Сөздердің байланысу тəсілдері мен түрлері обөЖ 2

ҚИЫСУ
01
02
Қабысу – сөз тіркесінің бағыныңқы
сыңарының басыңқымен жалғаусыз, қатар
тұру арқылы байланысы. Қабыса
байланысатын сөздердің көпшілігі тұрған
орындарын өзгертпейді, жұбын жазбайды.
Ал бірқатар қабыса байланысатын сөздер
сөйлемдегі орнын өзгертіп, өздері
бағындыратын сөздерінен қашықтап та
тұрады. Ондай алшақ байланыс 
жанасуға
жатады.
ҚАБЫСУ

Мысалы: ағаштың бұтағы, сенің кітабың,
колхозшылардың табысы.
Сөз тіркесінің құрамындағы бағыныңқы сөздің
басыңқыға жəне басыңқының бағыныңқыға
қарай тұлғаланып байланысуы. Осылайша
бірімен-бірі қарама-қарсы, матаса байланысатын
сөздердің бірі ілік жалғауда, екіншісі тəуелдік
жалғауда айтылады. 
МАТАСУ
03
04
меңгеруді үшке бөлеміз: 
етістікті меңгеру
(терезені ашты,
жайлауға шықты, қалтасынан алды, жолда жатты, түнімен
жүрді), 
есімді меңгеру
(қойдан жуас, оқуға ықыласты, қалада
көп), 
ортақ меңгеру 
(айтуға тілім жетпейді, сөзін мақұл
көрдік, жұртқа күлкі болғанмен, маған күлкі емес).
сөз тіркесіндегі бағыныңқы сөздің басыңқымен мағыналық
үйлесімі негізінде септік жалғауларының (іліктен басқа)
бірінде тұрып байланысуы: меңгерілетін сөз табыс, барыс,
шығыс, жатыс, көмектес жалғауларының бірінде тұрады да,
меңгеретін сөз етістік, есім не сол екеуінің ортақтасқан тобы
болады. Осыған қарап
ҚАБЫСУ

Сұрақтар мен тапсырмалар
1. Сөздердің синтетикалық байланысы
қалай жасалады?
2. Сөздердің аналитикалық байланысы
қалай жасалады?
3. Сөздердің байланысу формалары
қандай?

Пайдаланатын əдебиеттер
1.Аманжолов С. Қазақ əдеби тілі синтаксисінің
қысқаша курсы. Алматы. 1992. 2. Əміров Р.,
Əмірова Ж. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы.
1996
3. Балақаев М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі.
Алматы. 1997
4. Балақаев М. Қазіргі қазақ тілі. Алматы. 1992.
5. Бектұров Ш. Қазақ тілі. Алматы. 2006
6. Cайрамбаев Т. Сөз тіркестері мен жай сөйлем
синтаксисі. 1991.