Жоспар: I. Кіріспе II. Негізгі бөлім: а) Стресстің организмге қолайсыз әсерлері
б) Стресстің түрлері
в) Стресске қарсы күндік “қалыпқа келу”
III. Қорытынды
Стресс ағылшын тілінен аударғанда күштену, қиналу, зорлану деген мағынаны білдіреді. Ганс Селье студенттік шағында әртүрлі аурулары бар науқастарда кездесетін симптомдарға көңіл аударып, оған “стресс” деген түсінік берген. Ондай симптомдарға асқа тәбетінің төмендеуі, дене салмағының азаюы, бұлшық еттердің әлсіреуі мен ауырсынуларды жатқызды. Оны 1936 жылы “стресс” деген терминді ұсынды.
Қоршаған ортаның кез келген қолайсыз әсерінен организмнің бірбеткей серпілістерімен, жауап қайтаруымен көрінетін оның қорғану бейімделу мүмкіндіктерін жаңа деңгейде қалыптасуын айтады.
Стрессорларға яғни организмге қолайсыз әсерлерді:
Физиологиялық
Биологиялық
Психогендік
Әлеуметтік жағдайлар жатады.
Стресстің организм тіршілігіне маңызы өте зор. Оның әсерінен организм тіршілігіне қажет мүмкіншіліктердің жұмылдыруы болады. Осыдан ұдайы өзгеріп отыратын қоршаған ортаның жағдайына организмнің бейімделуі артады. Мұны адаптациялық синдром деп атайды.
Бұл синдром үш сатыдан өтеді:
Үрей
Үрей сатысында организм ықпалдарға бейімделуі іске қосылады. Бұл саты 2 фазадан тұрады:
Соққы фазасы – бұлшықет әлсіздігі, артерия қысымының төмендеуі-гипотермия.
Соққыға қарсы.
Стресс кезінде нейтрофилдерде бір зат өндіріледі. Ол затты нейтрофилаксин деп атайды. Кез келген стрессте адаптация дамиды. Адаптация дегеніміз нерв пен эндокрин жүйесінің, организмнің қорғалу, бейімделу мүмкіндіктерінің жаңа сапалы деңгейде қалыптасуына әкелетін күрделі динамикалық жануарлар мен адам организміне тән қасиеттер. Организмнің адаптациясы 2 сатыдан болады: жедел, біртіндеп.