СөЖ 1 Орындаған: Сержан Аяжан Сержанқызы Тексерген: Отарбекова Жамила Керимбаевна



жүктеу/скачать 39,07 Kb.
бет3/4
Дата02.03.2023
өлшемі39,07 Kb.
#71069
1   2   3   4
Байланысты:
Морфология сөж

І нұсқа
Интонация арқылы.

ІІ нұсқа
Орын тәртібі арқылы.

ІІІ нұсқа
Сөзге көмекші сөздің тіркесуі арқылы.

- Жүрек, - деді тракторист.
- Жүрек? Мұның да жүрегі бола ма? (Ғ. Мүстафин).
Бұл мысалдағы екінші жүрек ерекше сұрау интонациясымен айтылған. Сондықтан да ол - жалғыз жүрек сөзінің өзі-ақ сұраулы сөйлем болып түр.



Қалта сағат (сағаттың қалтаға салып жүретін бір түрі), көз әйнек(көзілдірік яғни көзге салатын әйнек), біз өкше (үшкір биік өкше),
мосы ағаш (мосы жасайтын ағаш) тәрізді тіркестер бір түрлі мәнде қолданылса, олардың орнын ауыстырып жұмсағанда, басқа мағынада және басқа синтаксистік қатынаста айтылады: сағат қалта (сағат салуға арналып тігілген қалта), әйнек көз (шыныдан салынған жасанды коз), екше біз (жуан біз яғни ағаш шегені өкшеге қағу үшін).



Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін,
Жоқ- барды, ертегіні термек үшін. (Абай)
Ашаршылық жоқ па?Ақ жағы қалай? Сауыны тәуір ер бар ма?Осының бәрін қадағалап сұрайды. (М.Әуезов)



5. Сөз тудырушы және сөз түрлендіруші жұрнақтарды ажырату критерийлерін жазыңыз

Сөз тудырушы жұрнақтар

Сөз түрлендіруші жұрнақтар

Өзі қосылған сөздің лексикалық мағынасына өзгеріс әкеледі.



Өзі қосылған сөздің лексикалық мағынасына еш өзгеріс енгізбейді.



Жаңа лексикалық мағынаның қалыптасуына себепкер болатын қосымшалар.

Қандай да бір грамматикалық мағына жамайтын қосымшалар.

Туынды сөздің лексикалық мағынасына негіз болған сөздің лексикалық мағынасынан алыстап кетпейді онымен ұштасып жатады

Сөз түрлендіруші жұрнақтар белгілі бір сөз таптарының аясынан шықпайды



Сөзжасам қосымшалары форма тудырушы қосымшалардан сөзге бұрын жалғанады.

Форма тудырушы қосымшалар сөзжасам қосымшаларынан кейін сөзге қосылады.



жүктеу/скачать 39,07 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents