Силлабус ќ±рылымы
жүктеу/скачать 111,39 Kb.
|
Дәріс 4-15
| Дәріс жоспары:
2. Жасалу жолдары түрлері Дәріс мазмұны Көркем бейне, яғни көркем образ әдеби шығарманың жұлын – жүйесін, негізін құрайтын, ең басты нәрсе. Көркем бейне обращз жалпы әдеби шығарма сияқты суреткердің образды ойлауынан, сезінуінен, пайым - түсінігінен туындайды. Көркем бейнеге теориялық зерттеу оқулықтарда төмендегідей анықтама беріледі: «көркем бейне дегеніміз -*эстетикалық мәні бар, суреткердің қиялы арқылы жасалған өмір шындығының әі дараланған әрі жинақталған картинасы» З.Қабдолов, Л.И.Тимофеев. Көркем бейне образ жасалу тәсілдері, сипаттарына қарай, көркемдік әдісіне қарай, әдеби тек, түрлеріне қарай бөлініп жіктеледі. Жасалу тәсілдері, сипатына қарай бес түрге бөлінеді: 1. Фантастикалық образ 2. Қаһармандық образ 3. Юморлық образ 4. Сатиралық образ, ирнония, сарказм тәсілдері арқылы 5. Трагедиялық образ Көркемдік әдісіне қарай екіге бөлінеді: Реалистік образ Романтикалық образ Әдеби тек түрлріне қарай 3-ке бөлінеді: Эпикалық образ Лирикалық образ Драмалық образ, трагедиялық, комедиялық Енді образдарға жеке тоқтала кетейік. Фантастикалық образ – қиял-ғажайып ертегілерде, ғылыми фантастикалық шығармаларда әңгіме, повесть, роман, басты тұлға. Қиялдан туған қаһарман, адамның ақиқатқа ұқсас арманында бедерленген бейне; әдебиеттегі адам образының бағзы замандардан күні бүгінге дейін келе жатқанкөне түрлерінің бірі. Фантастикалық қаһармандар – жерден күнге ұшқан Инар Самұрыққа мінген Ер төстік, фантас жазушылар Жюль Ворн, Герберт Уэльс, А.Беляев, Ри Брейдбэри, Айзек Азимов, Станислав Леи, Ағжан Машанин, Абдулхамит Мархабаев, Төлеш Сүлейменов, Жүніс Сахиев, Шоқан Әлімбаев, Нарбей Кенжегулов, Советхан Ғаббасов т.б. шығармаларының кейіпкерлері болып табылады. Қаһармандық образ – ұнамды кейіпкер: адамға тән небір тамаша сипаттардың синтезі секілді сом тұлға өз дәуірінің ең аяулы, асыл мұраттарынан туған тарихи тип. Мысалы: Ахиллес пен Промитей, Руддин, Рахметов, Алпамыс пен қобыланды, Абай мен Құнанбай; Ботагөз бен Асқар, Бәтес пен Бүркіт т.б. Юморлық образ – бұл күлкілі кейіпкер; юмор – өмірдегі кісі күлерлік құбылыстардың өнердегі сәулесі. Күлкі жоқ жерде юмор да жоқ. Күлкіде зор қоғамдық сипат, әлеуметтік сыр жатады. Юморда күлкілі құбылыстардың ең бір майда, зиянсыз түрлері алынады. Юмордағы күлкі – әзіл. Мысалы: Қожанасыр, Мырқымбай, Қонқай Ақан сері – Ақтоты», Үкілі ыбырай оянған өлке, Жұман Қарт абай жолы, Судыр Ахзмет қан мен тер т.б. Сатиралық образ – ұнамсыз тип. Сатира мен суреттелер құбылыс – керексіз кесір құбылыс. № 9 дәріс Тақырыбы: Көркем шығарманың композициясы мен сюжеті жүктеу/скачать 111,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|