Синтаксистік парадигмалар
жүктеу/скачать 2,27 Mb. Pdf көрінісі
|
Paradigma2015-1
| Сұраулық есімдік қатысқан сөйлем мағыналық жағынан тиянақсыз
болады, оның басты себебі сұраудан адам ойы міндетті түрде жауап ізде- уінде. Сондықтан бұндай сөйлем сұраудың жауабы табылатын не табыл- майтын сөйлеммен тікелей қатысты болады. Бұл – диалогқа құрылған синтаксистік күрделі бірліктерден айқын көрінеді, монологтік баяндауда да кездеседі. Мысалы: Жуас кім, көп кім, бақ масы есер кім? Ешбірін де ол білмейтін. Өз өмірі, өз үй ішімен, өз айранын ішіп күн кешетін (М.Əуезов). Адам ойы белгісіздіктен белгілікке, анықтауға ұмтылатыны – дау- сыз құбылыс. Бұл құбылыс тілдік қарым-қатынас үстінде де бой көр- сетіп отырады. Осы тұрғыдан алғанда, белгісіздік есімдіктер қа- тысқан сөйлемдердің де тиянақсыздығын, контекске тəуелділігін бай- қауға болады, өйткені белгісіздік есімдіктері – заттар мен құбылыс- тарды жəне олардың сан, сапа белгілерін, мекен, амал тағы басқа- ларын анық етіп ашып айтпай, көмескі күйде ғана көрсететін, яғни нұсқай көрсететін нəрселерін нақтылы түрде атамай, белгісіз етіп ай- татын сөздер. Мəселен, «Омардың есіне бірдеңе түсіп кетті» десек, Омардың есіне нақты не түскенін контекстен табамыз, онсыз комму- никативтік мүддеміз мақсатына жетпейді. Оның үстіне, кейбір бел- гісіздік есімдіктері тəуелдік тұлғада қолданылып, алдыңғы я кейінгі сөйлемдегі бір сөзбен тікелей байланыста болады да, сол сөйлемсіз тиянақтала алмайды. Мысалы: жүктеу/скачать 2,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|