін айқындайды.Тұрақтылыққа, жүріс-тұрысқа, қимылға, мәдени сөздерге, мінез-құлқына, әдеттеріне, жүріс-тұрысына ерекше көңіл бөлінеді. Бірінші және ең маңыздысы – кәсіби сипат, әлеуметтік мәртебе, коммуникативті және адамгершілік қасиеттер, адамның зұлымдыққа, мейірімге, қарым-қатынасқа, қарым-қатынасқа және т.б. Селективті ерекшеліктер – жеке тұлғаның жеке ерекшеліктері.
Адамның мінез-құлқы оның бірнеше тәсілдермен түсіндіріледі. Эмоционалдық тәсілі адамның әлеуметтік қасиеттеріне, оның келбетінен, эстетикалық шағымдануына байланысты болғандығымен түсіндіріледі. Егер адам сыртынан әдемі болса, онда ол жақсы. Адамдар жиі осы ойынға түсіп кетеді, сондықтан сыртқы көріністің алдамшы екенін есте сақтау керек.
Аналитикалық әдіс әрбір келбет элементі осы адамның нақты психологиялық сипаттамасымен байланысты деп есептейді. Мысалға, қасқырды, қысылған ерні, мұрын соққысы, зұлымды адам.
Түйсігі-ассоциативті тәсілі адамның басқа адамға ұқсайтын қасиеттерін белгілеуден тұрады.
Әлеуметтік-қауымдастық жолы адамның жеке сыртқы белгілеріне қатысты белгілі бір әлеуметтік түрге сәйкес қасиетке ие екендігін болжайды. Мұндай жалпыланған тұлғаның бейнесі осы адаммен қарым-қатынасқа әсер етеді. Жиі адамдар жыртылған киіммен, лас шалбармен, ұйқысыз аяқ киіммен, тұрақты тұрғылықты жері жоқ адамдарды анықтап, қашықтан алыста қалуға тырысады.
Адамның адам қабылдауы әлеуметтік стереотиптерге, стандарттарға, стандарттарға бейім. Адамның әлеуметтік мәртебесі туралы идея, оның жалпы идеясы осы адамның басқа көріністеріне ауысады, бұл гало әсері. Басымдықтың әсері адам туралы басқа адамдардан естіген бастапқы ақпараттар, олар кездескен кезде олардың сезіміне әсер етуі, басымдыққа ие болады дегенді білдіреді.
Әлеуметтік қашықтықтың әсері коммуникациядағы адамдардың әлеуметтік мәртебесіндегі елеулі айырмашылықтардан туындайды. Бұл әсттің ерекше көрінісі басқа әлеуметтік мәртебесі бар өкілдерге қатысты жексұрын, жеккөрушілік қатынаста көрінуі мүмкін.
Бір-бірін қабылдау кезінде адамдардың бағалауы мен сезімдері өте көп қырлы. Оларды екіге бөлуге болады: конъюнктивтік, яғни біріктіретін және ажырамайтын, яғни сезімдерді ажыратады. Бұл ортада сотталғандардың дүниеге келуі туады. Конъюнктивтік – қолайлы.
Балалардағы қабылдауды дамыту
Достарыңызбен бөлісу: |