Сөзіммен халқым амал қылсын десең, Амал қыл өз сөзіңмен əуел өзің!

9

3 маусым, 2016 жыл №23 (10726)

redakciyabayantau@mail.ru

9

3 маусым, 2016 жыл №23 (10726)

redakciyabayantau@mail.ru

Баянтау

Заңнама,  заңдар – мемлекеттегі  өкілетті  заң  шығарушы  органдар  қабылдаған 

нормативтік  актілер  (көбінесе,  заңдар)  кешені;  сол  мемлекеттегі  саяси,  əлеу-

меттік, экономикалық, рухани, отбасылық, т.б. қарым-қатынастарды реттейтін құ-

қықтық нормалардың жиынтығы. Кейде сол нормалардың бір түрі де заңнама деп 

аталады. Заңнама мемлекеттік билікті жүзеге асыру əдістерінің негізгісі болып та-

былады. Заңнама бөліктері өзара байланысты, əрі бір-біріне бағынышты бірегей 

жүйені құрайды. Заңнаманы құрайтын бөліктер оны қабылдаған мемлекеттік бас-

қару құрылымындағы тиісті заң шығарушы органның мəртебесіне қарай белгілі 

бір тармақтарға (жоғары билік органдары қабылдаған заңдарға, үкімет қаулыла-

рына, министрліктердің нормативтік актілеріне, т.б.), сондай-ақ, олар қоғамдағы 

қарым-қатынастардың  қандай  саласын  реттеуге  бағытталғанына  қарай  арнаулы 

салаларға (азаматтық заңнамаға, қылмыстық заңнамаға, əкімшілік заңнамаға, т.б.) 

бөлінеді. Заңнама жүйесінде мемлекеттің конституциясы негізгі  заң немесе ата 

заң болып табылады. Ол жоғары заңды күшке ие. Мемлекеттік органдардың бүкіл 

заңдары мен басқа  да нормативтік актілері Конституцияның негізінде жəне со-

ған сəйкес шығарылуға тиіс. Қазақстан заңнамасы Қазақстан Республикасының 

Конституциясын, конституциялық заңдарды, Қазақстан Республикасының заңда-

рын, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан Республи-

касы Парламентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларын қамтиды. 

Олар мемлекеттегі қарым-қатынастардың қандай саласын реттеуге арналғанына 

байланысты  бірнеше  топқа  бөлінеді:  азаматтық  заңнама,  азаматтық  іс  жүргізу 

заңнамасы, еңбек заңнамасы, отбасы-неке заңнамасы, əкімшілік заңнамасы, қыл-

мыстық  заңнама,  салық  заңнамасы,  бюджеттік  заңнама,  жер  заңнамасы,  кеден 

заңнамасы. Азаматтық құқық нормалары көпшілікке түсінікті  болуы үшін ерек-

ше жазбаша мəтіндермен бейнеленуі тиіс, құзыретті органдар қабылдайтын нор-

мативтік құқықтық актілер осындай мəтіндер болып табылады. Белгілі шектерде 

құқық нормалары өзге (тілі ауызша) нысанда да бейнеленуі мүмкін. Бірақ бұл – 

айтарлықтай сирек кездесетін жағдай, оны кейінірек қарастыратын боламыз. Аза-

маттық-құқықтық нормалардың негізгі бөлігі жазбаша түрде нормативтік құжат-

тарда жазылады.Нормаларды олардың аяқталған күйіне дейін жеткізудің мұндай 

түрі олар арналған адамдарды, яғни оларды орындаушыларды нормалармен то-

лығырақ таныстыруға мүмкіндіктер туғызады. Бұл нормаларды жүзеге асырудың 

жене олардың  міндетті түрде орындалуын қамтамасыз етудің маңызды құралы 

болады. Біріншіден, жазбаша мəтін құқықтық норманың мазмұнын нақ, анық əрі 

бір мағыналы етіп баяндауға мүмкіндік береді. Екіншіден, бұл кез келген мүдделі 

адамды  норманың  дəл  мазмұнымен  таныстыруды  оңайлатады.  Үшіншіден,  бұл 

оның  түрліше  түсінілуін  жəне  қарама-қайшылықтарын  жою  мақсатында  түрлі 

нормаларды  асқан  дəлдікпен  салыстыруға  мүмкіндік  береді.  Қорыта  айтқанда, 

зандардың  белгілі  бір  актілерін    пайдалануда  белгілі  бір  заң    құжаттарындағы 

нормалардың құқықтың қай саласына жататының дұрыс  анықтау қажет. 

                                                 

            М.ДІНШЕ,

   Баянауыл аудандық сотының жетекші маманы.                                                                                          

Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасы

бойынша шығармашылық қызмет құқықтарын 

реттеу мəселелерi

«Мекемелерде істі қазақ тілінде жүргізу - бір кісінің айтуымен болатын іс 

емес көптің күшімен, жалпы ынтамен, тегіс жұмылумен болатын нəрсе». 

                                                                                                       

    С.Сейфуллин  

2015 жылдың желтоқсанындағы мəліметтер бойынша, «OTAU TV»  ұлттық жерсеріктік 

телевизиясы абоненттерінің саны 1 000 000 үйшаруашылығынан асты деп хабарлайды Қа-

зақстан  Республикасының  телерадиохабарларын  тарату  саласындағы  ұлттық  операторы 

«Қазтелерадио» АҚ-ның өкілдері. Бұл – 4 миллионнан астам қазақстандық цифрлық сапада 

отандық жəне шетелдік телеарналарды тамашалауда деген сөз. Оның ішінде 15 пайызы (37 

799 абонент)  Павлодар облысының үлесінде. 

Жерсеріктік телевизияны енгізген алғашқы жылдары «OTAU TV», əсіресе, ауыл тұрғын-

дарының арасында ерекше сұранысқа ие болды, абоненттердің жалпы санындағы олардың 

үлесі 2011-2012 жылдары шамамен 90 пайызды құрады. Өйткені, қалаларда кəбілдік жəне 

эфирлік аналогты телехабар тарату желілері жақсы дамыған, ал ауыл тұрғындары ол кезде 

ары  кетсе  қазақстандық 4 арнаны  ғана  тамашалай  алатын.  Осыған  байланысты  жобаның 

мақсаты – қала  мен  ауыл  тұрғындарының  арасындағы  ақпараттық  теңсіздікті  төмендету 

болды. Ал енді бұл мақсат орындалған соң, «OTAU TV» қала тұрғындарының арасында да 

танымалдыққа ие бола бастады. Мəселен, 2011 жылмен салыстырғанда, қалалық абоненттер 

үлесі 10 пайыздан 36 пайызға дейін өскен. Ұлттық жерсеріктік телевизияның өзге оператор-

лармен салыстырғандағы басты артықшылықтары – телебағдарламалардың тегін топтамасы 

мен желіге республикамыздың кез келген нүктесінен қосылу мүмкіндігі.     

Қазақстанда жерсеріктік телевизия 2002 жылы «Кателко+» сауда белгісімен қосылған бо-

латын. Ал 2011 жылдың қаңтар айында Қазақстанның жерсеріктік желісі хабар таратудың 

DVB-S2, MPEG-4 цифрлық стандартына көшіп, «OTAU TV» деген сауда белгісімен іске қо-

сылды. Желінің ашылу салтанатына Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев қатысқан болатын. Жаңа 

стандартқа көшкен кезде абоненттер саны 6300 болса, содан бері бұл көрсеткіш қарқынды 

түрде өсіп, 5 жылға жетпейтін уақыт ішінде 1 млн. үйшаруашылығынан асты. Жоба халық-

қа алғаш рет отандық телерадиоарналарды кескін мен дыбыстың заманауи цифрлық сапа-

сымен  тамашалауға  мүмкіндік  берді.  Айта  кетерлік  жəйт,  желі  іске  қосылғалы  бері  тегін 

топтамадағы арналар саны 38 теле жəне 7 радиоарнадан 40 теле жəне 14 радиоарнаға дейін, 

ақылы топтамадағы телерадиоарналар саны 100-ден асты!

Осындай қысқа мерзім ішінде «Қазтелерадио» АҚ бұдан басқа да бірқатар міндеттерді ат-

қарып тастады. 2012 жылдың шілдесінде де Мемлекет басшысының қатысуымен Цифрлық 

эфирлік  телевизияны  енгізу  жөніндегі  жоба  іске  қосылды.  Бүгінгі  таңда  республика  хал-

қының 72 пайызы цифрлық эфирлік телевизияға қолжетімділікке ие, ал бұл – 12 миллион 

қазақстандық. Айта кетерлік жəйт, Алматы, Жамбыл, Маңғыстау жəне Оңтүстік Қазақстан 

облыстарында цифрлық эфирлік телевизиямен қамту халықтың 95 пайызына жетті. Соған 

байланысты 2016 жылдың  І  тоқсанында  аталған  аймақтарда  ескірген  аналогты  телехабар 

тарату желісін өшіру жоспарланған.  

2014  жылдың  шілде  айында  Индустрияландыру  күні  аясында  Елбасының  қатысуымен 

«Қазтелерадио» АҚ «GALAM TV» ұлттық интернет-хабар тарату жəне «Телегазет» атты екі 

инновациялық жобаның тұсауын кесті. 

Ұлттық жерсеріктік телевизия клиенттеріне ыңғайлы болу үшін, сондай-ақ, бəсекелестік 

орта құру мақсатында қабылдау жабдықтары жиынтықтарын жеткізу, құрастыру жəне қыз-

мет көрсетуді шағын жəне орта бизнес субъектілерінен тұратын дилерлік ұйымдар қамта-

масыз етуде, олардың саны қазір 350-ден асты. Халықпен жəне дилерлермен тиімді жұмыс 

істеу  мақсатында  Ақпараттық  қолдау  көрсету  қызметі (Call-centre) 193 телефоны  арқылы 

үзіліссіз, мереке жəне демалыс  күндерінсіз жұмыс істейді. Сонымен қатар, барлық облыс 

орталықтары мен Астана, Алматы қалаларында Дилерлермен жəне халықпен жұмыс орта-

лықтарының жұмысы жолға қойылған. 

«Қазтелерадио» АҚ өз абоненттерін түрлі акция, ұтыс ойындарымен үнемі қуантып тұ-

рады. Нəтижесінде тұрғындар «OTAU TV»-ден түрлі бағалы жүлделер мен сыйлықтарға ие 

болып жатады. Мəселен, 2015 жылдың 1 қазанынан жаңа акция басталды: «Толық» ақылы 

арналар топтамасына 6 айдан 12 айға дейінгі мерзімге қосылған барлық абоненттер бағалы 

жүлделер  ұтыс  ойынына  қатысады!  Бас  жүлде – автокөлік!  Акция  шарты  бойынша, 2015 

жылдың 1 қазаны мен 2016 жылдың 30 маусымы аралығында барлығы жүлделердің 3 жиын-

тығы ұтысқа түседі. Əрбір үш ай сайын қорытынды шығарылып, жеңімпаздар анықталады. 

Автокөліктен өзге, Гоа аралына жолдама, SmartTV, iPhone 6 секілді жəне тағы басқа бағалы 

сыйлықтар бəйгеге тігілген.

«OTAU TV» ҰЛТТЫҚ ЖЕРСЕРІКТІК ТЕЛЕВИЗИЯСЫ 

АБОНЕНТТЕРІНІҢ САНЫ 1 000 000-НАН АСТЫ

2018 жылғы 1 шілдеден бастап Қазақстанда жұмыс 

берушінің міндетті зейнетақы жарналарының қосым-

ша 5%-ын белгілеу есебінен жаңа шартты-жинақтау-

шы зейнетақы жүйесін (ШЖЖ) енгізу қарастырылды. 

Анықтаманың өзі анықтап тұрғандай, бұл салымдар-

ды жұмыс беруші енгізеді, сондықтан олар азаматтар-

дың меншігі болмайды жəне мұраға қалдырылмайды.     

Осыған  байланысты  соңғы  кездері  халық  арасын-

да  түсінбеушілік,  одан  қала  сенімсіздік  орын  алуда. 

Оның  себебі  де  бар.  Жұмыс  істейтін  азаматтардың 

көпшілігі 10% міндетті  зейнетақы  жарналары  бол-

ғандықтан, ЖМЗЖ-ның не үшін енгізілетінін білмей 

дал болуда. Олардың көпшілігінде жаңа өзгерістердің 

енгізілуіне орай жұмыс берушілер де жалақыны дəл 

сол 5%-ға азайтуы мүмкін деген үрей бар.  

Ақпараттың  қолжетімділігіне  қарамастан,  елімізде 

салымшылардың  инвестициялық  табысын  Бірыңғай 

жинақтаушы зейнетақы қоры (БЖЗҚ) алып отыр деп 

ойлайтын адамдар да кездеседі. Мұндай жаңсақ пікір 

қасақана  ниеттен  емес,  зейнетақы  мен  қаржы  жү-

йесінің жұмысын түсінбегендіктен туындап отыр.  

Енді  ШЖЖ  енгізу  мəселесін  барынша  қарапайым 

тілмен  түсінідіріп  көрейік.  Бүгінгі  таңда  зейнетақы 

үш бөліктен тұрады, олар – базалық, ортақ жəне жи-

нақтаушы. 

Базалық    –  ең  төменгі  күнкөріс  деңгейінің  (ЕТК) 

50%-ы. Зейнетақының бұл бөлігі еңбек өтіліне қара-

мастан зейнеткерлердің барлығына мемлекеттік қазы-

надан төленеді. 

Ортақ. Бұл зейнетақыны 1998 жылға дейін аз деген-

де жарты жыл еңбек өтілі болған адамдар алады (оған 

ЖОО-да оқыған кезең де кіреді). Яғни зейнетақының 

бұл  бөлігін 1979-1980 жылдары  туылған  азаматтар 

соңғы  рет  алатын  болады.  Зейнетақының  бұл  бөлігі 

де бюджеттен беріледі. 

Енді  жинақтаушы  зейнетақы  бөлігіне  тоқталайық. 

Бұл əлдеқайда жеңіл. Жинақтаушы жүйе дегеніміз са-

лымшының өзі аударатын жинақ бөлігі, басқа сөзбен 

айтқанда 1998 жылдан бастап жалақыдан жеке зейне-

тақы шотына аударылып отыратын, дəулетті кəрілікті 

қамтамасыз етуге арналған 10% зейнетақы.   

Бұдан  «зейнетақы  бір  нəрседен  болса  да  жиналу-

да, онда ШЖЖ не үшін енгізу керек?» – деген сұрақ 

туындайды.

Мұның  сырын  анықтау  үшін  ортақ  зейнетақыға 

оралайық.  Сонау  Кеңес  одағы  кезінде  бір  зейнеткер 

үшін  төрт  адам  жұмыс  істеген.  Төрт  еңбеккер  тиісті 

салығын төлеп отырса, бір адам құрметті демалысы-

ның  рахатын  көріп  отырған.  Алайда,  үкімет  құлап, 

дағдарыс орын алған кезде халықтың жұмыс істейтін 

бөлігі айтарлықтай қысқарды, ал бұл мемлекет қазы-

насындағы түсімге де əсерін тигізді. 1998 жылға қа-

рай бір зейнеткерге 1,8 жұмыскерден келіп отырды.      

Бұған қоса, сұрапыл соғыстан кейінгі 50-60 жылда-

ры бала туу өте жоғары деңгейді көрсеткен болса, 90-

шы жылдары бала туу деңгейі өте төмен көрсеткішке 

жеткен. Осыған орай, бүгінгі жұмыс істейтін жастар 

(25-30 жас) зейнеткерлерді (65-75 жас) толық көлем-

де  қамтамасыз  ете  алмайды,  себебі  жұмыс  істейтін 

халық саны кеңес заманымен салыстырғанда екі есе-

ге  азайған.  Бірақ  бүгінде  бір  зейнеткерге  шаққанда 

жұмыс  істейтін  əрі  зейнетақы  жарналарын  үздіксіз 

аударатын адамдар саны 90-жылдардың аяғына қара-

ғанда  біраз  болса  да  көбейген - 2,2. Осы  деректерді 

жəне 1998 жылға дейінгі еңбек өтілінің барған сайын 

азайып келе жатқанын ескере келіп, ортақ зейнетақы 

бөлігін  біртіндеп  ауыстыру  қажеттілігінің  туындаға-

нын көреміз.      

