Строительные нормы и правила строительная терминология

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
170 
изменения  направления  струй  и  растекания  (по 
ширине) водного потока. 
бөгеттің төменгі бьефіндегі құрылғы.  
Растяжка – 
гибкое  монтажное  приспособление, 
не  обладающее  собственной  устойчивостью, 
работающее только на растяжение. 
 
Тартпа - 
өзіндік  орнықтылығы  жоқ,  тек 
тартуға  жұмыс  істейтін  иілгіш  жинақтау 
құралы. 
Расход  материалов – 
количество  материалов 
определенного  вида  (размеров,  качества  и  т.п.), 
необходимое для изготовления 1 кв.м изделий. 
 
Материалдардың  шығыны – 
1  шаршы  метр 
бұйымды  жасауға  қажет  материалдың  белгілі 
бір  түрінің  (өлшемдері,  сапасы  және  т.с.с.) 
мөлшері. 
Расход  сточных  вод – 
объем  сточных  вод, 
протекающий  в  интервал  времени  для  расчета 
сетей и сооружений канализации. 
 
Ақаба  сулардың  шығыны – 
канализация 
тораптары  мен  имараттарын  есептеу  үшін 
уақыт аралығында ағып өтетін ақаба сулардың 
көлемі. 
Расходы  заготовительно-складские
 – средства, 
включаемые  в  сметную  стоимость  материалов, 
изделий  и  конструкций,  а  также  оборудования 
для  оплаты  расходов  строительно-монтажных 
организаций 
и 
заказчика 
по 
содержание 
заготовительского 
аппарата 
(управлений 
производственно-технологической комплектации, 
контор  и  отделов  снабжения)  и  материальных 
базисных,  участковых  и  приобъектных  складов. 
Указанные  средства  определяются  на  основе 
нормативов,  установленных  в  процентах  от 
стоимости  материалов,  изделий,  конструкций  и 
оборудования 
франко-приобъектный 
склад 
стройки. 
 
Қоймалық-дайындау  шығындары
 – құрылыс-
жинақтау 
ұйымдарының 
және 
тапсырыс 
берушінің  дайындаушы  аппарат  (өндірістік-
технологиялық 
іріктеп 
жинақтау 
басқармалары, 
жабдықтау 
бөлімдері 
мен 
кеңселері)  және  материалдық  негіздік,  телімдік 
және  нысан  жанындағы  қоймалар  ұстауға 
кететін 
шығындарды 
өтеуге 
арналған 
материалдар,  бұйымдар  және  құралымдар, 
сондай-ақ  жабдықтардың  сметалық  бағасына 
енгізілетін 
қаржылар. 
Аталған 
қаржылар 
нормативтер 
негізінде 
франко-объекті 
жанындағы 
құрылыс 
қоймасындағы 
материалдар,  бұйымдар,  құралымдар  және 
жабдықтардың  бағасының  пайызы  ретінде 
анықталады. 
Расходы  накладные
 – расходы  строительных  и 
монтажных 
организаций, 
связанные 
с 
обеспечением  строительного  производства  и 
управления  строительством  (административно-
хозяйственные,  по  обслуживанию  рабочих,  по 
организации и производству работ и пр.) 
 
Үстеме  шығындар
 – құрылыс  және  жинақтау 
ұйымдарының 
құрылыс 
өндірісін 
және 
құрылысты 
басқаруды 
(әкімшілік-
шаруашылық,  жұмысшыларға  қызмет  көрсету, 
жұмыстарды ұйымдастыру және орындау және 
т.б.) 
қамтамасыз 
етуге 
байланысты 
шығындары. 
Расценки  единичные
 – сметный  документ,  в 
котором на основании соответствующих сметных 
или  производственных  норм  устанавливается 
нормативная  стоимость  основной  заработной 
платы 
рабочих, 
материалов, 
изделий 
и 
конструкций 
и 
эксплуатации 
строительных 
машин  и  механизмов  на  принятуо  единицу 
измерения  конструктивного  элемента  или  вида 
работ. 
 
Жеке  бағалау
 – тиісті  сметалық  немесе 
өндірістік  нормалар  негізінде  құралымдық 
бөлшектің  немесе  жұмыс  түрінің  қабылданған 
өлшем  бірлігіне  шаққандағы  жұмысшылардың 
негізгі 
жалақысының, 
материалдардың, 
бұйымдар  мен  құралымдардың  және  құрылыс 
машиналары мен механизмдерінің нормативтік 
құны  белгіленетін сметалық құжат. 
Расценки  единичные  зональные
 – единичные 
расценки  на  строительные  работы,  привязанные 
по уровню заработной платы рабочих, стоимости 
строительных 
материалов, 
изделий 
и 
конструкций,  эксплуатации  строительных  машин 
и  механизмов  и  энергоресурсов  к  условиям 
строительства в определенной зоне области (края, 
республики). 
 
Аймақтық жеке бағалау
 – облыстың (өлкенің, 
республиканың) 
белгілі 
бір 
аймағындағы 
құрылыс  жағдайына  жұмысшылардың  еңбек 
ақысының  деңгейі,  құрылыс  материалдары, 
бұйымдар  мен  құралымдар,  құрылыс  ма-
шиналары  мен  механизмдері  және  энергия 
қорларын  пайдалану  құндары    бойынша 
байланысқан    құрылыс  жұмыстарының  жеке 
бағалары. 
Расчет 
(смета, 
калькуляция 
издержек 
производства) 
подрядчика – 
комплект 
документов,  предназначенный  для  обоснования 
подрядчиком  своих  предложений  по  свободной 
(договорной) цене на строительную продукцию. В 
нем  приводится  стоимость  работ  и  затрат, 
предлагаемых  подрядчиком  к  исполнению  в 
соответствии с заключаемым договором подряда. 
 
Мердігердің 
есебі 
(смета, 
өндіріс 
шығымдарының  калькуляциясы) – 
құрылыс 
өнімдерінің 
еркін 
(келісімді) 
бағалары 
бойынша  мердігердің  ұсыныстарын  негіздеуге 
арналған  құжаттар  жиыны.  Онда  жасалатын 
мердігерлік  шартқа  сәйкес  мердігер  орындауға 
ұсынатын  жұмыстар  мен  шығындардың  құны 
келтіріледі. 
Расчет 
сметный
 – сметный 
документ, 
определяющий  стоимость  зданий  и  сооружений, 
строительство 
которых 
осуществляется 
по 
 
Сметалық  есеп
 – жеке  жобалар  бойынша 
салынатын  ғимараттар  мен  имараттардың 
құнын, 
сондай-ақ 
прейскуранттар, 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
171 
индивидуальным  проектам,  а  также  стоимость 
отдельных 
видов 
работ 
при 
отсутствии 
прейскурантов, 
укрупненных 
сметных 
норм 
(УСН) и рабочих чертежей. 
ірілендірілген  сметалық  нормалар  (ІСН)  және 
жұмыс 
сызбалары 
жоқ 
кейбір 
жұмыс 
түрлерінің құнын анықтайтын сметалық құжат. 
Расчетная  нагрузка
 – наибольшая  нагрузка  на 
объект 
(напр., 
здание, 
крыло 
самолета), 
определяемая с учетом возможных отклонений от 
заданных условий их нормальной эксплуатации. 
 
Есептік  жүктеме – 
қалыпты  пайдаланудың 
берілген  шарттарынан  мүмкін  ауытқуларды 
есепке  ала  отырып  анықталатын  нысанға 
(мысалы ғимаратқа, ұшақ қанатына) түсетін ең 
үлкен жүктеме. 
Расчетная  схема
 – 1) условное  изображение 
сооружения,  механизма  и  т.п.,  выполняемое  для 
упрощения  их  расчета  при  строгом  соблюдении 
действительной  картины  работы  сооружения, 
механизма  и  учете  всех  действующих  сил; 2) 
графическое 
изображение 
связей 
между 
результирующими 
и 
составляющими 
геометрическими 
параметрами, 
в 
которых 
учитываются 
конструктивно-технологические 
особенности  зданий,  сооружений  и  их  элементов, 
в  том  числе  способы  и  последовательность 
выполнения 
технологических 
процессов 
и 
операций. 
 
Есептік  сұлба – 
1)  имараттың,  механизмнің 
нақты  жұмысын  сақтап  және  барлық  әсер 
ететін  күштерді  есепке  алып,  оларды  есептеуді 
оңайлатуға  арналған  имараттың,  механизмнің 
және 
т.с.с. 
шартты 
бейнеленуі; 2) 
ғимараттардың,  имараттардың  және  олардың 
бөлшектерінің 
құралымдық-технологиялық 
ерекшеліктері,  соның  ішінде  технологиялық 
процестер 
мен 
операцияларды 
орындау 
тәсілдері 
мен 
реттілігі 
есепке 
алынатын 
нәтижелік 
және 
құрастырылымдық 
геометриялық 
параметрлер 
арасындағы 
байланыстарды кескіндемелік бейнелеу. 
Расчетные  условия  эксплуатации  мобильных 
(инвентарных)  зданий  или  сооружений – 
система 
усредненных 
 
 
(унифицированных,  
стандартизованных    и  т.п.)  эксплуатационных 
требований 
к 
 
мобильным 
(инвентарным) 
зданиям  или  сооружениям  в  виде  значений 
показателей 
нагрузок, 
воздействий, 
коэффициентов и др. 
 
Жеделәрекетті  (жабдықты)  ғимараттың  немесе 
имараттың  есептік  пайдалану  жағдайлары – 
жеделәрекетті  (жабдықты)  ғимараттар  немесе 
имараттарға  қойылатын  жүктемелер,  әсерлер, 
еселеуіштер және т.б. көрсеткіштерінің мәндері 
түріндегі 
орташа 
мәнге 
келтірілген 
(жүйеленген, 
стандартталған 
және 
т.с.с.) 
пайдалану талаптарының жүйесі. 
Расчетный  расход  воды  для  целей  водоснабжения
 
– объем воды, протекающей в интервал времени, 
для расчетов сетей и сооружений водоснабжения. 
 
Сумен  жабдықтауға  арналған  есептік  су 
шығыны
 – сумен  жабдықтау  тораптары  мен 
имараттарын  есептеу  үшін  уақыт  аралығында 
ағатын судың көлемі. 
Расчетный 
срок 
службы 
мобильного 
(инвентарного) 
здания 
или 
сооружения – 
установленная  нормами    продолжительность 
эксплуатации  мобильного  (инвентарного)  здания 
или сооружения, в течение  которого  оно должно 
сохранять свои потребительские качества. 
 
Жеделәрекетті  (жабдықты)  ғимараттың  немесе 
имараттың 
есептік 
қызмет 
мерзімі 
–
жеделәрекетті  (жабдықтық)  ғимарат  немесе 
имараттың 
нормалармен 
белгіленген 
пайдалану  мерзімі,  бұл  мерзім  ішінде  ол 
тұтынушылық қасиеттерін сақтауға тиіс.  
Расширяющийся 
цемент
 – собирательное 
название 
группы 
цементов, 
обладающих 
способностью  увеличиваться  в  объеме  в  процессе 
твердения. 
 
Ұлғаятын  цемент – 
қатаю  процесінде  көлемін 
ұлғайтуға 
қабілетті 
цементтер 
тобының 
жиынтық атауы. 
Реакция  связей
 – силы,  действующие  на 
рассматриваемую 
механическую 
систему 
со 
стороны  других  тел,  которые  осуществляют 
наложенные на систему механические связи. 
 
Байланыстар  реакциясы – 
жүйеге  түсірілген 
механикалық  байланыстар  жүзеге  асыратын, 
қарастырылатын  механикалық  жүйеге  басқа 
денелер жағынан әсер ететін күштер. 
Реборда  направляющих  ступени – 
элемент 
трассы  направляющих  ступени,  предназначенный 
для  ограничения поперечного смещения ступеней 
при движении по трассе. 
 
Басқыш  бағыттағышының  доңғал  қыры
 – 
трасса  бойымен  қозғалғанда  басқыштардың 
көлденең 
ығысуын 
шектеуге 
арналған 
бағыттағыш басқыш трассасының бөлшегі. 
Ребра  жесткости
 – элементы  конструкций 
(колонн,  балок,  плит,  барабанов  и  т.д.)  в  виде 
тонких 
пластинок, 
предназначенных 
для 
увеличения  жесткости  конструкций  или  их 
отдельных, наиболее нагруженных участков. 
 
Қатаңдық  қыры – 
құралымдардың  немесе 
олардың  жеке,  ең  көп  жүктелген  бөліктерінің 
қатаңдығын 
ұлғайтуға 
арналған 
жұқа 
табақшалар 
түріндегі 
құралымдардың 
(ұстындар,  арқалықтар,  тақталар,  барабандар 
және т.б.) бөлшектері. 
Ревизия 
оборудования 
предмонтажная
 – 
предшествующая  монтажу  специальная  проверка 
соответствия 
оборудования 
техническим 
требованиям. 
 
Жабдықтарды жинақтау алдындағы тексеру
 – 
жинақтау  алдында  жабдықтардың  техникалық 
талаптарға сәйкестігін арнайы тексеру. 
Регламент – 
документ, 
содержащий 
обязательные  правовые  нормы  и  принятый 
органами власти. 
 
Регламент – 
міндетті  құқықтық  нормалар 
көрсетілген 
және 
билік 
органдарымен 
қабылданған құжат. 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
172 
Регулируемое 
проветривание – 
обеспечение 
вентиляции  помещений  с  различной  кратностью 
воздухообмена  путем  конструктивных  решений 
открывающихся  элементов  изделий  (створка  с 
регулируемым 
ограничителем 
открывания, 
клапан, форточка). 
 
