Алу жолдары I. α- амин қышқылдарын алу 1. Хлор алмасқан қышқылдарға аммиакпен әсер етіп: NH3 + СlСН2СООН → НСl +NH2СН2СООН
2. Альдегидтерге аммиак және циан қышқылымен әрекет етіп (Штрекер реакциясы):
3. Ақуыздардың гидролизі нәтижесінде 25 әр түрлі аминқышқылдары алынады. II. β- амин қышқылдарын алу 1. Қанықпаған қышқылдарға аммиак қосып, катализатор қатысында
2. Малон қышқылынан алу (В.М. Родионов реакциясы): СН3СНО + СН2(СООН)2 + NH3 → СН3СНNH2CН2 СOOH + Н2О + СО2 Амин қышқылдарының өндірісіАмин қышқылдарын химиялық синтез арқылы н/е белокты гидролизаттардан экстракциялау арқылы алады. Ауыстырылмайтын А.Қ. микробиологиялық жолмен алған тиімді, себебі оларды МО белсенді L-формада түзеді. МО арқылы а.қ. алудың 2 технологиялық жолы бар: 1- және 2- сатылы.
Бірінші әдіс арқылы а.қ. өндіргенде шикізат ретінде қажетті амин қышқылының клеткада түзіліп отыратын химиялық н/е биологиялық жолмен алынатын ізашары пайдаланылады. Яғни алғашқыда әзірленген ізашар МО клеткасында трансформацияланып керекті қосылысқа айналады.
Синтездің екінші жолы – мақсатты амин қышқылын түзетін белгілі штамды арнайы қор. ортада және жағдайларда өсіруге негізделген.
Амин қышқылдарын өндіру әдістері:
1) Белокты шикізат гидролизі. 2) Хим. синтез. 3) Микробиол. синтез. 4) Биотрансформация
30. Биотехнология. Кезеңдері, тарихы. Биотехнология дәрілік препараттар өндірісінде
Биотехнология өзінің негізгі түрінде мыңдаған жылдар бойы өмір сүріп келеді, адамдар алғаш ашытудың табиғи процесін қолдана отырып, нан, сыра және шарап өндіруді үйренген дәуірден басталады. Ғасырлар бойы биотехнологияның принциптері ауылшаруашылығымен шектелді, мысалы, жақсы дақылдарды жинау және ең жақсы тұқымдарды пайдалану арқылы өнімділікті жақсарту, мал өсіру.
Биотехнология далалық 19 тез дами бастады ші , микроорганизмдер ашумен, ғасырдың Грегор Мендель ның генетика зерттеу, және ашыту және осындай Пастер және Lister ретінде саласындағы алыптармен микробты процестерге жаңашыл жұмыс. Ерте 20 -шы ғасырдың биотехнологиялық 1940 жылы кең ауқымды өндіріс барды пенициллинді Alexander Fleming, ірі ашу әкелді.
Биотехнология 1950 жылдардан бастап жасушалардың қызметі мен молекулалық биологияны соғыстан кейінгі кезеңде жақсы түсінуге ықпал етті. Содан бері әр онжылдықта биотехнологияда үлкен жетістіктер болды. Оларға 50-ші жылдары ДНҚ-ның 3D құрылымын ашу кіреді; инсулин синтезі және 60-жылдары қызылша, паротит және қызамыққа қарсы вакциналар жасау; 70-жылдардағы ДНҚ зерттеулеріндегі ауқымды қадамдар; 80-ші жылдары қатерлі ісік және В гепатиті сияқты ауруларды емдеуге арналған алғашқы биотехникалық препараттар мен вакциналар жасау; көптеген гендердің идентификациясы және 90-шы жылдардағы склероз бен муковисцидозды басқарудың онжылдықтағы жаңа емдеу әдістері; және 90-шы жылдары адам геномының реттілігінің аяқталуы, бұл бүкіл әлем ғалымдарының қатерлі ісік, жүрек ауруы және Альцгеймер сияқты генетикалық шығу тегі бар аурулардың жаңа емдеу әдістерін зерттеуге мүмкіндік берді.
Биотехнология – белгілі бір технологиялық мәселелерді шешу үшін тірі организмдерді немесе олардың зат алмасу өнімдерін пайдалану мүмкіндігін зерттейтін ғылым.
Биотехнологияның көмегімен адамның белгілі бір қажеттіліктері қанағаттандырылады, мысалы: дәрілік заттарды жасау, өсімдіктер мен жануарлардың жаңа түрлерін өзгерту немесе жасау, бұл тағам өнімдерінің сапасын арттырады.
Медициналық биотехнология екі үлкен топқа бөлінеді:
Диагностикалық, олар өз кезегінде: химиялық (диагностикалық заттар мен зат алмасу көрсеткіштерін анықтау); физикалық (дененің физикалық өрістерін анықтау);
Дәрілік. Медициналық биотехнология биологиялық объектілер немесе медициналық заттар жасалатын осындай өндірістік процестерді қамтиды. Бұл ферменттер, витаминдер, антибиотиктер, жеке микробтық полисахаридтер, олар тәуелсіз агенттер ретінде немесе әртүрлі дәрілік формаларды, амин қышқылдарын жасауда көмекші заттар ретінде пайдаланылуы мүмкін.