Сөздік жұмыстың әдістемесі
жүктеу/скачать 25,85 Kb.
|
Сөй дамыту лекция
|
Сөздік жұмыстың әдістемесі Жоспар: Сөздік жұмыс сөздік құрамды игеру Мектепке дейінгілердің сөздік қорын дамыту ерекшеліктері Балабақшада сөздік жұмыстың мазмұны мен міндеттері Сөздік жұмыс принциптері Қазіргі әдістемелерде сөздік жұмыс сөздік құрамды тиімді игеруді қамтамасыз ететін мақсатқа бағытталған педагогикалық әрекет ретінде қарастырылады. Сөздік қорды дамыту сапалы сөздердің жинақталуы, оларды қоғамдық жағдайларда қолдана білуін қалыптастыру ретінде түсіндіріледі. Сөздің басты ерекшелігі оның лексикалық және грамматикалық мәндерінің бірлігі болып табылады. Бала сөздің мәнін, ол сөз тіркестерінде, сөйлемдерде, байланысқан әңгімелеуде қолданылғанда ғана игереді. Сондықтан сөздік қорды қалыптастыру балалардың байланыстыра сөйлеуін дамытумен тығыз өзара байланысан түрде жүру керек. Балалардың лексиканы игеру ерекшеліктерін және сөйлеу табиғатын талдай келе, мектепке дейінгілермен сөздік жұмыстың екі аспектісін бөледі: 1. Ол балалардың танымдық әрекетін дамытумен байланысты және заттық байланыс пен қарым-қатынас логикасында жүзеге асады. Тіл дамыту әдістемесінде бұл аспект алдымен Е.И.Тихеева, М.М.Конина, Л.А.Пеньевская және т.б. еңбектерінде көрсетілген. 2. Сөзді лексика жүйесінің бірлігі ретінде игеру, оның басқа лексикалық бірліктермен байланыстарын білдіреді. Мұнда басты көңіл бөлінеді: балаларды көп мағыналы сөздермен таныстыру, нақты мағынасы бойынша антоним, синоним сөздерді қолдану және т.б. Бұл бағыт бойынша С.А.Сохина, О.С.Ушакова және т.б. еңбектерінде тоқталған. Сөздік қорды дамыту – мектепке даярлаудың негізгі факторларының бірі. Жеткілікті лексикалық қорларды игермеген бала мектепте өз ойын білдіру үшін қажетті сөздерді таба алмай қиналады. Мектепке дейінгі мекемеде сөздік жұмыстың ерекшелігі, ол балалармен жүргізілетін барлық тәрбиелік-білімділік жұмыстармен тығыз байланысты. Сөздік қорды байыту қоршаған ортамен таныстыруда, балалар әрекетінің барлық түрлерінде, күнделікті өмірде, қарым-қатынаста жүреді. Сонымен тілдің және сөйлеудің қажетті бірлігі ретінде сөздің ролі, баланың психикалық дамуында оның мәні балабақшада балалардың тілін дамыту бойынша жалпы жұмыстар жүйесінде сөздік жұмыстың орнын анықтайды. Балалардың сөздік қорын дамыту, грамматикалық дағдыларды қалыптастыру, дыбыстарды дұрыс айта білуге қабілеттерін дамыту – осылардың барлығы байланыстырып сөйлеуге үйретудің алғышарттары болып табылады.Бағдарламада көрсетілгендей негізгі мақсат- балалардың өз бетінше байланыстырып сөйлеу болғандықтан, бұл кезеңде мектепке даярлық тобындағы балалардың өз бетінше әңгімелесе алуға, үш-төрт сөйлемнен сипаттама әңгімелер құрастыруды үйрене бастайды. Балалардың өздңігінен байланыстырып сөйлеуі олардың қазақ тіліне деген қызығушылығын арттырады. Бала бастапқы кезде бір-екі сөз арқылы өз ойларын жеткізбек болады. Ым-ишаратпен, бет әлпетін өзгерту, қолымен әр-түрлі қозғалыстар жасау олардың белгілі бір түсініктерді жеткізу шаралары іспетте болады. Академик Л.В.Щербаның анықтауы бойынша, балалардың екі сөздің басын құрап ойын білдіруі бастапқы байланыстырып сөйлеу қабілеті түрінде көрінеді. Ондай сөйлемдер синтагмалар деп аталады. Жекелеген грамматикалық дағдылар қалыптасқаннан кейін балалар әр-түрлі ситуативті жағдайлар туралы қысқа сипаттама әңгімелер құрастыра бастайды. Қазақ тіліне оқытудың соңғы кезеңінде мектепке даярлық тобына балалар мынадай сөйлем дағдыларын игеру тиіс: жүктеу/скачать 25,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|