Реттелетін 
желдету – 
бұйымдардың 
ашылатын 
бөлшектерінің 
құралымдық 
шешімдері 
арқылы 
(ашылуды 
реттейтін 
шектеушісі  бар  жақтау,  клапан,  желдеткіш)  
ауа  алмасудың  түрлі  еселігімен  бөлмені 
желдетуді қамтамасыз ету. 
Регулирующий  объем  воды  в  резервуаре – 
объем 
воды  в  резервуаре,  выравнивающий  разницу 
между  притоком  и  потреблением  воды  в  сутки 
максимального водопотребления. 
 
Резервуардағы 
реттеуші 
су 
көлемі – 
максималды  су  пайдалану  тәулігінде  келіп 
түскен  және  тұтынылған  судың  айырмасын 
теңдестіретін резервуардағы су көлемі. 
Регулирующий  резервуар  для  воды
 – резервуар 
для 
воды, 
служащий 
для 
регулирования 
неравномерности  водопотребления  в  системе 
водоснабжения. 
 
Суды  реттеуші  резервуар – 
сумен  жабдықтау 
жүйесіндегі  суды  тұтынудың  біркелкі  еместігін 
реттеуге арналған су резервуары. 
Регуляционные 
сооружения, 
выправительные 
сооружения – 
 гидротехнические сооружения для 
регулирования русла реки. 
 
Реттеуіш имараттар, түзетуші имараттар - 
өзен 
арнасын  реттеуге  арналған  гидротехникалық 
имарат. 
Редуктор
 – прибор для редуцирования  жидкости 
или газа. 
 
Редуктор – 
сұйықты 
немесе 
газды 
редукциялауға арналған аспап.  
Редукционный 
клапан
 – автоматическое 
устройство 
для 
снижения 
давления 
и 
поддерживания его постоянным. 
 
Редукциялық  клапан – 
қысымды  төмендетуге 
және  оны  тұрақты    ұстап  тұруға  арналған 
автоматтық құрылғы. 
Режим повседневной деятельности ЧС – 
порядок 
функционирования  ЧС,  ее  территориальных, 
функциональных  и  отраслевых  подсистем,  при 
нормальной 
производственно-промышленной 
деятельности, 
радиационной, 
химической, 
биологической, 
сейсмической 
и 
гидрометеорологической  обстановке,  отсутствии 
эпидемий, 
эпизоотий 
и 
эпифитотий 
на 
подведомственной территории. 
 
ТЖ  қызметінің  күнделікті  режимі  (тәртібі) – 
қалыпты  жағдайдағы  өндірістік-  өнеркәсіптік, 
радиациялық, 
химиялық, 
биологиялық, 
сейсмикалық 
және 
гидрометеорологиялық 
қызмет,  ведомостволық  қарасты  аумақтарда 
эпидемиялар, 
эпизоотиялар 
және 
эпифитотиялар 
жоқ 
кездегі 
ТЖ, 
оның 
аумақтық, 
қызметтік 
және 
салалық 
бағынышты жүйелерінің жұмыс істеу тәртібі. 
Режим  повышенной  готовности  ЧС
 – режим 
функционирования 
ЧС, 
территориальных, 
функциональных  и  отраслевых  ее  отдельных 
подсистем  или  звеньев,  вводимый  при  угрозе 
возникновения 
чрезвычайной 
ситуации 
или 
получения 
прогноза 
о 
вероятности 
ее 
возникновения 
на 
определенной 
части 
территории РК или в отдельной местности. 
 
ТЖ  жоғары  дайындық  режимі  (тәртібі) – 
ҚР 
аумағының  белгілі  бір  бөлігінде  немесе  жеке 
жергілікті  жерінде  төтенше  жағдай  қаупі 
төнген немесе болуы ықтимал болжам алынған 
кезде 
енгізілетін 
ТЖ, 
оның 
аумақтық, 
қызметтік 
және 
салалық 
бағынышты 
жүйелерінің  немесе  түйіндерінің  жұмыс  істеу 
тәртібі. 
Режим  подземных  вод – 
характер  изменений  во 
времени  и  в  пространстве  уровней  (напоров), 
температуры, 
химического, 
газового 
и 
бактериологического 
состава 
и 
других 
характеристик подземных вод. 
 
