Строительные нормы и правила строительная терминология
жүктеу/скачать 3,43 Mb. Pdf көрінісі
|
| часть технологического
Құбыр бөлігі – қысымы мен температурасы СНиП РК 1.01-32-2005 231 трубопровода из одного материала, по которому транспортируют вещество с одним давлением и температурой. При определении участка трубопровода в его границах для одного условного прохода должна быть обеспечена идентичность марок арматуры, фланцев, отводов, тройников и переходов. бір зат тасымалданатын, бір материалдан жасалған технологиялық құбырлардың бөлігі. Құбырлардың телімін анықтаған кезде оның шекараларында бір шартты өтуге арматуралардың, фланецтердің, бұрғыштардың, үштармақтардың және өтпелердің маркаларының ұқсастығы қамтамасыз етілуі қажет. Ущерб от пожара – жертвы пожара и материальные потepи, непосредственно связанные с пожаром. Өрттен болған шығын - өртпен тікелей байланысты өрттің құрбандары және материалдық шығындар. Фактическая изоляция воздушного шума – десятикратный десятичный логарифм отношения звуковой мощности, падающей на испытываемый образец, к полной звуковой мощности, переданной в помещении низкого уровня, в том числе и по обходным путям. Ауа шуының нақты оқшаулануы – сыналатын үлгінің үстіне құлайтын дыбыстық қуаттың төмен деңгейлі бөлмеде берілген толық дыбыс қуатына (соның ішінде айналмалы жолдар бойынша) қатынасының он еселік ондық логарифмі. Фактическая отметка – существующая высота точки относительно исходного уровня. Нақты белгі – нүктенің алғашқы деңгейге қатынасты биіктігі. Фактическая плотность бетона в партии – среднее значение плотности бетона в партии, определяемое по результатам испытаний контрольных образцов или радиоизотопным методом непосредственно в конструкции. Партиядағы бетонның нақты тығыздығы - бақылау үлгілерін сынау немесе радиоизотопты әдіспен құралымның өзін сынау нәтижелері бойынша анықталатын партиядағы бетон тығыздығының орташа мәні. Фактическая прочность бетона в партии – среднее значение прочности бетона в партии, определенное по результатам испытаний контрольных образцов или неразрушающими методами непосредственно в конструкции. Партиядағы бетонның нақты беріктігі – бақылау үлгілерін сынау немесе қиратпайтын әдістермен құралымның өзін сынау нәтижелері бойынша анықталған партиядағы бетон беріктігінің орташа мәні. Фактическая прочность раствора – прочность затвердевшего строительного раствора, определяемая по результатам испытания контрольных образцов или образцов, взятых непосредственно из конструкций. Ерітіндінің нақты беріктігі – бақылау үлгілерін сынау немесе тікелей құралымның өзінен алынған үлгілерді сынау нәтижелері бойынша анықталатын қатып қалған құрылыс ерітіндісінің беріктігі. Фактический приведенный уровень ударного шума – приведенный уровень звукового давления под перекрытием, определяемый с учетом косвенной передачи звука. Соққылы шудың нақты келтірілген деңгейі – дыбыстың жанама берілуі есепке алынып анықталатын аражабынның астындағы дыбыс қысымының келтірілген деңгейі. Факторы опасности – показатели и параметры, характеризующие возможность возникновения опасных природных воздействий и интенсивность их проявления. Қауіптілік факторлары – қауіпті табиғаттық әсерлердің туындау мүмкіндігін және олардың қарқынының көріністерін сипаттайтын көрсеткіштер мен белгілер. Фанера – листовой древесный материал, получаемый склеиванием трех или более листов лущеного шпона (с взаимно перпендикулярным расположением волокон древесины в смежных листах). Жұқа тақтай – сыдыра жыртылған шпонның үш немесе одан көп табақтарын жабыстыру арқылы (көршілес табақтар ағаштарының талшықтарын өзара перпендикуляр орналастырып) алынатын ағаш табақ материал. Фаолит – пластмасса на основе феноло- формальдегидной смолы и кислостойкого наполнителя – асбеста, графита, талька. Фаолит – фенол-формальдегидті шайыр және қышқылға төзімді толтырушы – асбест, графит, опа негізіндегі пластмасса. Фартук балюстрады – нижняя вертикальная часть балюстрады, расположенная вдоль трассы лестничного полотна на уровне ступеней, предназначенная для регулирования зазора между ступенью и балюстрадой. Тізбек қоршау алжапқышы – басқыш пен тізбек қоршау арасындағы саңылауды реттеуге арналған, басқыштар деңгейінде баспалдақ тақтасы трассасының бойымен орналасқан тізбек қоршаудың төменгі вертикаль бөлігі. Фарфор – плотный керамический материал, а также изделия из него. Фарфор – тығыз керамикалық материал, сондай-ақ одан жасалған бұйымдар. Фарфоровый камень – тонкозернистая горная порода. Фарфор тас – ұсақ түйіршікті тау жынысы. Фасад – внешняя (лицевая) сторона сооружения (здания). Қасбет - имараттың (ғимараттың) сыртқы (алдыңғы) жағы. Фасадная керамика – керамические изделия, получаемые из глин. Қасбеттік қыш - саздан жасалатын қыш бұйымдар. СНиП РК 1.01-32-2005 232 Фахверк – каркас (остов) ограждающей конструкции здания, состоящий обычно из стоек и ригелей, в некоторых случаях и раскосов, промежутки между которыми заполнены камнем или кирпичом. Кереге тірек (фахверк) - беларқалардан және тіректерден, кейбір кездерде аралары таспен және кірпішпен толтырылған қиғыш тіректерден тұратын, ғимараттың құрылымын қоршайтын каркас (қаңқа). Фашина – туго стянутая связка хвороста в форме цилиндра диаметром 20-25 см. Фашина – диаметрі(баскермесі) 20-25 см. цилиндр пішініндегі қатты тартылған таяқша байлам. Фаянс – плотный керамический материал, а также изделия из него. Фаянс - тығыз қыш зат және одан жасалған бұйымдар. Феноло-формальдегидные смолы , фенольные смолы – синтетические смолы, продукты поликонденсации фенола с формальдегидом; вязкие жидкости и твердые вещества. Фенол -формальдегидті шайырлар, фенолды шайырлар - синтездік шайырлар, фенолмен формальдегидті поликонденсациялағаннан шыққан өнім; тұтқырлық сұйықтықтар және қатты заттар. Фенопласты – пластмассы на основе феноло- формальдегидных смол. Фенопласттар - фенол-формальдегидті шайырлар негізіндегі пластмассалар. Ферма – стержневая несущая конструкция покрытия здания, пролетного строения моста, гидротехнических и других сооружений. Ферма - ғимарат төбежабынының шыбықты көтергіш құралымы, көпірдің аралық құрылымы, гидротехникалық және басқа да имараттар. Фермовоз – специализированный полуприцеп для перевозки железобетонных ферм длиной 18 – 30м, устанавливаемых в специальной кассете в вертикальном или наклонном положении. Ферматартқыш - арнайы кассетте тік немесе қиғаш түрде орнатылған ұзындығы 18-30 м. темірбетон фермаларды жылжытуға арналған мамандандырылған жарты тіркеме. Фиал – в готической архитектуре декоративное венчание пинаклей, щипцов, контрфорсов в виде пирамиды, фигурного шпиля. Фиал – готикалық сәулеттегі өрнекті тәждейтін пирамида, мәнерлі сүмбі түріндегі пинаклдер, қысқыштар, контрфорстар. Фибра – листовой материал, изготовляемый пропиткой непроклееной тряпичной бумаги (несколько слоев) концентрированным раствором хлорида цинка. Фибра - цинк хлоридтің концентрацияланған ерітіндісімен сіндірілген желімденбеген маталық қағаздан (бірнеше қабат) жасалатын табақты материалдар. Фибрилляционный ток – электрический ток, вызывающий при прохождении через организм фибрилляцию сердца. Фибрилляциялық ток – организмнен өткен кезде жүректің фибрилляциясын шақыратын электр тогы. Физический износ здания (элемента) – величина, характеризующая степень ухудшения технических и связанных с ними других эксплуатационных показателей здания (элемента) на определенный момент времени. Ғимараттың (элементiнiң) физикалық тозуы – белгiлi уақыт аралығында ғимараттың (элементiнiң) техникалық және оған байланысты басқа да пайдалану көрсеткiштерiнiң нашарлау дәрежесін сипаттайтын шама. Физический износ здания (сооружения, оборудования, коммуникаций, объектов жилищно- коммунального назначения, элемента) – 1) показатель, характеризующий изменение технического состояния здания (сооружения, оборудования, коммуникаций, объектов жилищно-коммунального назначения) по сравнению с первоначальным состоянием; 2) величина, характеризующая степень ухудшения технических и связанных с ними других эксплуатационных показателей здания (элемента) на определенный момент времени. Ғимараттың (имараттың, жабдықтың, коммуникациялардың, тұрмыстық- коммуналдық мақсаттарға арналған нысандардың, элементтің) физикалық тозуы – 1) бірінші (жаңа кезіндегі күйімен)күйімен салыстырғанда ғимараттың (имараттың, жабдықтың, коммуникациялардың, тұрмыстық-коммуналдық мақсаттарға арналған нысандардың) техникалық күйінің өзгеруін сипаттайтын көрсеткіш; 2) белгілі уақыт аралығында ғимараттың (элементтің) техникалық және оған байланысты басқа да пайдалану көрсеткіштерінің нашарлау деңгейін сипаттайтын шама. Фильтр – устройство или сооружение для фильтрования неоднородных систем (смесей), в результате чего происходит их разделение (очищение), осветление, сгущение. Сүзгі – біртекті емес жүйелерді (қоспаларды) сүзетін құрылғы немесе имарат, соның нәтижесінде олар бөлінеді (тазартылады), ағартылады, қоюланады. Фильтр для очистки воды – сооружение, предназначенное для удаления из воды взвешенных веществ фильтрованием. Суды тазартуға арналған сүзгі – жүзгін заттарды судан сүзіп алуға арналған имарат. Фильтр для очистки сточных вод – сооружение, предназначенное для удаления из сточных вод взвешенных загрязняющих веществ, Ақаба суларды тазартуға арналған сүзгі – сүзгіш материалдан өтетін кірлендіретін жүзгін заттарды ақаба сулардан алуға арналған СНиП РК 1.01-32-2005 233 пропускаемых через фильтрующий материал. имарат. Фильтр обратный – составная часть дренажей, устраиваемых в гидротехнических сооружениях. Кері сүзгі – гидротехникалық имараттарда жасалатын құрғатқыштардың құрама бөлігі. Фильтр обратный – совокупность двух или более слоев несвязанных грунтов, уложенных в порядке возрастания крупности частиц по отношению к направлению фильтрационного потока воды с целью предотвращения выноса частиц грунта сооружения или его основания. Кері сүзгі – екі немесе одан да көп топырақтың байланыссыз бөлшектері ірілігінің өсу тәртібіне судың ағын бағытына қатысты орналасқан, ғимараттағы немесе оның негізіндегі топырақ бөлшектерінің шығып кетпеуін негіздеу мақсатымен төселген қабаттар. Фильтр-пресс – установка для механического обезвоживания тонкодисперсионных осадков минерального происхождения бытовых и производственных сточных вод. Сығымдау-сүзгі – тұрмыстық және өндірістік ақаба судан шыққан минералдық жұқа дисперсиялық тұнбаны механикалық сусыздан- дыруға арналған қондырғы. Фильтрация – движение жидкостей или газов через пористую среду. Сүзілу – кеуекті ортадан өтетін сұйықтықтардың немесе газдардың қозғалысы. Фильтрование – разделение суспензий или аэрозолей при помощи пористых перегородок (металлических, стеклянных и др.), пропускающих жидкость или газ, но задерживающих твердые частицы. Сүзу – сұйықты немесе газды жіберетін, бірақ қатты бөлшектерді ұстап қалатын (темір, шыны және т.б.) кеуекті арақабырғалар арқылы жүзгіндерді немесе аэрокірнелерді бөлу. Фитинг – соединительная деталь трубопровода, помещаемая на поворотах, переходах, разветвлениях или в местах соединения прямолинейных основных звеньев труб одинакового или разных диаметров (муфты, тройники, крестовина, отводы и др.). Ф. называются также некоторые вспомогательные детали: пробки-заглушки, футорки и т.д. Фитинг – бұрылыстарда, өткелдерде, тармақтарда немесе біркелкі құбырлардың түзу сызықты негізгі бөліктерінің қосылу жерлерінде немесе әр түрлі диаметрлерінде (жалғастырғыштар, үштармақтар, крестовина, бұрулар және т.б.) орналасқан құбырдың жалғау бөлшегі. Кейбір көмекші бөлшектер: тығындар, футоркалар және т.б. фитинг деп аталады. Флоккула – рыхлый хлопьевидный агрегат, образовывающийся в дисперсных системах (суспензиях, эмульсиях, золях) из нескольких частиц вследствие взаимодействия адсорбированных на них поверхностно-активных веществ – флоккулянтов или собирателей, иногда совместно с пузырьками воздуха (аэрофлоккула). Процесс образования флоккулы, получивший название «флокуляция», применяется, например, при водоподготовке и очистке сточных вод. Флоккула – флоккулянттар немесе жинағыштар, кейде ауаның көпіршіктерімен бірге (аэрофлоккула) - олардың адсорбцияланған белсенді-бет заттардің өзара қатынасуы арқылы (жүзгіндерде, эмульсияларда, кірнелерде) дисперсиялық жүйелерде пайда болатын бірнеше бөлшектерден тұратын борпылдақ үлпектүріндегі агрегат. Флоккулланың жасалу процестерінде пайда болған “флокуляция” деген атау мысалы, су әзірлеуде және ақаба суларды тазартуларда пайдаланады. Флокулянты – природные или синтетические органические вещества, адсорбирующиеся на поверхности частиц в жидких дисперсных системах (суспензиях, эмульсиях) и вызывающие образование флоккул. Флокулянттар – сүйық майдалы жүйелерде (жүзгіндерде, эмульсияларда) бөлшектердің бетінде адсорбцияланған және флокуллалардың пайда болуына әсер ететін табиғи немесе синтездік органикалық заттар. Флюгер – метеорологический прибор для определения направления и скорости ветра. Флюгер – желдің жылдамдығын және бағытын анықтайтын метереологиялық аспап. Флютбет – совокупность частей плотины или другого напорного гидротехнического сооружения, служащих искусственным ложем для открытого водного потока. Флютбет – ашық су ағынына жасанды ложа болып табылатын бөгеттің бөліктерінің немесе басқа тегеурін гидротехникалық имарат жиынтығы. Фольгоизол – рулонный материал, представляющий собой рифленую алюминиевую фольгу (толщиной 0,1-0,2 мм) с резино-битумным или полимербитумным покрытием с одной стороны. Фольгоизол – бір жағынан резеңке-битуммен немесе полимербитуммен қапталған (қалындығы 0,1-0,2 мм) бұдырлы алюминді фольга болып табылатын орамды материал. Фон — поверхность, прилегающая непос- редственно к объекту различения, на которой он рассматривается. Фон считается: светлым — при коэффициенте отражения поверхности более 0,4; средним — то же, от 0,2 до 0,4; темным — то же, менее 0,2. Ая – ажырату нысанына тікелей жататын, сонда қаралатын бет. Беттің шағылу коэффициенті 0,4 артық болса – ақшыл; 0,2 ден 0,4 дейін – орта; 0,2 ден кем болса – қараңғы ая болып саналады. Фонарь – 1) в архитектуре – возвышающаяся Фонарь – 1) сәулетте – жарықтандыруға және СНиП РК 1.01-32-2005 234 часть покрытия общественного или промышленного здания с оконными проемами для естественного воздухообмена и (или) освещения; 2) осветительный или сигнальный прибор. (немесе) табиғи ауа айналысына арналған терезе ойықтары бар қоғамдық немесе өнеркәсіптік ғимараттардың көтеріңкі төбежабынының бөлігі; 2) жарықтандыру немесе сигнал беруші аспап. Фондовооруженность труда – показатель оснащенности строительно-монтажной организации производственными фондами, характеризуемый отношением стоимости производственных основных фондов к среднесписочной численности работавших или рабочих. Еңбек жарақтану қоры – құрылыс-жинақтау ұйымдарының өндірістік қорлармен жабдықталғандығының көрсеткіші, ол өндірістік негізгі қорлардың құнының кызметкерлердің немесе жұмысшылардың орташа тізімдік санына қатынасымен айқындалады. Форма – технологическое оборудование для получения из формовочных смесей строительных изделий с заданными размерами и конфигурацией. Қалып – белгіленген мөлшермен және конфигурациямен құрылыс бұйымдарының қалыпты қоспаларын алуға арналған технологиялық жабдықтар. Форма групповая – переналаживаемая форма, предназначенная для изготовления изделий одной группы. Топтық қалып – бір топтағы бұйымдар жасауға арналған қайта құрастырылған қалып. Форма многоместная – форма, предназначенная для одновременного изготовления нескольких изделий (двух и более). Көп орынды қалып – бұйымдарды (екі және одан да көп) бір уақытта дайындауға арналған қалып. Форма переналаживаемая – форма с изменяемыми отсеками или отсеком, при этом изменение обеспечивается заменой элементов формы или их положения. Қайта құрастырылатын қалып - өзгерілетін бөліктері немесе бөлігі бар қалып, бұл өзгерулері қалыптың бөлшектерін ауыстыру немесе олардың орнын өзгертумен қамтамасыз етіледі. Форма с упругоработающим элементом – форма, в одном из элементов которой используется упругая (упругопластическая) работа стали для выполнения технологической операции. Серпінді жұмыс жасайтын бөлшегі бар қалып – технологиялық операция жасау үшін пайдаланатын болаттың серпінді (серпіндіпластикалық) жұмысы бір бөлшегінде қолданылатын қалып. Форма силовая – форма, воспринимающая усилия от предварительно напряженной арматуры изделия. Күшке әзірленген қалып – бұйымның арматурасы алдын ала кернеуленгеннен туатын күшті қабылдайтын қалып. Форма универсальная – переналаживаемая форма, предназначенная для изготовления широкой номенклатуры изделий разных видов в границах предельных размеров. Әмбебап қалып – мөлшердің шегі бойынша бұйымдардың әр түрлі кең атаужүйесін шығаруға арналған қайта құрастырылатын қалып. Форточка – створчатый элемент с размерами, как правило, не превышающими 350x450 мм, соединенный посредством шарнирной связи с брусками створки или коробки и предназначенный для проветривания помещения. Желдеткіш – бөлменінің ауасын тазарту үшін арналған және, әдетте мөлшері 350х450 мм аспайтын, шарнирлы байланыспен қақпақтың білеушесімен немесе қорабымен жалғастырылған қақпалы бөлік. Фототеодолитная съемка – метод создания топографических карт по фотоснимкам, сделанным с поверхности земли фототеодолитом с последующей обработкой на фотограмметрических приборах. Фототеодолитпен суретке түсіру – әрі қарай фотограмметрикалық аспаптарда өңделетін, жердің үстінен фототеодолитпен жасалған фотосуреттерден топографиялық картасын әзірлеу әдісі. Фоточертеж – чертеж, содержащий фотографическое изображение макета или модели с указанием данных, необходимых для проектирования или монтажа объекта. Фотосызба – нұсқаның фотосуреттік бейнесі бар немесе нысанды жинақтау немесе жобалау үшін мәліметтері көрсетілген үлгінің сызбасы. Фрагмент изделия – часть изделия, отражающая его основные конструктивные особенности и характеристики. Бұйымның үзіндісі – бұйымның негізгі құралымдық ерекшеліктерін және сипаттамасын көрсететін бөлігі. Фрагмент конструкции – жүктеу/скачать 3,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|