Қазақстан  халқының  белгілі  бір  бөлігінің  БЖЗҚ-

ның  үлгілі  салымшылары  емес  екенін  ұмытпаған 

жөн,  олар  зейнетақы  аударымдарын  өте  сирек  жа-

сайды не мүлде жасамайды. БЖЗҚ-дағы 10 миллион 

шоттың  ішіндегі  БЖЗҚ-ға  үздіксіз  жарналар  аудара-

тын  салымшылар  саны 6,4 миллион  адамды  немесе 

халықтың жұмыс істейтін бөлігінің 75%-ын құрайды. 

Қалған белсенді, бірақ жарна аудармайтын тұрғындар 

да (ал ол 3,5 миллионнан асады) зейнет жасына тол-

ғаннан кейін «лайықты» зейнетақысын алғысы келеді. 

Сондықтан жан-жақты есептеп, халықаралық тəжі-

рибені игергеннен кейін ғана заңнамаға өзгерістер мен 

толықтырулар енгізілді. Оның ішінде базалық зейне-

тақы да бар. 2018 жылдан бастап 10 жыл жəне одан аз 

өтілі болған немесе өтілі мүлдем болмаған жағдайда 

зейнетақы мөлшері ЕТК-ның  50%-на тең болады. Ол 

əрбір  келесі  толық  жыл  үшін 2%-ға  ұлғайып  отыра-

ды. Яғни 20 жылдық өтіл болғанда, базалық зейнета-

қы 70%, 30 жыл болғанда - 90%, ал өтіл 35 жыл жəне 

одан да көп болғанда 100%  ЕТК-ны құрайтын бола-

ды. Бұған қоса өтіл 

еңбек  кітапшасын-

дағы  жазбалармен 

ғана емес, БЖЗҚ-ға 

тұрақты аударылған 

зейнетақы жарнала-

рымен  де  расталуы 

тиіс. 

З е й н е т а қ ы н ы ң 

жалпы 

сомасы-

на  жұмыс  беруші 

есебінен  төленетін 

жарналар  да  қосы-

луы  тиіс.  Жұмыс 

берушінің  жаңа 5% 

міндетті  зейнетақы 

жарналарының бас-

ты артықшылығы мынада: жұмыс беруші осы жарна-

ларды аударатын зейнеткер (5 жəне одан да көп өтілі 

болғанда) өзінің шартты зейнетақы шотындағы қара-

жаты таусылса да, осы құрамдауыштағы зейнетақыны 

өмір  бойы  алатын  болады.  Жинақтар  мұраға  қалды-

рылмайтын  болғандықтан,  жүйеден  кеткен  (қайтыс 

болған/басқа  жаққа  кеткен)  адамдардың  жинақтары 

басқа пулға қатысушылардың шоттарына бөлінеді.  

ШЖЖ үлгісі эксперимент үшін жасалған жаңа үлгі 

емес. Бұл Швеция, Норвегия, Латвия секілді жəне т.б. 

батыс  елдерінде  толыққанды  жұмыс  істеп  келе  жат-

қан зейнетақы үлгісі.  

Зейнетақы  жүйесі  үздіксіз  дамып  отырады.  Қа-

зақстанның  зейнетақы  үлгісінде  үш  тараптың:  мем-

лекеттің,  жұмыс  беруші  мен  салымшының  қатысуы 

жəне  олардың  мүдделі  болуы  көзделген.  Мемлекет 

зейнетақының  базалық  деңгейіне,  зейнетақы  жинақ-

тарының  сақталу  кепілдігіне  жəне  БЖЗҚ-ның  қыз-

метіне жауап береді. Жұмыс берушіге жəне бəрімізге 

міндетті зейнетақы жарналарын уақытылы əрі толық 

аудару  мен  қызметкердің  шартты-жинақтаушы  шот-

тарын толықтыру жауапкершілігі жүктелген. Өйткені 

бұл –  БІЗДІҢ болашағымыз. 

Т.ЖУРАВЛЁВА,

Баянауыл аудандық БЖЗҚ-ы қызмет 

көрсету орталығының бастығы.

Зейнетақы 5%-ға көбейеді

Халық назарына!

