Есептеу машинасының жадысы есте сақтау құрылғыларының (ЕҚ) бір-бірінен деректермен жұмыс істеудің орташа уақытымен және көлемі мен бір байтты сақтау құныдығы бойынша өзгеше болатын иерархияны береді (10-бет). Есте сақтау құрылғыларының бұл пирамидасының табаны сыртқы жады болып табылады (қатты диск). Өйткені ол өте үлкен көлемді қамтиды (ондаған және жүздеген гигабайттар), бірақ мұндағы деректермен жұмыс істеу уақыты айтарлықтай жылдам емес. Дискіге қатынас жасау уақыты миллисекундтармен өлшенеді.
Келесі сатыда барынша тез жұмыс істейтін (қатынасу уақыты шамамен 10-20 наносекундқа тең) және кішірек көлемдегі (ондаған мегабайттн бірнеше гигабайтқа дейін) динамикалық DRAM жадылары негізіндегі оперативті жады орналасады.
Тез қатынасуды қажет ететін деректерді сақтау үшін барынша тез жылдам жұмыс істейтін ыңғайлы SRAM статикалық жадылар қолданылады. Олардың көлемі ондаған килобайттан жүздеген килобайтқа дейін құрайды, ал деректерге қатынасу уақыты әдетте 8 нс-тен аспайды.
Пиирамиданың ең төбесіне деректерді аралық сақтауға қажет болатын процессордың ішкі регистрлері орналасады. Регитрлердің жалпы көлемі ондаған байттарды құрайды, ал жылдамдығы процессердің шапшаңдығымен анықталады және қазіргі таңда шамамен 2-3 нс-ті құрайды.
Осыған орай жады неғұрлым үлкен болса, онда оның жұмыс істеу жыдамдығы соғұрлым төмен болатын өкінішті заңдылықты қорытып шығарғанымыз жөн. Сонымен қатар жұмыс істеу жылдамдығы өскен сайын, бір байтты өлшеммен алғандағы деректерді сақтау құны да арта түседі