Жерасты суларының режимі – 
жерасты сулары 
деңгейінің  (арынының),  температурасының, 
химиялық,  газдық  және  бактериологиялық 
құрамының  және  басқа  да  сипаттамаларының 
уақыт 
аралығындағы 
және 
кеңістіктегі 
өзгерістері. 
Режим радиационной защиты – 
порядок действия 
населения  и  применения  средств  и  способов 
защиты  в  зоне  радиоактивного  загрязнения  с 
целью  возможного  уменьшения  воздействия 
ионизирующего излучения на людей. 
 
Радиациялық  қорғаныш  режимі – 
иондаушы 
сәуленің 
адамдарға 
әсерін 
мүмкіндігінше 
азайту 
мақсатында 
радиоактивті 
ластану 
аймағында  халықтың  іс-қимылының  және 
қорғаныш  құралдары  мен  тәсілдерін  қолдану 
тәртібі. 
Режим  теплопотребления – 
  установленные 
договором 
величины 
потребления 
тепловой 
энергии (мощности), циркуляционных расходов и 
количества 
используемых 
теплоносителей 
в 
течение заданного времени (час, сутки). 
 
Жылуды  тұтыну  режимі – 
берілген  уақыт 
аралығында 
(сағат, 
тәулік) 
шартпен 
белгіленген жылу энергиясын (қуатын) тұтыну, 
циркуляциялық 
шығындар 
және 
пайдаланылатын 
жылу 
тасымалдағыштар 
мөлшері. 
Режим 
теплоснабжения
 –  установленные 
договором  величины  отпуска  тепловой  энергии 
(мощности)  и  параметры  (расход;  температура; 
давления) 
теплоносителя, 
обеспечивающие 
нормальную работу систем теплопотребления. 
 
Жылумен  жабдықтау  режимі – 
шартпен 
белгіленген  жылу  энергиясын  (қуатын)  босату 
мөлшерлері  және  жылу  тұтыну  жүйелерінің 
қалыпты  жұмысын  қамтамасыз  ететін  жылу 
тасымалдаушының  параметрлері  (шығыны; 
температурасы; қысымы). 
Режим  функционирования  ЧС - 
  порядок 
функционирования 
ЧС, 
предусматривающий 
 
ТЖ  жұмыс  режимі – 
ҚР  аумағында  төтенше 
жағдай 
болу 
қаупі 
және 
оны 
жоюға 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
173 
деятельность 
ее 
органов 
руководства 
и 
повседневного  управления,  вспомогательных  и 
обслуживающих  служб  и  учреждений,  сил  и 
средств с учетом обстановки, связанной с риском 
возникновения  чрезвычайной  ситуации  и  ее 
ликвидацией  на  территории  РК.  Примечание: 
различают  следующие  режимы – повседневной 
деятельности, 
повышенной 
готовности 
и 
чрезвычайный режим. 
байланысты  жағдайға  сәйкес  басшылық  және 
күнделікті  басқару  органдарының,  қосымша 
және 
қызмет 
көрсетуші 
қызметтер 
мен 
мекемелердің, 
күштер 
мен 
құралдардың 
қызметін  белгілейтін  ТЖ  жұмыс  тәртібі. 
Ескерту:  мынадай  режим  түрлерін  ажыратады: 
күнделікті  қызмет,  жоғары  дайындық  және 
төтенше режим. 
Резерв
 – расположенная 
вдоль 
насыпи 
железнодорожного земляного полотна канава для 
сбора 
и 
отвода 
стекающих 
с 
бермы 
поверхностных вод. 
 
Резерв – 
бермадан  ағатын  жер  беті  суларын 
жинауға  және  әкетуге  арналған  теміржол 
топырақ үйіндісі бойында орналасқан арық. 
Резерв  огнетушащего  вещества – 
требуемое 
количество  огнетушащего  вещества,  готовое  к 
немедленному  применению  в  случаях повторного 
воспламенения  или  невыполнения  установкой 
пожаротушения своей задачи. 
 
Өрт  сөндіруші  заттың  резерві – 
қайта  жану 
немесе өрт сөндіруші қондырғының өз міндетін 
атқармаған 
жағдайларда 
тез 
арада 
пайдалануға  дайын  өрт  сөндіруші  заттың 
талап етілетін  мөлшері. 
Резервирование 
–  применение  дополнительных 
средств и возможностей с целью сохранения рабо-
тоспособного  состояния  объекта  при  отказе  од-
ного или нескольких его элементов. 
 
Резервтеу
 – нысанның  бір  немесе  бірнеше 
бөлшектері  істен  шыққан  жағдайда  оның 
жұмысқа  қабілетті  күйін  сақтау  мақсатында 
қосымша 
құралдар 
мен 
мүмкіндіктерді 
пайдалану. 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: