Үшінші ғылыми революция Төртінші ғылыми революция

Дәстүр (латын тілінен traditio – тасымалдау) ол ұрпақтан-ұрпаққа беріліп, белгілі бір қоғамдар мен әлеуметтік топтарда ұзақ уақыт сақталатын әлеуметтік-мәдени мұра элементтері деп түсінеміз.

• Дәстүр (латын тілінен traditio – тасымалдау) ол ұрпақтан-ұрпаққа беріліп, белгілі бір қоғамдар мен әлеуметтік топтарда ұзақ уақыт сақталатын әлеуметтік-мәдени мұра элементтері деп түсінеміз.

Ғылыми революция-ғылымның даму кезеңі, оның барысында ескі ғылыми түсініктер ішінара немесе толығымен жаңасымен ауыстырылады, ескі түсініктерге сәйкес келмейтін жаңа теориялық алғышарттар, әдістер, материалдық құралдар, бағалау және интерпретациялар пайда болады. Ғылым тұрақтылық кезеңінен тұрақсыздыққа (бифуркация) ауысады.

• Ғылыми революция-ғылымның даму кезеңі, оның барысында ескі ғылыми түсініктер ішінара немесе толығымен жаңасымен ауыстырылады, ескі түсініктерге сәйкес келмейтін жаңа теориялық алғышарттар, әдістер, материалдық құралдар, бағалау және интерпретациялар пайда болады. Ғылым тұрақтылық кезеңінен тұрақсыздыққа (бифуркация) ауысады.
• Синергетикадағы бифуркация нүктесі (күрделі жүйелердің дамуы туралы ғылым) қарастырылып отырған жүйенің күйін білдіреді, содан кейін оны одан әрі дамытудың бірнеше нұсқалары мүмкін. Осы кезеңде баламалы ғылыми мектептердің ұлғаюы байқалады, ғылыми дамудың стратегиялық бағыты таңдалады.

Бірінші ғылыми революция

• (XVII ғасыр – XVIII ғасырдың бірінші жартысы) – классикалық ғылымның қалыптасуы (Галилей, Ньютон, дүниенің гелиоцентрлік жүйесі)
• Дүниенің механикалық бейнесі жалпы ғылыми ақиқаттың бейнесі ретінде көрініс табады;
• Идеал: табиғат туралы объективті абсолютті шынайы білім алу;
• Таным әдісі: механикалық детерминизм, ақыл-ойдың құдіреттілігі;
• Философиялық идеалдар мен ұстанымдар: себеп-салдар байланыстарының бірегейлігі, метафизикалық әдістің үстемдігі, табиғаттың статикалық болуы, субъектінің таным процесінен шеттетілуі.
• Жаратылыстану тарихындағы жаһандық революциялардың классификациясы (В.Степин бойынша)