СөЖ (срсп) фек-302к-20 Мусабаева Еңлік Радиоактивтілік Табиғи және жасанды радиоактивтік Радиоактивтілік



бет1/3
Дата20.04.2023
өлшемі313,32 Kb.
#84923
түріҚұрамы
  1   2   3

СӨЖ (СРСП) ФЕК-302к-20
Мусабаева Еңлік
Радиоактивтілік
Табиғи және жасанды радиоактивтік
Радиоактивтілік (лат. radіo – сәуле шығару, actіvus – әсерлік) – орнықсыз атом ядроларының басқа элементтер ядросына бөлшектер немесе гамма-кванттар шығару арқылы өздігінен түрлену құбылысы.

Әрбір ядроның анықталған нуклондық (А,Z) құрамымен және анықталған Е энергиясымен сипаталады. Егерде осы қасиеттердің бірі спонтанды өзгеретін болса, мұндай өзгеру радиоактивті ыдырау болып табылады. Ыдырауға дейігі ядроны аналық, ал ыдыраудан кейінгі ядроны еншілес ядро деп атаймыз. Радиоактивті ыдырау өту уақытымен, сәулелену деп аталатын шығатын бөлшектің түрімен және энергиясымен сипатталады.
Табиғи жағдайда болатын радиоактивтілік табиғи деп аталады. Жасанды жолмен зертханалық жығдайда ядролық реакциялар көмегімен синтезделген радиоактивті ядролар жасанды деп аталады. Жалпы алған олардың арасында айырмашылық жоқ.
Радиоактивті үрдіске мыналар жатады:
1) альфа-ыдырау;
2) бетаb‑ ыдырау;
3) гамма-ядролар сәулеленуі;
4) ауыр ядролардың спонтанды бөлінуі;
5) кешіккен нейтрондар мен протондарды шығару.
Массалық саны А > 209 барлық ауыр ядролар альфа-ыдырауға тұрақсыз болып келеді. Массалық саны А 209-дан көп ядролардың нуклидтері бірізді ыдыудың тізбеегінің негізін салушы болып табылады. Әрбір альфа-ыдырау кезінде аналық ядроға қарағанда еншілес ядрода Z протон саны мен нейтрон саны екі бірлікке азайып отырады(нуклондар саны 4-ке). Мұндай ядро тұрақтылық жолынан төмен болғандықтан бетта ыдырауға тұрақсыз болып келеді. Сондықтан бірізді ыдыудың тізбегінде альфа- және бета-ыдырау кезектесіп жүреді.
А > 209 барлық табиғи нуклидтерді радиоактивті қатар деп аталатын үш бірізді ыдыудың тізбек түріне келтіруге болады. Радиоактивті қатардың кез келгені қатардың негізін салушы деп аталатын альфа-радиоактивті нуклидтен басталады. Ал кейіннен жүрип отыратын қатардың элементтері алдындағы элементтің ыдырауынан шығады.
Қатар ішінде бір элементің екінші элеменке ауысуы жылжу ережесімен сипаттала лалады:


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет