Сімдіктер экологиясы
жүктеу/скачать 1,9 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Гемиксерофиттер
- Пойкилоксерофиттер
- Суккуленттер . Бұл ӛсімдіктердің жапырақтары немесе са- бақтары сулы, ӛйткені ол мүшелерде су жинаушы ұлпалар бар. Суккуленттер – жапырақты
| Эуксерофиттер
– тамыр жүйесі интенсивті дамыған, бірақ саяз орналасқан. Қуаңшылық кезінде транспирацияны азайта- ды, ұлпалары судың азаюына және жапырақтың ысып кетуіне тӛзімді. Мысалы, жусандар, шӛл далалық бұталы ӛсімдіктер. Гемиксерофиттер – тамыры ӛте тереңге, жер асты суына дейін ӛседі, транспирация интенсивті жүреді, ӛйткені тамыры тереңдегі ылғалды сіңіріп, сумен үздіксіз қамтамасыз етеді. Ыс- тыққа тӛзімді, бірақ клеткалары ұзақ уақыт судың аз болуына тӛзімсіз. Пойкилоксерофиттер – қуаңшылыққа ӛте тӛзімді. Қуаң- шылық кезеңде анабиоз жағдайында болып, сусыз кезеңді ты- ныштық жағдайда ӛткізеді. Мысалы, қыналар сусыз жағдайда қалғанда анабиоз жағдайында болып, ылғал болғанда қайтадан тіріліп, ӛсіп дамиды. Анабиоз кезінде қына ӛсімдігінде судың мӛлшері 7-9, кейде 2-3%-ға дейін азаяды (12-сурет). 12 – сурет. Солтүстік Африкадағы шӛл дала жағдайындағы қына (Ramalina maciformis) ӛсімдігіндегі су мӛлшері (1), таллом температурасы (2), газ алмасуының (фотосинтезінің) (3) тәуліктік сипаты, 4-ауа темпе-ратурасы (O. Lange, 1969, Т.К. Горышина, 1979). 47 Суккуленттер . Бұл ӛсімдіктердің жапырақтары немесе са- бақтары сулы, ӛйткені ол мүшелерде су жинаушы ұлпалар бар. Суккуленттер – жапырақты (алоэ, агава, т.б.) және сабақ- ты (кактус, сүттегеннің кейбір түрлері т.б.) болып бӛлінеді. Са- бақты суккуленттердің жапырақтары редукцияланған, ал жер беті мүшелері – бұл жуандаған, суы мол сабақтар. Суккуленттер Орталық Американың, Оңтүстік Африканың аридті аймақтарында кеңінен таралған. Тамыр жүйесі нашар дамыған және топырақ бетіне жақын орналасқан, сирек жауын- дар мен шықты пайдалана алады. Суккуленттердің қуаңшылыққа тӛзімділігі – ұлпаларда кӛп мӛлшерде су жинақтап ұстауына байланысты. Ұлпаларындағы су мӛлшері – 95-98%-ға дейін жетуі мүмкін, ол сулардың кӛпші- лігі байланысқан. Жапырақтары мен сабақтарының жуандап шар тәрізді бо- луы нәтижесінде ӛсімдіктің буландырушы беті кӛп мәрте азаяды және де беті (үсті) балауызбен (воск) жабылып, буландыруды барынша азайтады, лептесіктері аз, олар ұлпалар ішінде орна- ласқан. Сондықтан суккуленттердің транспирациясы ӛте тӛмен. Осындай бейімделулердің нәтижесінде суккулент ӛсімдік- терде фотосинтез интенсивтілігі (қарқындылығы) ӛте тӛмен. Нә- тижесінде бұл ӛсімдіктер ӛте баяу ӛседі, табиғи жағдайда тұтас- қан ӛсімдіктер қауымдастығын (фитоценоз) құрай алмайды. жүктеу/скачать 1,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|