10

3 маусым, 2016 жыл №23 (10726)

redakciyabayantau@mail.ru

10

3 маусым, 2016 жыл №23 (10726)

redakciyabayantau@mail.ru

Баянтау

001

Услуги по реализации государственной политики в области 

формирования и развития экономической политики, системы 

государственного планирования

18093

9

Прочие государственные услуги общего характера

30703

454

Отдел предпринимательства и сельского хозяйства района 

(города областного значения)

19965

001

Услуги по реализации государственной политики на местном 

уровне в области развития предпринимательства и сельского 

хозяйства

19965

492

Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского 

транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции 

района (города областного значения)

10738

001

Услуги по реализации государственной политики на местном уровне 

в области жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского 

транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции

10738

02

Оборона

13781

1

Военные нужды

7781

122

Аппарат акима района (города областного значения)

7781

005 Мероприятия в рамках исполнения всеобщей воинской обязанности

7781

2

Организация работы по чрезвычайным ситуациям

6000

122

Аппарат акима района (города областного значения)

6000

007

Мероприятия по профилактике и тушению степных пожаров 

районного (городского) масштаба, а также пожаров в населенных 

пунктах, в которых не созданы органы государственной 

противопожарной службы

6000

04

Образование

2748242

1

Дошкольное воспитание и обучение

306372

123

Аппарат акима района в городе, города районного значения, 

поселка, села, сельского округа

219285

004 Обеспечение деятельности организаций дошкольного воспитания и 

обучения

123077

041 Реализация государственного образовательного заказа в 

дошкольных организациях образования

96208

464

Отдел образования района (города областного значения)

87087

040 Реализация государственного образовательного заказа в 

дошкольных организациях образования

87087

2

Начальное, основное среднее и общее среднее образование

2380369

123

Аппарат акима района в городе, города районного значения, 

поселка, села, сельского округа

15718

005 Организация бесплатного подвоза учащихся до школы и обратно в 

сельской местности

15718

464

Отдел образования района (города областного значения)

2291868

003 Общеобразовательное обучение

2204473

006 Дополнительное образование для детей

87395

465

Отдел физической культуры и спорта района (города областного 

значения)

72783

017 Дополнительное образование для детей и юношества по спорту

72783

9

Прочие услуги в области образования

61501

464

Отдел образования района (города областного значения)

61501

001 Услуги по реализации государственной политики на местном уровне 

в области образования

21849

005

Приобретение и доставка учебников, учебно-методических 

комплексов для государственных учреждений образования района 

(города областного значения)

17955

007 Проведение школьных олимпиад, внешкольных мероприятий и 

конкурсов районного (городского) масштаба

4542

015

Ежемесячная выплата денежных средств опекунам (попечителям) 

на  содержание  ребенка-сироты  (детей-сирот),  и  ребенка  (детей), 

оставшегося без попечения родителей

10722

022

Выплата  единовременных  денежных  средств  казахстанским 

гражданам, усыновившим (удочерившим) ребенка (детей)-сироту 

и ребенка (детей), оставшегося без попечения родителей

479

029

Обследование  психического  здоровья  детей  и  подростков  и 

оказание  психолого-медико-педагогической  консультативной 

помощи населению

2825

067 Капитальные 

расходы 

подведомственных 

государственных 

учреждений и организаций

3129

06

Социальная помощь и социальное обеспечение

141228

1

Социальное обеспечение

24150

451

Отдел  занятости  и  социальных  программ  района  (города 

областного значения)

22707

005 Государственная адресная социальная помощь

900

016 Государственные пособия на детей до 18 лет

8658

025 Внедрение обусловленной денежной помощи по проекту Өрлеу

13149

464

Отдел образования района (города областного значения)

1443

030 Содержание ребенка (детей), переданного патронатным воспитателям

1443

2

Социальная помощь

92536

451

Отдел  занятости  и  социальных  программ  района  (города 

областного значения)

92536

002 Программа занятости

26447

006 Оказание жилищной помощи

2400

007 Социальная помощь отдельным категориям нуждающихся граждан по 

решениям местных представительных органов

25992

010 Материальное  обеспечение  детей-инвалидов,  воспитывающихся  и 

обучающихся на дому

560

014 Оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому

24583

017

Обеспечение 

нуждающихся 

инвалидов 

обязательными 

гигиеническими  средствами  и  предоставление  услуг  специалистами 

жестового  языка,  индивидуальными  помощниками  в  соответствии  с 

индивидуальной программой реабилитации инвалида

12554

9

Прочие  услуги  в  области  социальной  помощи  и  социального 

обеспечения

24542

451

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: