Сімдіктер экологиясы

жүктеу/скачать 1,9 Mb.

Pdf көрінісі

бет	16/83
Дата	27.11.2023
өлшемі	1,9 Mb.
	#130374

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 83

Байланысты:
ӨСІМДІКТЕР ЭКОЛОГИЯСЫ

8 – сурет. Жаз айларындағы түс кезіндегі жер бетінде қалыптасатын жылу алмасу (Р. Рейгер, 1960). (Жебе сызықтардың

сәулелі энергия
(Q
S
) қысқа толқынды (0,3-3 мкм) радиация (S
Қ
) мен ұзын тол-
қынды (3-100 мкм)
жылулық сәулелену
(S
L
) қосындысынан
құралған (В. Лархер, 1978):
Q
S
= S
Қ
+ S
L
(1),
S
Қ
= S
Д
+ S
H
– S
R
(2),
S
L
= S
G
+ S
A
(3),
мұнда S
Д
– тікелей түсетін күн сәулесі радиациясы;
S
Н
– аспандағы шашыранды жарық;
S
R
– шашыранды қысқа толқынды радиация;
S
G
– атмосферадан жерге қарай келетін ұзын толқынды
жылулық сәулелену;
S
A
– дененің ұзын толқынды жылулық сәулеленуі.
Қысқа толқынды радиация балансы – бұл энергияның жерге
келуі, оның сіңірілуі, ал ұзын толқынды радиация балансы – бұл
кӛпшілік жағдайда Жер бетінен кеңістікке шашырап кеткен
энергия шығыны. Сонымен, радиациялық баланс деңгейі – тіке-
лей түсетін және шашыранды радиацияның қосынды мӛлшері-

25
не, денелер мен ӛсімдіктер жамылғысы альбедосына, тиімді сәу-
лелену мӛлшеріне байланысты қалыптасады. Яғни, радиациялық
баланстың жылдық ӛзгеруі Күн радиациясының қосынды мӛл-
шеріне сәйкес (8-сурет).
Жылу тасымалдану:
8 – сурет. Жаз айларындағы түс кезіндегі жер бетінде
қалыптасатын жылу алмасу (Р. Рейгер, 1960). (Жебе сызықтардың
қалыңдығы келіп түскен немесе шашыраған жылу мӛлшері).

26
Жер ғаламшарында Антарктиканың орталық аймақтарынан
басқа жерлерде радиациялық баланстың жылдық қосынды ба-
лансы оң (+) типті. Қоңыржай ендікте және биіктік жағдайда те-
ріс (–) айлық радиациялық баланс қыс кезеңдерінде байқалады.
Радиациялық баланс мӛлшеріне (деңгейіне) аймақтың ылғалды-
лығы, ауадағы бұлт, аэрозоль-шаң, т.б. факторлар кӛп әсер етеді.

жүктеу/скачать 1,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 83