Стамбекова жазира курмангалиевна

Болашақ бастауыш сынып педагогтерін «Қазақ тілі» жаңартылған оқу бағдарламасы негізінде инновациялық әрекетке даярлаудың мәселелі тұстарын SWOT-талдау негізінде тереңірек қарастыра келе, қажетті дидактикалық, әдістемелік мүмкіншіліктерін айқындап, оларды жүйеге түсіріп алу қажеттілігі туындады. Бұл болашақ бастауыш сынып педагогтерін инновациялық әрекетке даярлаудың күшті жақтарын дамытудың стратегиялық іс-әрекеттерінің логикасын құру мүмкіндігін береді. Ол стратегиялық іс-әрекеттер келесідей сатылардан тұрады:

• 
  болашақ бастауыш сынып педагогтерінің инновациялық әрекетке бейімділігін, ішкі ниетін, ұмтылысын дамытып, жаңартылған оқу бағдарламасымен оқыту бойынша инновациялық әрекетке даярланған мұғалім тұлғасын қалыптастыру;
  
• 
  2-4 сыныптарға арналған «Қазақ тілі» пәні бойынша жаңартылған білім мазмұнын меңгертудің инновациялық мүмкіншіліктерін студенттерге жобалау арқылы іздендіру, зерттеу жұмыстарын орындату;
  
• 
  жаңартылған оқу бағдарламасы негізінде болашақ бастауыш сынып педагогтерін инновациялық әрекетке даярлау арқылы оның алдағы мұғалімдік қызметіндегі педагогтік, әлеуметтік, қоғамдық мәртебесін көтеру;
  
• 
  «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған оқу бағдарламасының дидактикалық инновациялық мүмкіншіліктерін тану арқылы бастауышта білім берудің сапасын жоғарылату;
  
• 
  инновациялық әрекетке арнайы даярлануы арқылы болашақ бастауыш сынып педагогтерінің саны артады, соның негізінде, оларға авторлық инновациялық жаңа педагогикалық жоба жасауды ұсынуға болады;
  
• 
  студент инновациялық әрекетті ғылым мен педагогикалық тәжірибені өзара бірлікте қолдануға жетелейтін, тетіктері өріле біткен біртұтас болмысы деп қабылдайды; қазақстандық, жақын шетелдік, алыс шетелдік инновациялық оқыту технологияларының «Қазақ тілі» пәні бойынша жаңартылған білім мазмұнын меңгертудегі тиімділіктерін тәжірибе жасап тексеру мүмкіндігін беру;
  
• 
  инновациялық әрекет болашақ бастауыш сынып педагогтерін қалай да бір технологияны үйреніп қолдануды және ең бастысы, өз бетімен инновациялық технологияның жобасын ойластыруды үйретеді. Педагогикалық үдерістегі инновация оқу-тәрбие үдерісіндегі серпін беретін ерекше қуатқа ие болып келетіні белгілі. Ал сол инновацияны жүргізіп отыратын инновациялық әрекетті қозғап, соншалықты дамытушы күшке ие қылатын не деген сұрақтың төңірегінде бірқатар мәселелер танылады.
  

• 
  біріншіден, жаңа заман талаптары мен жетістіктеріне сүйеніп, шынайы өмір сүріп отырған әлеуметтік орта білім берудегі «қозғалыссыз қалған» дәстүрлі оқыту әдістері арқылы меңгертілген білім арқылы танылмайды және оқушылардың өз бетімен ізденістер жасап, білімді мұғалімнің кеңесшілігімен жаңа жолдары арқылы өз бетімен табуына да дәстүрлі әдістерде орын берілмеген, сондықтан бастауыш сынып педагогтерін инновациялық әрекетке итермелейтін маңызды фактордың бірі – осындай жағдай;
  
• 
  екіншіден, бастауыш сынып педагогтерінің инновациялық әрекеті мектеп ұжымының серпіліс жасау кезеңінде туындауы мүмкін; жоғары білікті мамандардың бір ұжымға шоғырланып, мектепішілік оқу-тәрбие жүйесіне инновациялық серпін алып келу идеясы бастауыш сынып мұғалімінің де ішкі рухани және кәсіби күштеріне қозғау салып, жаңашыл идеялар мен мүмкіндіктер тудыра алады;
  
• 
  үшіншіден, сыртқы жағдайлар да бастауыш сынып педагогтерінің инновациялық әрекетке деген ұмтылысын тудыра алады, атап айтсақ, иерархиялық құрылымның жоғары жағынан болған ұсыныстар, бастауыш мектептер арасында озықтар қатарына қосылу идеясы т.б.
  

Сурет 17 – Бастауыш сынып педагогтерінің инновациялық әрекетіне ықпал етуші факторлар

Атап кететін жайт, осы үш тетік бірімен екіншісі тығыз байланысты және біріне-бірі ықпал ететін алады. Кейде мұғалімнің жеке басының ынтасымен басталған инновациялық әрекет біртіндеп бүкіл мектепке таралып, одан көрші мектептерге таралуы мүмкін. Оның соңы кей жағдайда сыртқы жағдайларға әсер етіп инновациялық әрекет үлкен қозғаушы күшке айналуы мүмкін. Бұл ретте танымал педагогтер В.А. Сухомлинский [156], Д.Б.Эльконин [157], В.В. Давыдов [158], С.Лысенкова [159], Ш.Амонашвили [160] сияқты инноватор-мұғалім-ғалымдардың жеке тәжірибелері тұтас қоғамдық қолдауға ие болғанын айтып кетуге болады.

Сурет 18 – Ш.Т.Таубаева бойынша инновациялық әрекеттің құраушылары

Білім беру саласындағы педагогтердің инновациялық мүмкіндігі олардың өз бойындағы білімдік, рухани, жоғары білікті кәсіби тұлғасына байланысты. Жоғарыдағы талдауларға сәйкес болашақ бастауыш сынып педагогтерін инновациялық әрекетке даярлаудың мүмкіндіктерін келесідей қарастырмыз:

• 
  инновация, инновациялық әрекет туралы арнайы білім мазмұнын игеру;
  
• 
  педагогикалық инновациялық технологиялар туралы білім мен дағдылардың меңгеру;
  
• 
  ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану дағдыларын меңгеру;
  
• 
  педагогикалық инновацияларға сараптама жасай білу дағдыларын меңгеру;
  
• 
  инновациялық идеяны тауып, дамытып, оны жүзеге асыру қабілеттерін қалыптастырып, дамыту;
  
• 
  инновациялық оқу-тәрбие жүйесін құра білу дағдыларын меңгеру.